Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.2009, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 2009 Lesbók 5TÓNLIST
E
r ein almagnaðasta hljómsveit nýbylgju-
rokksögunnar, The Pixies, skellti í lás árið
1993 var leiðtoginn, Black Francis, ekkert
að bíða boðanna heldur hóf strax að dæla út
sólóefni – starfsemi sem hefur staðið með
miklum blóma fram á þennan dag. Vissulega
hefur eitthvað verið um órækt inn á milli en til
eru þeir sem sverja og sárt við leggja að þegar
Francis hefur hlúð hvað best að nái list hans
hærri hæðum en nefnd hljómsveit. Sólóplötur
Francis eru tæplega tuttugu og hefur hann ým-
ist verið skráður einn fyrir þeim eða
ásamt sveit sinni The Catholics.
Nýjasta verkefni sitt vinnur
hann hins vegar með seinni eig-
inkonu sinni, Violet Clark, en sam-
an skipa þau dúettinn Grand
Duchy. Fyrsta breiðskífa hans, Pe-
tits Fours, kom út fyrir stuttu. Clark
spilar á bassa, hljómborð og syngur
og Francis sér um restina. Tónlistin
víkur nánast ekki neitt frá hljóðheimi Francis/
Pixies, kannski ögn eldhúslegri og næfari nálg-
un og svo er auðvitað kvenmannssöngrödd í
völdum lögum.
Nafnið Grand Duchy vísar til Luxemburg en
Francis segist hafa ákveðið blæti gagnvart smá-
ríkjum. Sagði hann í viðtali að þau hjúin hefðu
ákveðið að setja alla hugsanlega peninga sem
fengjust af verkefninu í húseign í Luxemburg
því að þangað ætluðu þau að flytja í fyllingu
tímans!? Með börnin sín fimm...
Aðrar fréttir af Francis eru þær að
hann upptökustýrði komandi plötu
hinnar ágætu sveitar Art Brut sem
kallast mun Art Brut vs. Satan. Í
haust vann hann þá tónlist við
svart hvítu myndina Der Golem og
var afraksturinn kynntur í Castro
leikhúsinu í San Francisco. Tón-
listin kemur mögulega út í sér-
stökum kassa í ár.
Petits Fours | Grand Duchy
Brúðkaupsvísur
E
ngin breiðskífa bresku hljómsveit-
arinnar The Cure kristallar hina eilífu
togstreitu sveitarinnar um hvað og
hvernig hún eigi að vera betur en Kiss
Me, Kiss Me, Kiss Me frá árinu 1987. Gerð að-
eins þremur árum eftir að The Cure öðlaðist
óvæntar vinsældir eftir að hafa kúvent al-
gjörlega tónlistarstefnu sinni úr þunglama-
legu og sí-angurværu nýbylgjurokki platna á
borð við Seventeen Seconds og Pornography
yfir í daður við sprelligosalegt klísturpopp
glysáratugarins mikla. Robert Smith hafði
sannað það árið 1984 þegar sveitin gaf út smá-
skífuþrennuna Let́s Go to Bed, The Walk og
Lovecats að hann væri fullfær um að semja
vinsældavæna poppslagara væri hann upp-
lagður fyrir slíkt. En þar komum við einmitt
að þessari eilífu togstreitu Roberts Smiths,
einvalds The Cure, er virðist hafa andúð á öll-
um merkimiðum og leggur sig fram við að
gera hluti þvert á allar væntingar til hans.
Þannig fylgdi sveitin poppslagaraþríleik sín-
um árið 1984 með hinni stórfurðulegu milli-
bilsástandsplötu The Top síðar það sama ár er
hljómaði ekkert eins og þau lög er vinsæl
höfðu verið. Ári síðar varð The Cure svo
óvænt risastór stærð í poppheimum um allan
heim með plötunni Head on the Door, að-
allega vegna ótrúlegs aðdráttarafls poppslag-
aranna In Between Days og Close to Me.
Enginn vissi því í hvorn fótinn sveitin myndi
stíga með næstu plötu.
Samþjöppuð sundrung
Þegar kom að upptökum
fyrir Kiss Me, Kiss Me,
Kiss Me var sveitin bæði
samþjappaðri og sundurleit-
ari en nokkru sinni fyrr.
Sköpunargleðin var gífurleg
og fær hljóðfæraleikari með
sinn auðþekkjanlega stíl í
hverri stöðu … nema einni. Gíf-
urlegt bil hafði myndast á milli
stofnfélaganna tveggja Roberts Smiths og Lol
Tolthurst vegna alkóhólisma þess síðarnefnda
er lagði þá lítið sem ekkert fram til sveit-
arinnar. Spennan á milli þeirra er auðheyr-
anleg í lögum á borð við upphafslagið The
Kiss, sem er auðvitað vísun Roberts Smiths í
hnignandi samband þeirra, og líking við svik
Júdasar við Jesú, og í laginu Shiver and
Shake þar sem textinn er beinn níðsöngur til
Lol. Sagan segir að Robert Smith hafi látið
þennan fyrrverandi besta vin sinn standa í
beinni augnlínu við sig þegar hann söng síð-
ar- nefnda lagið inn. Þar má m.a. finna
textabrotin: „your just a waste of
time/your just a babbling face/your
just three sick holes that run like
sore/your a f**king waste!“
Frumlegur trommuleikur
Aukin áhrif trommarans Boris
Williams eru svo á meðal þess
sem gerir plötuna sérstaka.
Þarna hafði hann verið í
hljómsveitinni í tvö ár og hafði
greinilega unnið sér aukið rými
í tónlistinni með frumlegum trommuleik sín-
um. Ótrúleg færni hans skilar sér best í lög-
unum If Only Tonight We Could Sleep og
Like Cockatoos. Þar blandar hann inn í rokkið
áhrifum frá indverskum trommuhefðum auk
þess að brjóta blað með því að innlima sam-
plerinn sem eina af fjölmörgum trommum
settsins. Stíll hans, að raða töktum upp í sí-
endurtekin mynstur, nær að blómstra hér og
einkennir sveitina á öllum bestu plötum henn-
ar.
En það sem gerir plötuna stórkostlega er
fjölbreytileiki hennar sem tilkominn er að-
allega vegna tvíeðlis Roberts Smiths, að vilja
ekki sleppa takinu á nýfundnum vinsældum
sínum né að vera listræn sveit á kantinum.
Þess vegna er hún stútfull 18 laga, tvöföld vín-
ylplata, þar sem bestu lögin eru ekkert endi-
lega þau sem fengu útvarpsspilun. Hún fangar
tilfinningalitróf The Cure fullkomlega. Reið-
ina í lögum á borð við Fight, angurværðina í
How Beautiful You Are og ærslafulla poppið í
slögurunum Just Like Heaven, Why Cańt I
Be You? og Hot Hot Hot.
biggi@mbl.is
E
inn af höfuðsnillingum rokksögunnar er án
efa hinn sérlundaði Todd Rundgren og þó
að umsvif hans hafi farið lágt undanfarna
áratugi (þó að mikil hafi verið) réttlætir iðju-
semi hans á þeim áttunda öll þau lofsorð sem
lokið hefur verið á hann.
Þann áratug fór þessi „eins manns Bítla-
sveit“ algjörum hamförum. Rundgren hafði
hlaupið af sér hornin með hljómsveitinni Nazz á
þeim sjöunda en hóf þann áttunda (eða lauk
þeim sjöunda) með plötunni Runt (1970).
Meistaraverk Rundgrens, Something/
Anything?, kom út tveimur árum
síðar og ári síðar annað eins
þrekvirki, A Wizard, a True Star.
Þá ber og að geta plötunnar Her-
mit of Mink Hollow (1978) í þessu
samhengi. Árið 1973 hafði hann þá
stofnað hljómsveit, Utopia, sveit
sem einbeitti sér að hinu svofellda
leikvangarokki eða „arena-rock“;
straumlínulöguðu og upphöfnu rokki sem var
flutt með bravúr á íburðarmiklum tónleikum
eins og lenska var á þeim tíma. Rundgren átti
svo eftir að fjarlægjast þennan „geira“ eða
áherslur öllu heldur, eins og svo margir. Allur
þessi inngangur leiðir okkur svo að umfjöll-
unarefninu, nýjustu sólóplötu Rundgrens, en
þar sækir hann þetta svið heim á nýjan leik eins
og undirstrikað er í titlinum.
Rundgren slóst í hóp endurreistrar Cars (The
New Cars eins og hún var kersknislega
kölluð) fyrir um þremur árum og fyllti
þar í skó leiðtogans Ric Ocasec. Með
þeirri sveit komst Rundgren á bragð-
ið á ný en líta má á Arena sem eins
lags æfingu, Rundgren reynir sig
kímileitur við ofhlaðið rokk og
virðist meðvitaður um hvað hann
er að gera allan tímann. Kannski
furðuleg nálgun en ekki svo í til-
felli þessa ugluspegils.
Arena | Todd Rundgren
Dulþrösturinn syngur
Þ
essi plata er mjög skrítin. Hún eiginlega
gengur ekkert upp svona,“ segir Rich-
ard Princeton, söngvari Glasgow-
sveitarinnar The Phantom Band. „Og
ég meina, ég er í hljómsveitinni!“
Þannig svaraði söngvarinn til í nýlegu spjalli
við dægurtónlistarbiblíuna Mojo sem birti fyrir
stuttu greinargerð um „Níu listamenn sem vert
er að fylgjast með á árinu 2009.“ Fyrsta breið-
skífa sveitarinnar, Checkmate Savage, kom út
fyrir stuttu og ægir þar saman öllu og engu; alls
kyns stílar og stefnur, gamalt sem nýtt flýtur
um í súpu sem er vel bragðgóð þrátt fyrir hrá-
efni sem ætti kannski ekkert að passa saman.
Þessi uppskrift minnir reyndar óneitanlega á
aðra hljómsveit skoska sem bar og svipað nafn.
Hún kom reyndar frá Edinborg, nefnilega The
Beta Band.
„Þetta hafa verið stöðugar hártoganir í meira
en fimm ár,“ viðurkennir mæddur Princeton.
„Meðlimirnir sex koma úr afar ólíkum áttum og
það var alltaf verið að prófa að blanda hinu og
þessu saman í eitt lag. Þetta er nið-
urstaðan. Verði ykkur að góðu!“
Svo þetta sé greint eins og exó-
tískt rauðvín er súrkálsrokkið
þýska og „nokkurs konar“ þjóðlaga-
tónlist einna mest einkennandi.
Bragðið er þó margslungnara en það,
inn í fléttast alls kyns minni úr popp-
sögunni og eftirbragðið er langt og
ljúft. Og á einhvern ótrúlegan hátt ná
Phantom-liðar að halda melódíunni miðlægri
allan tímann, þrátt fyrir allar skógarferðirnar.
Meðlimir eru allir í fastri vinnu meðfram
sveitinni – enn sem komið er a.m.k. – en ekki er
langt síðan sextettinn kom sér saman um nafnið
The Phantom Band, nafn sem er tilvísun í erf-
iðleikana sem fylgdu því að kokka upp nafn. Fé-
lagsskapurinn hefur þannig heitið ýmsum nöfn-
um í gegnum tíðina, m.a. NRA, Les Crazy Boyz,
Tower of Girls, Wooden Trees og Robert Red-
ford. Kassettur og brenndir diskar í mistak-
mörkuðu upplagi liggja í valnum eftir þenna
nafnaflakkstíma en menn fóru að taka rækilega
eftir félagsskapnum þegar hann starfaði sem
Robert Louis Stevenson fyrir rúmum þremur
árum.
Það var svo árið 2006 sem The Phantom
Band varð til og undir því heiti kom út sjötomm-
an „Throwing Bones“. Fljótlega komst litli ris-
inn Chemikal Underground, ein öflugasta neð-
anjarðarútgáfa Skotlands á bragðið en undir
hennar hatti eru t.a.m. Delgados, Mogwai og
Arab Strap. Þetta er því orðið „alvöru“ og þegar
er farið að tala um plötuna sem frumburð þessa
árs. Hljómborðsleikarinn, sem heitir því
skemmtilega nafni Andy Oxford, er þó ekkert
sérstaklega bjartsýnn.
„The Phantom Band er samansafn
af neikvæðum nöldurseggjum sem
eru haldnir stórkostlegri sjálfseyð-
ingarhvöt, auk þess sem þeir hafa
ekki hugmynd um í hvorn fótinn
þeir eiga að stíga,“ segir hann. Þar
hafið þið það. Er þetta ekki hið
fræga skoska viðhorf; napurt,
neikvætt, glettið en kirfilega
niðri á jörðinni, allt í senn?
arnart@mbl.is
Checkmate Savage | The Phantom Band
PLÖTUR VIKUNNAR
ARNAR EGGERT THORODDSEN
Vofur
Riddarar ókennilega
borðsins sækja fram til
sigurs á nýrri plötu sinni.
Dásamlegt rugl
Litróf lækningarinnar
POPPKLASSÍK
BIRGIR ÖRN STEINARSSON
Sjöunda hljóðversplata The Cure, Kiss Me, Kiss Me, Kiss Me kom út 1987. Reiði og sköpunargleði einkenndu plötuna.