Vísbending - 27.04.2009, Side 4

4 V í s b e n d i n g • 1 7 . t b l . 2 0 0 9
framhald af bls. 1
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Aðrir sálmar
Svínaflensan
Það er umhugsunarefni hvaða áhrif faraldur gæti haft á efnahag
heimsins. Hagkerfið er nú þegar laskað
og það bætir ekki úr skák ef milljónir
vinnufærra manna veikjast og falla frá.
Engin ástæða er til þess að ætla að Ísland
myndi sleppa við farsótt fremur en
önnur lönd. Þá hættir það að vera fyndið
að spyrja: „Verður faraldur, Haraldur?“
Dauðans alvara tekur við. Sagan hefur
mörg tilvik þar sem ógæfan hefur dunið
yfir aftur og aftur. Á Íslandi má nefna
farsóttir og eldgos. Spænska veikin
kom í kjölfar fyrri heimstyrjaldarinnar.
Seinni heimsstyrjöldin kom í kjölfar
kreppunnar og var reyndar ein af
afleiðingum hennar. Þess vegna verða
allir að taka það alvarlega að faraldur
gæti breiðst út með skelfilegum
afleiðingum. Mörgum finnst eflaust
ekki á hörmungar heimsins bætandi en
sjaldan er ein báran stök segir máltækið.
Í versta tilviki gæti flensan höggvið stór
skörð í ákveðna aldurshópa. Það er þó
kaldranalegt að skammtímaáhrif gætu
orðið þau að draga úr atvinnuleysi og
efla þannig efnahagslífið.
Orðuveitingin
Það er fallegur siður að veita erlendum
sendimönnum á Íslandi orður. Það léttist
því brúnin á sendiherra Bandaríkjanna
þegar forsetaembættið hafði samband
við hann og bauð fálkaorðuna að
skilnaði. Sendiherrann sem mun vera
hin mætasta kona fékk til þess leyfi á
æðstu stöðum að taka við orðunni. Á
meðan gat forsetinn hugsað málið og
komst að þeirri niðurstöðu að líklega
væri það ekki eðlilegt að veita orðuna,
enda væru slíkar orður aðeins veittar
þeim sem væru þess verðir. Má þar nefna
hinn kunna Íslandsvin Francescu von
Habsburg, sem fékk orðuna fyrir það
eitt að koma hér í heimsókn og hafði alls
ekki lagt á sig þriggja ára dvöl eins og
sendiherrann. Ekki má heldur gleyma
því að í febrúar síðastliðnum fékk Nicole
Michelangeli, fv. sendiherra Frakklands
á Íslandi, stórriddarakross með stjörnu
fyrir störf í opinbera þágu, en hann
mun hafa dvalist hér um hríð. Annars er
ótrúlegt að sendiherrann bandaríski sé
að gera mál úr þessu. Konunni var boðið
upp á kaffi. bj
Bolli Héðinsson
formaður Samtaka fjárfesta
Í október urðu flestir stóratburðirnir í bankaheiminum, þeir ótrúlegu og sögulegu atburðir sem við upplifðum
þá. Þó líður enn vart sú vika að ekki komi í
ljós athafnir, sem allar ber að sama brunni,
um lágt siðgæðismat og firringu þeirra sem
mökuðu krókinn á Íslandi gærdagsins.
Samtök fjárfesta háðu harða baráttu
fyrir því að skráðum fyrirtækjum yrði
gert skylt að upplýsa um laun og kjör
stjórnenda í fyrirtækjunum. Þó það
hljómi undarlega núna, þóttu samtökin
á þeim tíma sýna mikla óskammfeilni
með því ganga fram og krefjast slíkra
upplýsinga. Í öllum samfélögum sem við
viljum bera okkur saman við þykja slíkar
upplýsingar sjálfsagðar og eru viðteknar í
opnu nútímahagkerfi.
Með því að mörg fyrirtæki hafa nú lent
í opinberri eigu má ætla að hið opinbera
eignarhald leggi enn ríkari skyldur á herðar
hlutafélögum í eigu ríkisins um gegnsæi
og upplýsingaskyldu. Það er greinilega
ekki skilningur allra og sýnilega barátta
fyrir höndum að gera opinberum aðilum
slíkt ljóst. Samtök fjárfesta höfðu, löngu
fyrir daga búsáhaldabyltingarinnar, háð
baráttu fyrir opnu og gegnsæju samfélagi.
Þeirri baráttu er langt í frá lokið.
Mikilvægi
fjármálaþjónustu
Þó ekki blási byrlega fyrir atvinnuveginum
„fjármálaþjónustu“ þá er það fráleitt að
gefa sér að Íslendingar eigi í framtíðinni
ekki að taka þátt í þeirri atvinnugrein,
innanlands eða utan. Það má hins vegar
ekki gerast með sjálfshóli og upphrópunum
þar sem reynt er að telja fólki trú um
yfirburði íslenska kynstofnsins til að
stunda þau störf. Íslendingar eru ekki
hætishót verri eða betri menn að upplagi
til að stunda fjármálaþjónustu eða önnur
störf yfirleitt. Hins vegar hefur mannorð
íslensku þjóðarinnar verið svert mjög á
þeim vettvangi, sem gerir henni erfiðara
um vik en ella og um leið meiri kröfur.
Opið gegnsætt samfélag
Gjaldmiðillinn
Íslenska krónan er gjaldmiðill sem hefur
verið þjóðinni fjötur um fót allt frá því
hann var skilinn frá dönsku krónunni á
fyrstu árum fullveldisins. Fljótlega eftir
að íslenska hagkerfið var opnað í kjölfar
samninganna um Evrópska efnahagssvæðið
urðu gagnsleysi krónunnar og áhætta af
notkun hennar hverjum manni ljós sem
það vildi sjá. Samt sem áður var það
svo að ef menn töluðu um þá áhættu
sem fólgin var í því að vera með eigin
gjaldmiðil máttu þeir hinir sömu þola að
vera úthrópaðir óþjóðhollir landráðamenn
sem græfu undan gjaldmiðlinum. Þannig
var Ísland; menn voru dregnir í dilka
og þeir sem dirfðust að gagnrýna voru
umsvifalaust flokkaðir óvinir og gátu átt á
hættu útskúfun.
Nú hefur það versta gerst, sem fyrir
okkur gat komið. Meiri efnahagslegar
hörmungar en nokkur gat séð fyrir. Það
besta sem við getum vonað er að svo
rækileg áföll, séu aðeins til þess fallin
að losa okkur við allan vaðalinn en geri
okkur kleift að vinda okkur fumlaust
í þær betrumbætur á samfélaginu sem
óhjákvæmilegt er að við tökumst á við.

Með og móti
Evrópusambandsaðild
Hugmyndin um ESB-aðild mun verða
uppi á borðinu allt þar til búið verður að
fara í gegnum aðildar viðræður og bera
þær undir þjóðina. Fyrir andstæðinga
aðildar ætti það að vera kappsmál að
farið verði í aðildarviðræður sem fyrst,
svo hægt sé að hefjast handa og ræða um
tillögur þeirra, ESB-andstæðinganna, til
lausnar efnahagsvandans. ESB umræðan
mun „þvælast fyrir“ öllum öðrum
tillögum til úrbóta, þar til sú umræða
hefur verið útkljáð, með niðurstöðu úr
aðildarviðræðum og þjóðaratkvæði í
framhaldi af þeim.
Þannig ættu andstæðingar ESB-aðildar
að vera hörðustu stuðningsmenn aðildar-
viðræðna. Afstaða andstæðing a viðræðna
ætti að vera sú, að þegar búið er að hafna
aðild þá verði hægt að ráðast í að byggja
efnahag þjóðarinnar upp, með þeim hætti
sem þeim hugnast.
vegna staða Dana veikist hlutfallslega á
tímabilinu. Hins vegar er það athyglisvert
að Finnar ná á þessum tíma að halda í
horfinu miðað við meðaltalið. Ekki má
gleyma því að Finnland var að koma út úr
kreppu í upphafi tímabilsins, kreppu sem
líka tengdist hruni Sovétríkjanna.
Þessi samanburður kemur að mörgu
leyti á óvart, einkum að Ísland hafi ekki
staðið betur áður en að kreppunni kom.
Hins vegar gefur hann líka vonir um að
þegar úr rætist á ný geti landið náð sama
árangri og aðrar þjóðir með því að beita
aga við hagstjórn ef rétt hagstjórnartæki
verða notuð.