Hamar - 24.12.1949, Blaðsíða 3

HAMAR

Löng nótt
Framh. af bls. 2
um ógeðslegu og köldu bár-
um?“
Hugsunin var ömurleg og
augun fylltust tárum, er tóku
af alla fjarsýn hjá mér.
„Hvað er þarna úti á móts við
Melshöfða?“ sagði Guðni heit-
inn eftir langa stund. Það var
Guðni Benediktsson, sem með
mér var.
Ég þurrkaði tárin úr augun-
um með handarbakinu og erm-
inni og starði þangað, sem hann
benti mér.
„Jú, þar var skip undir segl-
um og færðist óðfluga nær, und-
an vindi og sjó.“
Gat þetta verið pabbí, eða var
þetta bara eitthvert sunnanskip
að koma í kaupstað eftir salti og
öðrum nauðsynjum? Það gat
eins verið.
Hjartað barðist milli vonar og
ótta.
Þó það væri langt úti, tel ég
víst að við hefðum þekkt það,
ef það hefði ekki siglt beint
undan vindi, og haft ásað út á
bæði borð. Skip pabba var auð-
þekkt frá öðrum skipum í firð-
inum, það var með bognum
stefnum, eins og tíðkaðist aust-
an fjalls, en á öðrum skipum
héðan var hið svokallaða Eng-
eyjarlag, með beinum útliggj-
andi stefnum.
Óðfluga færist sldpið nær, og
er nú komið rétt innundir Helga
sker. En hvort þeir hafa þótzt
vera of norðarlega, eða vindur
orðið suðlægari, þegar inn á
fjörðinn kom, skal ég ekki um
segja, en þar sem áður hafði
verið siglt beggjaskautabyr, þá
er nú afturseglið borið yfir og
siglt lítið eitt suður.
Nú var hið langþráða tækifæri
komið, til þess að sjá hvort það
væri skipið, sem heitast var
þráð.
„Nei — jú“, stefnið var bogið. j
Það var pabbi.
Nú hélt skipið beint inn fjörð-
inn aftur, en við höfðum séð
nóg, til að þekkja það.
í einum spretti þaut ég heim
og hvar sem ég sá mann á vegi
mínum, kallaði ég að pabbi væri
að koma, en hvort mér var trúað
eða ekki, gaf ég mér ekki tíma
til að athuga. Ég trúði því sjálf-
ur og það var mér nóg.
Ég þýt heim, en er nú búinn
að gleyma að ég átti að vera
stilltur og prúður. Ég hrinti upp
öllum hurðum og kalla inn:
„Pabbi er að koma“.
Það var eitthvað af nágrönn-
unum inni. Létti nú heldur en
ekki yfir hópnum, en þó var ein-
hver er spurði: „Hvar? Hver
hefur sagt þér það?“
„Hann er kominn inn fyrir
bauju og ég segi það“.
Nú dofnaði yfir þeim aftur og
auðséð var að þær trúðu tæp-
lega því er ég sagði. En að reyna
að sannfæra þær, gaf ég mér
ekki tíma til, enda hafði ég
reynsluna fyrir mér á þeim ár-
um, að það var algjörlega ó-
mögulegt fyrir drengi, er þær
töldu óþekka, að reyna til að
sannfæra þær.
í þetta skipti gaf ég allt þess-
háttar þras frá mér. En þaut
í þess stað út og niður í fjöru.
Stóð þá heima að þeir voru að
fella seglin fyrir framan lend-
inguna.
Lengur var ekki um neitt að
villast; mennimir þekktust af
öllum sem í fjörunni voru. Og
nú lentu þeir — hvar margar
hjálpsamar hendur biðu reiðu-
búnar til að taka á möti þeim.
Á svipstundu var búið að
bera upp aflann, sem var tals-
verður og marga undraði að
skipið skyldi hafa afborið að
fleyta í því veðri að landi.
Að ekkert fréttist af föður
mínum fyrr en hann kom, staf-
aði af því, að þéir höfðu alla
nóttina veri ðað berjast við að
ná landi að mestu leyti á seglum
en ekki tekizt það fyrr en kl. um
6 um morguninn og var það
við Gróttu á Seltjamarnesi. Þrisv
ar hrakti þá úr vörinni, áður en
þeim heppnaðist að lenda og
munaði minnstu að eins færi í
fjórða sinn.
Þar sem vindur gekk til vest-
urs rétt eftir að þeir lentu og
menn orðnir þjakaðir, bæði af
vöku og þreytu, og þar sem
ekki var vonlaust um, eins og
vindur stóð þá, að hægt mundi
vera að komast heim á skipinu
samdægurs, þá var enginn send-
til að láta vita hvar þeir væru
niður komnir.
Þó mér * fyndist þessí nótt
löng, tel ég sjálfsagt að þeim,
er á skipinu vom, hafi einnig
fundist hún löng og ömurleg.
Þegar ég löngu seinna minntist á
þetta við Villa bróðir, sagði
hann mér að þeir lengi vel fram-
eftir hefðu talið víst, að eitt-
I hvað miðaði að landi, en þeir
hefðu fengið áþreifanlega sönn-
un fyrir að svo var ekki. Vita
sáu þeir enga fyrir særoki og
fóru mest eftir sjólaginu. Þeir
höfðu misst út bala með lóð í
á norðurslag, ekki vissu þeir
neitt hvenær hann fór, en ein-
hvernveginn hafði hann flotið
út, því nóg gaf á, og höfðu vart
2 við að ausa stundum. Á suð-
urslag aftur, rekast þeir á bal-
ann og ná honum. Sáu þeir þá
að heldur hafði hrakið frá land-
inu. Villi sagði að vísu hefði vel
getað átt sér stað, að balinn hafi
farið rétt fyrir vendingu, en
enginn vissi það með vissu. Var
þetta atvik heldur til að dapra
hugann en gleðja. En þó lét eng-
inn hugfallast.
Atburðir eins og þessi er ég
nú hef sagt frá, komu oft fyrir
á þeim árum ,er mest var stund-
aður sjór á opnum bátum héðan
úr firðinum. Altítt var að menn
náðu ekki heim að kvöldi, held-
ur urðu að berjast upp á líf og
dauða við grimman Ægi í
Hann sat niður á bryggju og
málaði.
Hópur forvitins fólks stóð og
horfði á eins og venjulega.
Hann hafði oftast gaman af
því, að einhverjir fylgdust með
því, sem hann var að mála og
dáðust að því. En í dag ergði
það hann.
Hann áleit það Ainu sök, að
hann var í vondu skapi og and-
inn var ekki yfir honum.
„Indælir litir,“ heyrði hann
áhorfendurnar hvísla. „Sjáið hve
vel honum hefur tekizt að mála
sjóinn — en eru litirnir ekld held
ur sterkir?“
Hann varð þungur á svip.
Hvaða vit hafði þetta fólk á mál
aralist? Hann dauðlangaði til að
setja stóra græna klessu á miðja
myndina, aðeins til að ergja á-
horfendurna.
En hann gerði það ekld. Mál
verkið var ekki svo fallegt, að
fært væri að óprýða það viljandi.
Hann var ekki ánægður með
það. Að málverkið var ekki
betra var Ainu að kenna.
Aina! Hann var að hugsa um
hana. Um þriggja ára skeið
höfðu þau verið vinir og félag-
ar. Hún hafði verið ágætur vin-
ur.
Þau höfðu kynnzt á málara-
skólanum. Hann mundi það
greinilega, er hann sá hana í
fyrsta sinn. Hún kom inn um
dyrnar hæglát og hálf feimin.
Hún var grannvaxin og lítil. Hon
um fannst hún verulega hjálpar-
þurfi. Hann fékk löngun til að
hjálpa henni og reynast henni
góður félagi og var þess skammt
að bíða, að það yrði.
Honum virtist Aina eins og
náttmyrkri og stórsjó og lofa svo
Guð fyrir vernd og hlífð, þar
sem landi var náð, þó að langt
væri frá heimilinu. Þá var ekki
sími til að hlaupa í, til að láta
vita hvernig komið var og eng-
in útvarpsstöð, er kallað gat til
stærri skipa og beðið um að-
stoð þeirra við hin smærri.
Heima sátu konur, systur,
unnustur og börn og börðust við
kvíðann um afkomu þeirra er
heitast þær unnu. Erfið var af-
koman, meðan fyrirvinnan hélt
lífi, en þá skiftist þó á sorg og
gleði og von um lífvænleg lífs-
kjör. En félli fyrirvinnan frá,
varð lífið autt og gleðisnautt.
Ég veit að lík atvik þessu end-
urtaka sig enn þann dag í dag,
enda var heldur ekki ætlun
mín, er ég fór að rita þetta, að
koma með eitthvað nýtt eða áð-
ur óþekkt, heldur aðeins að lýsa
tilfinningum lítils drengs, er bú-
inn var að missa móður sina og
átti þessa umræddu nótt á hættu
að missa í einu tvo bræður sína
og föður.
Sigurjón Gunnarsson.
Ainq
fíngert blóm og einna líkust
humlablómi, og þetta blóm mál-
aði hann á flest málverk sín þá
um sumarið.
í þrjú ár höfðu þau haldið
félagsskapinn. Þau máluðu,
gengu sér til skemmtunar, rök-
ræddu ýmis vandamál og fóru
á skemmtanir saman.
Þau álitu það sjálfsagt, að þau
yrðu saman um tíma og eilífð.
Fyrir mánuði hafði hann
stungið upp á því, að þau flyttu
saman. Það yrði ódýrara fyrir
þau að búa í sama stað, auk
þess yrði það miklu skemmti-
legra.
Aina var ekki á sama máli.
Hún fór að tala um prest og
kirkju og brúðkaup. Hann mót-
mælti og spurði hvaða þýðingu
þessháttar hefði. Gifting væri
einungis gömul siðvenja og
formsatriði og hann væri and-
vígur öllu þvílíku.
En Aina var þrá og sat við
sinn keip. Hún minntist á það,
að börnin biðu hnekki við það,
að foreldrarnir væru ekki gift.
En hann sagði það gamla og úr-
elta firru.
Aina varð æst og fór leiðar
sinnar.
Nú var hann hérna.
Hann heyrði skóhljóð að baki
sér. Hann veitti því athygli, eða
þekkti það, að maður og kona
voru þar á ferð. Auðheyrt var að
stúlkan eða konan gekk á kork-
sólum því það skrölti við er hún
gekk á bryggjunni.
Þau staðnæmdust bak við
hann.
„Fallegir litir,“ sagði maður-
inn.
„Jæja, ekki er ég hrifin af
þessu málverki," svaraði stúlkan.
Málarinn leit við og virti
stúlkuna fyrir sér. Hann leit
fyrst á fætur hennar, þeir voru
fallegir, hún gekk á skóm með
þykkum korksólum. Hún var í
röndóttum kjól og fóru fötin vel.
Hún var vel vaxin. Að síðustu
leit hann á andlit hennar og sá,
að hún var fríð sínum, bláeyg
með svört, löng augnahár.
Hann sá þetta allt á auga-
bragði. Svo hélt hann áfram að
mála. Honum hafði gramizt að
stúlkan var ekki hrifin af mál-
verkinu. Hafði hún nokkurt vit
á málaralist? Hún, sem hafði
málað augnahár sín áberandi
illa. Honum geðjaðist ekki vel að
þessari stúlku. Það var aðeins
ein ung stúlka, sem honum geðj-
aðist vel að. Það var Aina.
Málarinn heyrði að þau gengu
burt eftir bryggjunni og fóru
leiðar sinnar. Skóhljóðið dó út
vegna drunanna í vélbát, sem
var að koma að bryggjunni.
Stúlkan hafði komið honum
úr jafnvægi. Svipur hennar og
augnaráð var ögrandi. Hún var
klædd á þann hátt, að hún vekti
athygli og ástarþrá.
Hann gat ekki haldið áfram
að mála. Hann tók saman dót
sitt og fór heim.
Um kvöldið átti að vera dans-
leikur á „Baðhótelinu“.
Málarinn fór þangað. Hann
var ekki fyrr seztur við borð í
salnum en hann kom auga á
ungu stúlkuna, sem var í rönd-
ótta kjólnum. Nú var hún í rós-
óttum kjól. Hún sat með vin-
konu sinni við borð skammt frá
honum. Hún var í sólskinsskapi
og bláu augun hennar ljómuðu,
þegar hún horfði yfir salinn.
Þegar hljómsveitin fór að leika
gekk málarinn til ungu stúlkunn
ar og bauð henni upp. Hún dans
aði ágætlega var kát og fjörug,
ófeimin og ski-afhreyfin. Það
leyndi sér ekki að hún var gefin
fyrir daður.
„Voruð það ekki þér, sem sát-
uð í dag niður á bryggjunni og
voruð að mála?“ spurði unga
stúlkan. „Það var indælt mál-
verk, sem þér voruð nýbyrjað-
ur á.“
„Þér hælduð ekki málverkinu,
er þér stóðuð og horfðuð á það,“
svaraði hann.
Hún hló, eða öllu heldur
flissaði eins og kjánaleg skól-
stelpa og sagði: „Ég var að
stríða yður með því, sem ég
sagði, ég talaði á móti betri vit-
und. Ég vildi að þér veittuð mér
athygli. Þér voruð svo hrífandi."
Honum þótti þetta trúlegt í
fyrstu en svo skyldi hann, að
það var meiningarlaust skjall.
Hann sagði: „Hafið þér áhuga
fyrir málaralist?"
Hún svaraði og var mjög hrif-
in. „Já, ég elska listir og mér
þykja listamenn svo skemmtileg-
ir. Hafið þér haft margar mál-
verkasýningar?“
„Já, nokkrar sýningar hef ég
haft og í vetur ætla ég að hafa
sýningu."
„En hvað það er spennandi,"
sagði hún. „Óttist þér gagnrýni.
Þér málið svo vel, að þér þurfið
ekki að vera hræddur við gagn-
rýnendur. Verið viss um að þessi
sýning verður yður til mikils
sóma.“
Þegar hljómsveitin hætti að
leika, fylgdi hann ungu stúlk-
unni þangað, er hún hafði setið
og fór að borði sínu.
Hann sat lengi og hugsaði um
þessa ungu stúlku. Hún var ó-
fróð og barnaleg. En það var
eitthvað við hana, sem hreif
hann. Hún var vingjarnlég, mjúk
í hreyfingum og fríð. Hún var
ástleitin en þó dularfull. Hún
hafði horft svo ástúðlega á hann
og lagt höndina svo mjúklega á
öxl hans, er þau dönsuðu, að
hann varð snortinn. Hún var
gjörsamlega ólík Ainu.
Hann dansaði næsta dans við
hana, næsta og næsta. Hann
dansaði við hana allt kvöldið, án
Framh. á bls. 4