Fréttablaðið - 02.11.2011, Blaðsíða 14

14 2. nóvember 2011 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Fréttablaðið birti á forsíðu sinni frétt um mikil uppgrip í uppsjávarveiðum.
Veiðar á makríl, síld og loðnu munu vænt-
anlega skila um 75 milljörðum kr. í þjóð-
arbúið. Það eru góðar fréttir fyrir marga,
en sérstaklega fyrir útgerðina sem græð-
ir á tá og fingri um þessar mundir. Það
gætu líka verið sérstaklega góðar fréttir
fyrir ríkissjóð, en eru það ekki.
Ríkissjóður hefði getað fengið um
16 milljarða króna í sinn hlut fyrir
úthlutun veiðileyfisins, ef stuðst er
við verð sem útvegsmenn sjálfir hafa
verið reiðubúnir að greiða og forsendur
Alþingis við viðbótarúthlutun á skötu-
sel. Það var látið ógert og ríkissjóð-
ur tekur sér aðeins um 730 milljónir
króna.
Mismunurinn er um 15 milljarðar
króna. Minna má nú gagn gera útvegs-
mönnum til þægðar. Veiðigjald til ríkis-
ins fyrir makríl voru heilir 90 aurar
fyrir hvert kg, 71 eyrir fyrir kg af síld
og verða 95 aurar fyrir loðnuna á veið-
unum í vetur.
Færeyingar héldu uppboð á makríl-
kvóta í sumar og fengu 1,6 milljarða
króna fyrir 20.000 tonn eða 80 kr/kg að
meðaltali. Samherji keypti kvóta á upp-
boðinu og greiddi 100 kr. fyrir hvert kg.
Ríkið hefði getað fengið 9 milljarða
króna fyrir makrílveiðarnar í stað 140
milljóna kr. samkvæmt forsendum,
sem ég geri frekar grein fyrir á heima-
síðu minni kristinn.is. Fyrir síldina og
loðnuna má ætla að ríkið geti fengið um
7 milljarða króna í sinn hlut, en mun
aðeins fá um 590 milljónir króna.
Fyrir mismuninn má reka Landspít-
alann í hálft ár. Það þyrfti ekki að skera
starfsemi sjúkrahússins á Húsavík
og Ísafirði niður fyrir sársaukamörk.
Það þyrfti ekki að loka annarri líknar-
deild Landspítalans. Það þyrfti ekki að
svíða kaupmáttinn af gamla fólkinu og
örorkulífeyrisþegum með því að láta
bætur ríkisins ekki hækka til jafns við
verðlagsbreytingar.
Hvers vegna þarf að hlífa útvegs-
mönnum í myljandi gróðastarfsemi
við því að taka sanngjarnan þátt í
rekstri ríkissjóðs á erfiðum tímum?
Hvers vegna hlífir ríkisstjórnin frek-
ar útvegsmönnum en öldruðum og
sjúkum? Svona eiga jafnaðarmenn ekki
að gera.
15 milljarða króna gjöf ríkisins
Stjórnmál
Kristinn H.
Gunnarsson
fv. alþingismaður
Gleymt og grafið
Guðbjartur Hannesson velferðar-
ráðherra sagði í viðtali við Frétta-
blaðið á dögunum að svo virtist sem
bankahrunið væri mönnum gleymt,
fjargviðrast væri yfir öllum niðurskurði
og meira heimtað frá hinu opinbera.
Þetta rifjast upp þegar lesnar eru
ályktanir nýafstaðins ársþings
Sambands sunnlenska sveit-
arfélaga. Þær eru tæplega
fimmtíu talsins og snerta á
ýmsum málum. Eitt eiga þær
þó að uppstöðu til sameigin-
legt: Að þar er nauðað
í stjórnvöldum um
meiri peninga og
minni niðurskurð.
Allt öðruvísi fólk
Gísli Marteinn Baldursson, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, telur
ófært að sameina öll sveitarfélög á
höfuðborgarsvæðinu. Raunar virðist
hann telja að það gerist ekki nema
með því að Reykjavík innlimi önnur
sveitarfélög. Það gangi ekki, enda sé
feikimikill munur á Reykjavík og
hinum sveitarfélögunum.
Það var og. Bæjarmörkin
aðskilja greinilega gjörólíkt
fólk.
Ábyrgð nefnd-
arinnar
Íslendingar eru
nú næst-
feitasta þjóð Vesturlanda og eru
Norðurlandameistarar í sykuráti. Þetta
eru ill tíðindi, en kannski fyrst og
fremst fyrir þá sem sátu í nefnd um
hollara mataræði og meiri hreyfingu.
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra
skipaði nefndina og formaður hennar
var Þorgrímur Þráinsson. Auk hans
sátu meðal annarra í henni Jón
Óttar Ragnars son næringar-
fræðingur og Sæunn Stefáns-
dóttir, aðstoðarmaður heil-
brigðisráðherra. Annaðhvort
hefur nefndinni mistekist
ætlunarverk sitt eða á hana
var ekki hlustað.
stigur@frettabladid.
is kolbeinn@S
ú staðreynd að pólskir ríkisborgarar rændu skartgripabúð
hefur komið af stað einkennilegri umræðu um þátttöku
Íslands í Schengen-samstarfinu, sem kveður á um afnám
vegabréfaeftirlits og frjálsa för milli aðildarríkjanna.
Því hefur verið haldið fram að hingað flæði glæpamenn
frá Rúmeníu og Búlgaríu um áramótin, af því að þá fái þessi ríki
aðild að Schengen. Það er reyndar vitleysa; það sem gerist um ára-
mótin er að hömlur á rétti borgara þessara ríkja til að koma hingað
til lands í atvinnuleit verða felld-
ar niður. Sá réttur byggist á EES-
samningnum, ekki Schengen.
Sömuleiðis hefur því verið
haldið fram að við ættum að
hætta þátttöku í Schengen-sam-
starfinu af því að þá gætum við
komið í veg fyrir óhindraða för
glæpamanna til landsins eins
og eyríkið Bretland geri. Að standa utan Schengen hefur þó ekki
hjálpað Bretum mikið í baráttu við útlendar glæpaklíkur; austur-
evrópsk gengi stjórna þar stórum hluta undirheimanna. Sum þeirra
eiga líklega greiðari leið að landinu í krafti EES-reglna um frjálsa
för launþega, en það á ekki við um t.d. rússneska og albanska glæpa-
hópa, sem einnig eru stórtækir í Bretlandi.
Jón Magnússon, lögmaður og fyrrverandi þingmaður, var í
útvarpsþætti á Bylgjunni í fyrradag með muninn á Schengen- og
EES-samstarfinu á hreinu en vildi hætta þátttöku í hvoru tveggja
nema hægt væri að semja um að loka landinu fyrir útlendingum.
Frelsið hefði kannski verið í lagi á meðan Evrópusambandið saman-
stóð aðallega af þróuðum hagkerfum, en staðan hefði breytzt eftir að
fátækari ríki Austur-Evrópu urðu aðilar að EES. Jón telur að hingað
hafi komið alltof margir útlendingar, sem Ísland ráði ekkert við.
Það er sjálfsagt að ræða hvort aðild Íslands að alþjóðlegu sam-
starfi geti haft í för með sér að skipulögð glæpastarfsemi hér færist
í vöxt, en það hlýtur að mega gera þá kröfu að sú umræða fari fram
á grundvelli réttra upplýsinga og án fordóma gegn heilu þjóðunum.
Enn sem komið er hafa miklu fleiri Íslendingar en útlendingar
framið vopnuð rán á Íslandi. Michelsen-ræningjarnir bjuggu ekki
á Íslandi, heldur komu hingað sem ferðamenn. Og það er vafamál
að það hefði nokkru breytt þótt kíkt hefði verið í vegabréfin þeirra.
Frjáls för launþega á EES hefur ekki valdið neinum teljandi vand-
ræðum á Íslandi. Það hefur aðildin að Schengen ekki gert heldur.
Þvert á móti hafa löggæzluyfirvöld í gegnum það samstarf fengið
aðgang að upplýsingum og aðstoð sem þau hefðu ekki notið annars.
Í krafti upplýsinga frá erlendum lögregluembættum hefur þannig
nokkrum sinnum verið gripið til heimilda í Schengen-sáttmálanum
til að hindra för grunaðra glæpamanna og vísa þeim úr landi. Hverj-
ir áttu þá í hlut? Jú, Vítisenglar frá hinum þróuðu hagkerfum Noregi
og Danmörku. Ætli skipulögð glæpastarfsemi í Búlgaríu sé meiri
ógn við íslenzkan almenning en norrænu glæpagengin?
Alþjóðleg glæpastarfsemi er eðli málsins samkvæmt alþjóðlegt
vandamál. Menn ná ekki tökum á því vandamáli með því að loka
landamærum fyrir hinum stóra meirihluta sem ekkert illt hefur
í hyggju, heldur með því að vinna saman gegn glæpagengjunum.
Værum við betur sett án Schengen-samstarfs?
Frjáls för, fáfræði
og fordómar