19. júní - 01.03.1993, Blaðsíða 22

22
1. TBL.1993
Karlar sækjasl
eftir kvennastörfum
Þaö er kunn staöreynd aö atvinnu-
ástand hér á landi hefur sjaldan veriö
verra en um þessar mundir. Afleiðingar
þessa eru margar og mismunandi, m.a.
hafa þær áhrif á störf okkar hér á Skrif-
stofu jafnréttismála. Hingaö hringja t.d.
mun fleiri reiöir karlar en áður; karlar
sem finnst á sér brotið þar sem þeir fá
ekki vinnu - vegna þess aö þeir eru
karlar. Ríkir ekki jafnrétti hér á landi?
spyrja þeir og telja sig fullfæra um aö
snyrta og pakka fiski. Þaö er betra en
aö vera atvinnulaus, segja þeir. Þaö
sama sagöi karlinn sem hringdi ogfékk
ekki aö eigin sögn einu sinni möguleika
á aö sækja um auglýst starf viö heim-
ilisþjónustu. Allt er betra en aö vera at-
vinnulaus, sagöi hann.
Hingað hringdi kona sem hafði miklar
áhyggjur af framgöngu ungra karlmanna
á „hreingerningamarkaönum". Þeir
koma og bjóöa í heilu „stykkin", gera
þetta sem verktakar og ætla lítinn tíma
á hvert. Aö hennar sögn taka atvinnu-
rekendur boöinu fegins hendi og segja
upp hreingerningarkonunum. Stundum
er þeim boöiö aö vinna við þetta áfram
en þá á verri kjörum - og þær þiggja
þaö. Því allt er þetra en aö vera atvinnu-
laus. Þaö skal tekiö fram aö viö á Skrif-
Fyrir rúmu ári tóku áhugasamar kon-
ur á Vestfjörðum til hendinni og skipu-
lögöu eigin ráöstefnu um atvinnumál
kvenna á Vestfjörðum. Þær drógu þann
lærdóm af því sem þar kom fram aö
þær yröu aö taka málin I eigin hendur
og bretta upp ermarnar. Nú, rúmlega
ári seinna, hafa þær auglýst eftir verk-
efnisstjóra sem næstu tvö árin er ætl-
aö vinna aö þróun og eflingu atvinnullfs
kvenna á Vestfjöröum. Meginmarkmið
verkefnisins er aö leita leiöa sem gera
konum mögulegt að láta drauma sína
og hugmyndir varöandi atvinnusköpun
rætast og þær leggja áherslu á aö þær
vilja búa áfram á Vestfjörðum. Vest-
stofu jafnréttismála höfum ekkert kann-
aö þetta mál enda var konan ekki aö
leggja fram kæru - hún var bara að
ræöa málin. Upphringingar sem þessar
vekja nýjar spurningar um stööu kvenna
á vinnumarkaönum, kynbundna verka-
skiptingu, hvaö ræöur starfsvali kvenna
og karla o.s.frv. Því miður er engin
ástæöa til aö ætla aö heföbundnu
kvennastörfin I frystihúsunum, I heimil-
isþjónustunni og viö skúringarnar séu
allt I einu oröin eftirsóttur eöa raunveru-
legur valkostur karla - þvert á móti. En
gamalt oröatiltæki segir eitthvaö á þá
leið aö allt sé hey 1 harðindum.
Jafnrétti fyrir karla líka
í nafni jafnréttis kvenna og karla gera
karlar kröfur til þessara starfa og þeir
eru I fullum rétti. Atvinnurekendum er
ekki heimilt aö mismuna fólki eftir kyn-
feröi og þeim ber aö vinna aö því aö
störf innan fyrirtækis þeirra eöa stofn-
unar flokkist ekki I kvenna- eöa karla-
störf.
Allt frá setningu jafnréttislaga 1976
hafa mun fleiri konur en karlar óskað
eftir úrskuröi Jafnréttisráös hvaö varöar
stööuveitingar. í slíkum málum er oft-
firskar konur vilja „spinna nýjan þátt I
samstööu um byggö á Vestfjöröum".
Styrkur úr „Jóhönnusjóönum", svokall-
aöa, gerir þeim þetta mögulegt ásamt
framlagi frá Byggðastofnun auk þess
sem bæjaryfirvöld á ísafirði hafa heitiö
þeim aðstööu. Öörum sveitarfélögum á
Vestfjöröum ásamt verkalýðsfélögum
hefur veriö skrifaö og þau beöin um
framlag og er þess vænst aö viðbrögðin
verði jákvæð. Þaö eru ekki einungis
vestfirskar konur sem hugsa stórt og
eru aö vinna aö eigin málum, þaö gera
konur um allt land og viö á Skrifstofu
jafnréttismála sendum þeim öllum bar-
áttukveðjur.
ast um aö ræða stöðu þar sem gerðar
hafa veriö sérstakar kröfur um mennt-
un og reynslu. Yfirleitt hefur menntun
þeirra og reynsla ekki veriö metin
„nægjanleg" af hálfu atvinnurekand-
ans. Viö höfum ekki fengið kæru eöa
ábendingu þar sem konu hefur veriö
neitaö um hefðbundið karlastarf á þeirri
forsendu einni aö hún væri kona. Nú
vitum við ekki I hvaö miklum mæli kon-
ur hafa sótt um slík störf eöa hvers
konar viötökur þær hafa hlotið en eitt
er víst að þær hafa ekki haft samband
við okkur á Skrifstofu jafnréttismála -
öskureiöar og gert kröfur I nafni jafnrétt-
is. Atvinnulaus karl sem fær ekki vinnu
viö hefðbundin kvennastörf á þeirri for-
sendu einni aö hann er ekki kona verö-
ur reiður og leitar réttar slns, m.a. hjá
Skrifstofu jafnréttismála, hjá viökom-
andi stéttarfélagi ogfærjafnvel greiðan
aögang aö fjölmiölum.
Hvaö segir þetta okkur? Eru dæmi
sem þessi staðfesting á kenningum um
stööu kvenna sem varavinnuafl á mark-
aönum? Varaliö sem kalla má út þegar
skortur er á vinnandi höndum og má
reka heim þegar framboð „karlhanda"
er orðiö meira en eftirspurn. Staöfesta
þessi dæmi hefðbundnar skoöanir um
karlinn sem aðalframfæranda og aö
framlag kvenna sé aðeins aukatekjur
sem megi nota til aö veita fjölskyldunni
ýmiss konar munaö. Segja þessi dæmi
okkur eitthvaö um árangur jafnréttisbar-
áttunnar?
Hvaöa áhrif getur langvarandi at-
vinnuleysi haft á stööu kvenna og kröf-
ur þeirra?
Þaö er full ástæöa til aö velta spurn-
ingum sem þessum fyrir sér.
Stórhuga
vestfirskar lconur