Fréttablaðið - 10.12.2010, Blaðsíða 18

18 10. desember 2010 FÖSTUDAGUR
FRÉTTAVIÐTAL: Ólafur Magnússon hefur stofnað nýtt fyrirtæki í mjólkuriðnaði og ætlar sér stóra hluti, utan kvóta!
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
01
49
3
39.900
Verð með vsk.
Hörkupakki
DC743KB
Nett 2ja gíra 12 V borvél
Þyngd: 2 Kg
Innbyggt LED ljós
Átak 35 Nm.
2x2,6 Ah NiMh rafhlöður
13 mm patróna
1 klst. hleðslutæki
Viðarhöfða 6 – Reykjavík / Bæjarhrauni 12 – Hafnarfirði
www.sindri.is / sími 575 0000
Verslanir
Sindri færir
þér kraftinn!
Ljúflingur og Öðlingur heita tveir
nýir ostar sem koma eiga í versl-
anir núna um helgina. Ljúfling-
ur er hvítmygluostur í ætt við
Camembert og Öðlingur er blá- og
hvítmygluostur.
Ostarnir eru þeir fyrstu sem líta
dagsins ljós frá nýju framleiðslu-
fyrirtæki í mjólkuriðnaði sem
kallast Kú og er fjölskyldufyrir-
tæki Ólafs M. Magnússonar. Í allt
starfa nú sex manns að framleiðsl-
unni, velflestir tengdir Ólafi fjöl-
skylduböndum, en hann segist von-
ast til þess að fyrir árslok starfi
15 til 20 manns við framleiðsluna.
Auk fyrstu ostanna tveggja segir
Ólafur svo standa til að koma með
á markað eftir áramót íslenskan
Port-Salut, sem ekki hafi verið hér
á markaði í dálítinn tíma.
„Og svo komum við með gráða-
ost, sem verður í ætt við Gorgonz-
ola og unninn á sama hátt.“ Þá
segir Ólafur standa til að koma
með á markað fyrir páska rauð-
mygluost sem hér hafi ekki feng-
ist áður.
Eins og að gefa frá sér barn
Ólafur var áður forstjóri Mjólku,
sem þar til á síðasta ári framleiddi
mjólkurafurðir úr mjólk sem fram-
leidd var utan kvóta. Skuldir sem
höfðu hrannast upp samfara afar
hröðum vexti gerðu það að verk-
um að Ólafur sá sig nauðbeygðan
til að selja fyrirtækið Kaupfélagi
Skagfirðinga.
Ólafur líkir því við að hafa þurft
að láta frá sér barn, rétt komið á
fermingaraldur, þegar lá fyrir að
selja þurfti Mjólku. „Það var mjög
sárt, en það sem huggar okkur er
að hagsmunir þeirra góðu aðila
sem með okkur höfðu starfað,
lánar drottna, birgja og starfsfólks,
voru tryggðir að mestu. Við höfum
verið að ganga frá því öllu saman
í góðri sátt,“ segir hann og kveðst
óendanlega þakklátur bæði birgj-
um og lánardrottnum fyrir lang-
lundargeð þeirra.
Ólafur segir að rekstur Mjólku
hafi hafist með tvær hendur
tómar og fyrirtækið byggst mjög
hratt upp. „Við fengum gríðarlega
góðar viðtökur neytenda og hitt-
um kannski líka á réttu hlutina í
byrjun.“
Hraður vöxtur hafi um leið
kallað á mikið lánsfé og rekstur-
inn hafi því orðið mjög skuldsett-
ur. „Velta fyrsta mánuðinn í sölu
Mjólku var 186 þúsund krónur. Síð-
asta mánuðinn sem við héldum á
fyrirtækinu var veltan tæpar 140
milljónir króna. Þetta útheimti
mikla skuldsetningu og vöxturinn
bitnaði náttúrlega bæði á lánar-
drottnum og birgjum. Við vorum
að ná tökum á rekstri félagsins
eftir þennan mikla uppbyggingar-
fasa seinni hluta ársins í fyrra, en
efnahagshrunið varð kannski til
þess að við náðum ekki að klára
þetta.“ Ólafur segir svo hafa verið
ákveðið með hagsmuni birgja, lán-
ardrottna og starfsfólks í huga að
selja hlutabréfin í fyrirtækinu.
„En okkur er enginn vorkunn
og við getum engum öðrum kennt
um en okkur sjálfum. Við bárum
fulla ábyrgð á rekstri félagsins og
höfðum með okkur dugmikla hlut-
hafa sem stóðu með okkur til enda
í þessari vegferð,“ segir Ólafur
og bætir við að reynsla þessi hafi
sýnt honum að alröng sé sú mynd
sem stundum sé dregin upp af við-
skiptalífinu að þar sé fólk óheiðar-
legt og svífist einskis í að skara eld
að eigin köku. „Það er bara ekki
rétt. Megnið af viðskiptamönnum
hér er drengskaparmenn.“
Núna segist Ólafur aftur á
byrjunarreit, en kveðst standa
uppi með ný sóknarfæri. „Það er
okkar að vinna úr þeim og við
ætlum að bjóða neytendum upp
á nýja valkosti í ostaflórunni og
leggjum áherslu á að bjóða þar
nýja nálgun.“
Horft er til fransks stíls í osta-
gerð við framleiðsluna á nýju ost-
unum frá Kú, en fyrirtækið hefur
þróað þá í samvinnu við Bornholm
Dairy í Danmörku sem framleiðir
meðal annars St. Clemens-ostana.
„Við horfum til þess að fram-
leiða mýkri osta,“ segir Ólafur,
en sumir aðrir framleiðendur hér
horfi frekar til þýskrar ostagerðar
þar sem ostar eru harðari. Íslensk-
an mjólkuriðnað segir Ólafur hins
vegar hafa gert marga hluti mjög
vel.
„Við ráðumst ekkert á garðinn
þar sem hann er lægstur því gæði
íslenskra mjólkurafurða eru með
því mesta sem gerist í heiminum,
hvort sem litið er til osta eða ann-
arra hluta.“
Fullþroska í hillur verslana
Sérstaða ostanna frá Kú segir
Ólafur hins vegar endurspeglast í
því að osturinn sé mýkri og þrosk-
aðri og tilbúinn til neyslu beint úr
hillum verslana. „Það þarf ekkert
að geyma hann í ísskáp í einhverj-
ar vikur þar til hann er tilbúinn,“
segir Ólafur. „Við stillum af þrosk-
ann á ostinum áður en við setjum
hann á markað.“ Ekki þurfi annað
en að leyfa honum að jafna sig við
stofuhita um stund áður en hann
er borinn á borð. „Reyndar eru
það líklega algengustu mistök sem
fólk gerir við framreiðslu á ostum
að bjóða fólki þá beint úr ísskápn-
um,“ segir hann og hlær.
Um leið viðurkennir Ólafur að
ákveðinn vandi sé fólginn í að
bjóða ostinn jafnþroskaðan í versl-
uninni, því líftími hans í hillu sé
skemmri. Um leið segir hann að
horft sé til fleiri tækifæra en sölu
í verslunum, því jafnmikil áhersla
sé lögð á sölu á ostinum beint til
þeirra sem starfa í veitingageira.
„Við getum boðið veitingahúsum
og ostabúðum að kaupa ost á mis-
munandi þroskastigi. Hér höldum
við lagera þannig að það sé hægt
og í því felst kannski sérstaða
okkar sem lítils framleiðanda að
geta boðið upp á slíkan sveigjan-
leika í afhendingu.“
Ólafur segir að þau hjá Kú vilji
halda áfram þeirri vegferð að
auka fjölbreytni í mjólkuriðnaði
og standa vörð um að einstakling-
ar hafi tækifæri til að vinna úr
sínum afurðum sjálfir og koma
þeim á markað.
„Við viljum ryðja úr vegi þeim
hindrunum sem gert hafa það að
verkum að haldið er aftur af bænd-
um, sem eru að upplagi dugmiklir
og framsæknir, með þeim hindr-
unum sem settar eru af hálfu lög-
gjafans til að binda þá alla á sama
básinn.“
Eins og er kemur mjólkin í fram-
leiðsluna hjá Kú frá kúabúi fjöl-
skyldu Ólafs í Kjós, en þar segir
hann framleidda utan greiðslu-
marks á ári um 220 þúsund lítra af
mjólk. Fyrirtækið hafi hins vegar
tryggt sér aðgang að mjólk frá
fleiri framleiðendum. „Við getum
keypt af Mjólkursamsölunni, en
ætlum svo eiginlega frekar að
snúa okkur að Vesturmjólk,“ segir
hann og kveður það eðlilegt enda
standi það fyrirtæki utan mjólkur-
kvótakerfisins eins og Kú.
Kvótasala skýrir þrönga stöðu
Ólafur kveðst ekki kvíða nýju
frumvarpi landbúnaðarráðherra
sem lagt var fram á Alþingi í sumar-
lok og hafði að geyma ákvæði í þá
veru að refsa bæri afurðastöðvum
sem byggju til vörur úr mjólk sem
framleidd væri utan kvótakerfis-
ins, en á því byggja ríkisstyrkir í
mjólkurframleiðslu.
„Þessu var náttúrlega beint sér-
staklega til höfuðs okkur,“ segir
Ólafur, sem kveðst nýverið hafa
sent landbúnaðarnefnd tillögur
að breytingum á lögum um fram-
leiðslu, verðlagningu og sölu á
búvörum.
„Það verður að huga að réttar-
stöðu þeirra sem standa fyrir
utan kerfið. Samkvæmt núgild-
andi lögum þá er þessi starfsemi
ekki bönnuð og við erum ekki aðil-
ar að greiðslumarkskerfinu. Og í
raun og sann fjallar frumvarp-
ið fyrst og fremst um viðurlög
gagnvart þeim sem aðilar eru að
greiðslumarkskerfinu og fram-
leiða umfram það magn sem þeim
er úthlutað í því kerfi. En við erum
ekki aðilar að því,“ segir Ólafur og
telur vandséð að dómstólar myndu
skrifa upp á að beita þessum við-
urlögum á bú sem utan kerfisins
standa.
„Auk þess gengur þetta gegn
atvinnufrelsisákvæði stjórnar-
skrárinnar og skýtur auðvitað
mjög skökku við ef fólki er ekki
heimilt að framleiða mjólk án þess
að þiggja til þess ríkisstuðning. En
auðvitað skiljum við þessi sjónar-
mið manna sem lagt hafa mik-
inn kostnað í fjárfestingu á fram-
leiðslurétti, sem verið hefur mjög
dýr.“
Ólafur kveðst þeirrar skoð-
unar að meginástæðu þröngrar
stöðu og mikillar skuldsetning-
ar mjólkur bænda sé að leita í því
hversu miklir fjármunir hafi verið
teknir út úr greininni með sölu
á framleiðslurétti. „Eftir situr
greinin mjög skuldsett,“ segir
hann og kveður að jafnvel hafi
meiri fjármunir horfið úr grein-
inni en ríkið hafi til hennar lagt á
hverjum tíma.
„Og er þá ekki alveg eins gott
að leggja kerfið niður í þessari
mynd, fremur en að skilja grein-
ina eftir skuldsettari og skuld-
settari,“ spyr Ólafur og telur að
til viðamikilla breytinga á fram-
leiðslukerfi mjólkur hljóti að þurfa
að koma.
„Ég held að menn séu almennt
sammála um það, hvar í flokki
sem þeir eru, að þeir vilji standa
vörð um dreifðari byggðir lands-
ins og landbúnað. En það verður
þá mikið fremur að gerast í gegn-
um byggðatengda styrki en að
hengja það við atvinnugreinina
sjálfa.“
Aftur á byrjunarreit − nú með Kú
Ólafur M. Magnússon þurfti að selja Mjólku frá sér í kjölfar hrunsins. Hann kennir þó ekki öðrum um en sjálfum sér og mikilli skuld-
setningu vegna hraðs vaxtar. Nú stigur hann fram með framleiðslufyrirtækið Kú og býður upp á osta framleidda úr mjólk utan kvóta.
BRÆÐUR AÐ STÖRFUM Kú er sannkallað fjölskyldufyrirtæki. Hér eru bræðurnir Tómas og Ólafur í einum fjögurra kæliklefa fyrir ost
á framleiðslustað fyrirtækisins í Hafnarfirði. Ólafur segir hins vegar stefnt að því að flytja alla framleiðsluna upp í Kjós og setja þar
upp verslun fyrir osta beint frá býli. Sú aðstaða verði komin upp með vorinu, en í Kjós er mjólkurbú fjölskyldunnar.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Við viljum ryðja úr vegi þeim hindrunum sem gert
hafa það að verkum að haldið er aftur af bændum,
sem eru að upplagi dugmiklir og framsæknir.
BÍLL FRÁ KÚ Svona sjá
ímyndarfræðingar fyrir
sér að merkja megi
flutningabifreiðar
Kú þegar fram
líða stundir.
MYND/KÚ
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is