19. júní - 19.06.1985, Qupperneq 39

Yrkirmest um að vera útlend-
ingur
Einhverntíma á þessu bili komu út
eftir þig ljóðabækur?
- Fyrsta bókin mín, Þangað vil ég
fljúga, konr út árið 1974. Og svo Orð-
spor daganna árið 1983. Ljóð, já, eru
þau ekki þetta dæmigerða kvennaform,
líkt og smásagan. Ljóð eru ekki fljót að
fæðast, en það er hægt að ganga með
þau í huganum lengi...
Einhver sérstök yrkisefni?
- Ætli ég yrki ekki mest um það að
vera útlendingur, líka í óeiginlegri
merkingu - að vera ein, utangátta.
Sumir segja að þetta sé kvennaþema og
að ljóðin mín séu kvennaljóð. 1 seinni
bókinni eru líka þýðingar á ljóðum eftir
nokkur suður-amerísk skáld.
Já, þýðingar. Þú tekur þig til og ferð
aö þýða rússneskar skáldsögur.
- Já. Ég gifti mig aftur, eignaðist
dóttur, sem nú er þriggja ára. Var
heima við. Þegar ég byrjaði að þýða
Meistarann og Margarítu vissi ég
raunar alls ekki hvort nokkur fengist til
að gefa bókina út. Þegar ég var búin
með nokkra kafla fór ég með þá til
útgáfustjóra Máls og menningar og
sýndi honum þá og gerði síðan
samning. Sú bók kom út 1981.
Hversvegna þá bók fremur en ein-
hverja aðra?
- Tja, það var nú bara þannig með
Meistarann að ég hafði lesið bókina svo
oft og svo lengi, mig langaði hreinlega
hl að fleiri gætu lesið hana.
Var það eins með Glæp og refsingu?
- Já, hún hefur lengi verið ein af
mínum uppáhaldsbókum. Maður vill
aö sem flestir geti notið hennar. Dost-
ojevskí hefur alltaf höfðað meira til
mín en flestir aðrir höfundar, kannski
vegna þess að hann gengur svo nærri
■nanni...
Spurning um ja fnrétti ogfrelsi
Hvers vegna að þýða fremur en t.d.
að skrifa sína eigin bók?
- Kannski það sé hugleysi - þegar
maður hefur lesið margar bækur fer
maður að efast um að nokkuö sé eftir til
að skrifa um! En mér finnst þýðingar-
störf mikilvæg. Þetta er ekki síst spurn-
lng um jafnrétti - já, lesfrelsi. Það eru
ekki nærri allir sem geta lesið erlend
mál, en þeir eiga samt rétt á að kynnast
bókmenntum annarra þjóða. Hins-
vegar verður maður víst seint ríkur af
að þýða bækur. Taxtarnir eru enn sem
kontið er svo lágir að maður nær engum
Sóknarlaununr fyrir þetta starf, nema
kannski með því að þýða í snarhasti,
sem er auðvitað ekki hægt. Ég var 14
mánuði að þýða Glæp og refsingu, mig
minnir að það hafi tekið Dostojevskí 15
mánuði að skrifa hana!
Er Glæpur og refsing erfið bók?
- Nei, það held ég að sé mesti mis-
skilningur. Hún er að vísu stór og mikil,
þetta er svona álíka og að fá múrstein í
höfuðið - en erfið, nei, það finnst mér
ekki. Og hún er hörkuspennandi.
Segðu mér frá henni.
- Það hefur verið sagt um Glæp og
refsingu að hún sé frægasti reyfari allra
tíma og það er satt að hún er spennandi.
Sagan segir frá ungum, fátækum náms-
manni í Pétursborg fyrir 120 árum.
Þegar bókin byrjar liggur hann illa
haldinn í kytru sinni og er að velta því
fyrir sér hvernig hann geti komist fram
úr erfiðleikum sínum. Þá dettur hann
ofan á þá lausn að myrða okurkerlingu
nokkra til fjár og nota peningana til að
bjarga sjálfum sér og koma móður sinni
og systur til hjálpar. Og hann fremur
morðið. Það gerist framarlega í bókinni
svo reyfarinn snýst ekki um það hver
framdi glæpinn heldur hitt, hvort upp
muni komast og svo um það hversvegna
glæpurinn hafi verið framinn. Það
koma nefnilega ýmsar ástæður til
greina-m.a. að námsmaðurinn, morð-
inginn, hafi verið haldinn Napóleons-
komplex og talið sig yfir aðra hafinn, en
hann hafi viljað sýna að hann gæti yfir-
stigið siðferðilegar hindranir og þyrfti
ekki að hlíta reglum samfélagsins.
Nú, inn í þessa sögu fléttast svo
margar aðrar sögur og fjöldinn allur af
fólki, heilt gallcrí af persónum. Svo cru
í bókinni lýsingar á Pétursborg þessara
tíma og raunar mikil og breið þjóðfé-
lagslýsing.
Klœjar í puttana að þýða
meira
Sagan gerist 1865. Hvernig skír-
skotar hún til okkar hér og nú?
- Hún höfðar til manns vegna þess að
Angist
Djúpt niðri í moldinni
nagar hún rótina
hægt en markvisst
þartil einn daginn
- ég veit hann kemur -
að hún nagar mig í sundur
og eitthvað af mér
þeytist stjórnlaust
útí buskann
hverfur útum
eldhúsgluggann
hitt verður eftir
og klárar uppvaskið
Andartak
Pú dokar við
horfir í nærstödd augu
hugsar um eitthvað
- eitt andartak
iðandi fegurð sem
lýsir upp sortann
geturðu níst það prjóni?
stöðvað það á flugi?
sett það undir gler?
Úr bókinni
„Orðspor daganna“
eftir Ingibjörgu Harlds-
dóttur, 1983.
39