Saga - 2005, Side 162

tuga glíma við víxlhækkanir verðlags og launa varð ekki lengur að-
alviðfangsefni stjórnvalda með tilheyrandi gengisfellingum, verð-
hækkunum og verkföllum.
Tímabilið 1983–2003 var skeið mikilla breytinga, m.a. á stjórn-
málaflokkum sem komu og fóru. Bæði landbúnaður og sjávarút-
vegur tóku stórstígum breytingum. Á fyrri hluta tímabilsins var
milljónum á milljónir ofan eytt í nýjar atvinnugreinar sem áttu að
bjarga landsbyggðinni en þar var farið fram meira af kappi en for-
sjá með hörmulegum afleiðingum. Stóriðjustefnan var til umræðu
allan tímann og umhverfismálin komust á dagskrá fyrir alvöru.
Miklar umbætur urðu í samgöngumálum og menntun þjóðarinnar
óx jafnt og þétt, m.a. með fjölgun skóla á háskólastigi. Sveitarfélög-
um stórfækkaði og þau tóku við nýjum verkefnum, svo sem rekstri
grunnskólanna.
Á seinni hluta tímabilsins kom EES-samningurinn til sögunnar
með stóraukið frelsi í viðskiptum, en að mínum dómi er allt of
snemmt að dæma um raunveruleg áhrif hans og afleiðingar. Efna-
hagssveiflur héldu áfram eftir 1991, m.a. með meira atvinnuleysi en
hér hafði verið í áratugi. Velferðarkerfið tók framförum, t.d. með
stórbættu fæðingarorlofi, en á síðustu árum hefur ólin verið hert í
þeim efnum til að takmarka útgjöldin. Á sama tíma hafa sjónir
manna beinst að vaxandi bili milli ríkra og fátækra.
Á sviði jafnréttis kynjanna og almennra mannréttinda voru stig-
in mikilvæg skref. Mannréttindasáttmáli Evrópu var leiddur í lög
en það hefur haft mikil áhrif á dóma. Konum fjölgaði lengi vel sem
kjörnum fulltrúum en þar átti Kvennalistinn stærstan hlut að máli.
Mannréttindakafli stjórnarskrárinnar var endurskoðaður í tilefni af
hálfrar aldar afmæli lýðveldisins og jafnrétti kynjanna leitt í lög í
sérstöku ákvæði. Misrétti kynjanna er þó enn mikið og himinhróp-
andi mannréttindamál sem vonandi verður viðfangsefni næstu ára-
tuga.
Ný tækni hélt innreið sína með tölvum og interneti sem hefur
haft mikil áhrif á öll samskipti innanlands sem utan auk mikilla og
vaxandi áhrifa á stjórnsýsluna.
Úti í heimi urðu stórfelldar breytingar með falli Berlínarmúrsins
1989 og síðar sjálfra Sovétríkjanna og sér ekki enn fyrir endann á
áhrifum þeirra breytinga.
Fyrri hluti þriðja bindisins er skrifaður af Sigríði K. Þorgríms-
dóttur sagnfræðingi og ferst henni það vel úr hendi. Saga hennar
hefst er ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar tók við völdum árið
K R I S T Í N Á S T G E I R S D Ó T T I R162
Saga haust 2005-NOTA 23.11.2005 20:10 Page 162