19. júní


19. júní - 19.06.1959, Síða 9

19. júní - 19.06.1959, Síða 9
Una Sigurðardóttir fæddist á Ytri-Hofdölum í Skagafirði 4. janúar 1865. Þar bjuggu þá foreldrar hennar, Sigurður Jónsson og Rannveig Guðmundsdóttir (hún var systir Sigurðar málara). Una átti heima á Hofdölum til vorsins 1883, en fluttist þá að Reykj- um í Hjaltadal og ótti þar heima til vorsins 1919. Þá fór hún með dóttur sinni að Kjarvalsstöðum i Hjaltadal og ótti þar heima fjögur ár, en fluttist siðan að Kólfsstöðum í sömu sveit og dvaldist þar til dauðadags, 19. nóv. 1953. Hún sagði löngum börnum og unglingum sögur þeim til skemmtunar og fróðleiks. Siðustu fjögur árin, sem hún lifði,'var hún blind og rúmföst, og var þá bezta dægrastytting hennar að tala um endurminningarnar frá Hofdölum, og varð það til þess, að nokkrar þeirra voru skrifaðar. Saga þessi var eftirlætissagan mín, þegar ég var barn, og sú fyrsta, sem mér datt í hug að skrifa. Amma min kallaði hana Lambasöguna. Móðir mín, Sigurveig Friðriksdóttir, og uppeldissystir hennar, Sigrún Jóhannes- dóttir á Reykjum í Hjaltadal, hafa lesið söguna yfir, og telja hana nákvæmlega rétt endursagða. Myndin var tekin, þegar amma var 26 ára gömul. Una Árnadóttir, Kálfsstöðum, Hjaltadal. LAMBASAGAN Vorið 1874 var jafnan í daglegu tali nefnt þjóð- hátíðarvorið, því að eins og allir vita, var þess þá hátíðlega minnzt, að liðin voru 1000 ár frá upp- hafi íslands byggðar, en mér er þetta vor — það 10., sem ég lifði, minnisstætt, af því þá sat ég lömbin fyrsta sinn. Það þótti leiðinlegt starf, og man ég, að þessi vísa heyrðist stundum kveðin um fráfærurnar: Lömbin eta lítið hér, lömbin feta um vegi. Lambasetan leiðist mér, en lambaketið eigi. Venjulega var fært frá eftir 10. sumarhelgina og lömbin setin kringum það hálfan mánuð. Mér þótti það leiðinlegasti timi ársins, bæði gekk þá annriki og erill úr hófi, og svo kenndi ég í brjósti um lömbin fyrir meðferðina á þeim. Þegar fært var frá, voru þau látin í horn á stekknum. Var það kallað lambakró. Var reft yfir hana til skjóls. Þar eru þau höfð um nóttina. Morg- uninn eftir voru þau heft og því næst rekin niður að Héraðsvötnum og setin á bökkunum kringum landamerki Ytri- og Syðri-Hofdala. Höftin voru búin til úr ull á vetrum og reynt að hafa þau sem mýkst, en samt vildu lömbin verða haftsár, eink- um í bleytutíð. Á kvöldin voru þau rekin inn í lambakróna og tekin úr höftunum. Sigurlaug syst- ir mín, sem var 10 árum eldri en ég, var orðin langleið á að sitja lömbin, enda hafði hún nóg að gera heima. Það var piltur á 13. ári hjá foreldrum mínum þetta ár, Guðmundur Eldjámsson að nafni. Hann sat yfir ánum uppi í fjalli. Hofdalir eiga ekki til fjalls, en fengu leyfi til að hafa ærnar uppi í Svaðastaðafjalli hálfan mánuð eftir fráfær- urnar. Nú bámst böndin að mér að sitja lömbin. Mér var nú lofað þvi, að ef ég reyndist vel við lambagæzluna, skyldi ég fá að fara með, þegar lömbin yrðu rekin á fjall (þ. e. a. s. fram í Kol- beinsdalsafrétt). Þá fengi ég að koma heim í Hjaltadal, en þangað hafði ég aldrei komið. Það var talað um að fara heim í Hjaltadal, sbr. „heim að Hólum“, og var sagt, að þessi eða hinn kæmi „heiman úr dal“. Lömbin voru setin saman frá Hofdalabæjunum. Þetta vor sátu hjá þeim ásamt mér stúlkur tvær úr syðri bænum, Margrét Guð- mundsdóttir og Margrét Simonardóttir. Þær voru eldri en ég, báðar komnar yfir fermingu. Þær voru kátar og fjörugar, og við gerðum ýmislegt okkur til dægrastyttingar, eftir að lömbin fóru að spekj- ast. Tíðin var heldur góð. Gömul kona, Gróa Pét- ursdóttir, sem var vinnukona á Hofdölum alla tíð, sem ég átti heima þar, færði mér miðdegismat- inn, sem var bæði mikill og góður, nýr fiskur eða svartfugl, en það var maður frá Ytri-Hofdölum við Drangey þetta vor og sendi vikulega aflann i land. Stundum færði hún mér nýbakað flatbrauð, stund- 19. JÚNl 7

x

19. júní

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.