Saga - 1989, Qupperneq 93

EFTIRMÁL BYLTINGARINNAR 1809
91
Afdrif byltingarmanna
Jörgensen sat ekki lengi í fangelsi. Hann var látinn laus af fangaskip-
inu Bahama haustið 1810 eftir ellefu mánaða fangavist. Lausnina átti
Jörgensen e.t.v. vini sínum Hooker að þakka, sem taldi sig standa í
þakkarskuld við hann fyrir að bjarga lífi sínu, er Margaret and Ann
fórst út af Reykjanesi.123 Fékk Jörgensen að ganga laus með því skil-
yrði að hann héldi sig í bænum Reading næstu tíu mánuði. Á meðan
á fangelsisdvölinni stóð, fylgdist Jörgensen vel með því sem fram fór
með því að vera í stöðugu bréfasambandi við Hooker.124 Jörgensen
varð bæði bitur og sár yfir málsmeðferðinni. Honum fannst hann vera
tilknúinn að segja frá byltingunni sem óhlutdrægur og heiðarlegur
sagnfræðingur.125 Hann skrifaði sögu byltingarinnar hvorki meira né
minna en þrisvar sinnum, og voru allar útgáfur nánast samhljóða.
Hann hélt því stöðugt fram, að hann hefði aldrei ætlað sér annað en
að láta gott af sér leiða á íslandi. Markmið hans var, eins og hann
margsinnis endurtók, að frelsa hina kúguðu íslendinga undan harð-
stjórn Dana.126
Tvisvar sinnum, árin 1810 og 1813, var Jörgensen að því kominn að
gefa frásögn sína um byltinguna út.127 í hvorugt skiptið varð úr því.
Árið 1813 sendi hann handritið til Banks og bað hann að varðveita það
í bókasafni sínu, en Banks sá ýmsa vankanta á því. Taldi hann t.d. að
ýmis ummæli Jörgensens vörðuðu við meiðyrðalöggjöf.128 Árið 1814
var Jörgensen að hugsa um að senda eintak til utanríkisráðuneytis-
ins.129 En hvorki þá né síðar hefur samtímalýsing sögu byltingarinnar
í útgáfu sjálfs verndarans birst á prenti.
Lífshlaup Jörgensens er vel þekkt.130 Nokkrum árum eftir þessa
atburði gerðist hann njósnari fyrir breska utanríkisráðuneytið og
ferðaðist m.a. til Frakklands og Pýskalands (þar sem hann hitti
Goethe).m Hann var haldinn spilafíkn, varð iðulega stórskuldugur og
lenti hvað eftir annað í fangelsi. Árið 1825 var hann loks fluttur til
fanganýlendunnar Ástralíu, þar sem hann lifði góðu lífi sem land-
könnuður, blaðamaður og jafnvel lögregluþjónn. Hann lést árið 1841
eftir viðburðarríka ævi svo ekki sé tekið sterkara til orða.
Um örlög Samuels Phelps er ekki mikið vitað. íslenskar heimildir
segja hann hafa orðið gjaldþrota, þó engin opinber staðfesting hafi
fengist á því.132 Sumarið 1810 gekkst hann undir alvarlega skurðað-
gerð.133 Sama haust fór hann aftur í mál við tryggingafélagið til að