Líf og list - 01.12.1950, Blaðsíða 29

Og stundum þokukennd og fjarræn frá
höfundarins hálfu. Valdsmaður er
stuttorður og gagnorður. Enda hafa
einmitt slik tilsvör okkar gpmla Jóns
geymzt í málinu og orðið að talsháttum
eins og „Veit ég það Sveinki", en þeim
hafnar höfundurinn. Hin þvingaða
raddbeiting Vals bætti líka sízt úr
skák. Af þessu ætti að vera augljóst,
hversu mikilsvert atriði taltæknin er í
menntun leikaranna. Að þessum erfið-
leikum Vals fráskildum varð tæpast
hægt að krefjast meira frá leikarans
hendi eins og hlutverkinu var skilað í
hendur honum af höfundi.
Róbert Arnfinnsson og Haukur Osk-
arsson skiluðu báðir hlutverkum sín-
um vel, og verður Róberti varla um
kennt, þótt gervi hans væri of unglegt.
Róbert sýnir aldrei lélegan leik, þótt
hann í langa tíð virðist ekki hafa feng-
ið hentug viðfangsefni. Séra Björn var
líka góður hjá Hauk, og hygg ég að
þetta sé fyrsta hlutverk hans, sem hægt
er að kalla leik á íslenzku sviði. Hauk-
ur var fyrir skömmu við leiklistarnám
1 Þýzkalandi, og hefur hann þar auð-
sjáanlega sitthvað lært. Aftur á móti
var Róberti og Hauki fengin of lítil
hlutverk af höfundi. Önnur börn þeirra
Helgu og Jóns sýndu Baldvin Iialldórs-
son (séra Sigurð) og Hcrdís Þorvalds-
dóttir (Helgu). Hlutverkin voru lítil,
en Baldvin lék þó af næmum skilningi
°g Herdís gallalaust. En ég hef víst
hent ó það áður, að Herdís þolir illa
að vera notuð í litlum hlutverkum, þar
sem lítið olnbogarúm er fyrir sjálf-
stæðan leik. Hún hefur m. a. svo sér-
kennilegt andlit, að smápersónur
hennar verða of líkar hver annarri.
A Brynjólf Jóhanncsson í hlutverki
Haða bónda í Snóksdal hefur þegar lít-
illega verið minnzt í sambandi við leik-
stjórnina. Brynjólfur er meistari á sínu
sviði, en hann er ekki skapgerðarleik-
ari- Hann átti því ekki heima í hlut-
verki Daða. Höf. hefur breytt þessari
Persónu sem öðrum eftir sínum hent-
ugleikum og gert hinn harðskeytta
snæfellska höfðingja að hugarvingls-
manni á stundum, einni persónunni
sem sýnir „hið innra stríð“ að ráði.
Sálarbaráttu Daða í kirkjunni á Sauða-
felli átti auðsjóanlega ekki við Bryn-
jólf. Varð leikur Brynjólfs því hálf-
utangarna, tómur. Má vera, að einhver
annar hefði getað bjargað leifunum af
Daða — Brynjólfi tókst það ekki.
Hins vegar bætti Gestur Pálsson í
hlutverki Marteins biskups upp, það
sem Brynjólf skorti. Gesti lætur vel að
sýna oss tilfinningarnæmar persónur.
Efasemi og veiklyndi Marteins urðum
vér að viðurkenna vegna þess hve leik-
ur Gests var sannur, hvort sem Mar-
teinn hafi verið svo veiklundaður í
rauninni eða ekki. Leik Gests var mjög
stillt í hóf, og þó var hann áhrifamikill.
Segir það eitt til um leikstyrk Gests
Pálssonar. Ævar Kvaran fór laglega
með lítið hlutverk. Hann lék hirðstjór-
ann Lárenzíus Mule, sem var annarra
um gleði þessa lífs en skyldur embætt-
isins. Ævar hefur nú um skeið fengið
góða æfingu í hispurssemi erlendra
höfðingja fyrri tíma. Þorgrímur Einars-
son, Klemenz Jónsson og Hildur Kal-
man fóru með lítil hlutverk, en fengu
þó öll tækifæri til að sýna laglegan
leik. Var þetta t. d. bezti leikur Þor-
gríms til þessa. Þá brá fyrir á sviðinu
Guðjóni Einarssyni, Friðfinni Guðjóns-
syni, Valdcmar Hclgasyni, Karli Sig-
urðssyni og Ilaraldi Adólfssyni í ör-
smáum hlutverkum auk fjölda „stat-
ista“. Hefur mér alltaf fundizt það „ill
meðferð á skepnum" af leikritahöfund-
um að þvæla mörgu fólki í statista-
rullur, verða kannske oft fyrir því góð-
ir leikarar, sem ekki hafa fengið
„pláss“ annars staðar.
Þrátt fyrir áðurtalda annmarka er
margt vel um leikinn að segja í heild.
Það var öruggur stígandi i leiknum og
viða hnyttileg tilsvör. En þau voru
helzt á þeim stöðum sem höfundurinn
tók sjálfan sig ekki of hátíðlegan. Við-
leitni Þjóðleikhússins, að kynna is-
lenzka leiklist er mjög þakkarverð. Og
þegar öllu er á botninn hvolft, virðist
hún ekki standa erlendri leiklist svo
mjög að baki.
Sv. B.
LISTMUNIR ÚR KERAMIK
TIL JÓLAGJAFA
Listmunir
setja menningarsvip á hvert heimili —
og það eins þótt verð þeirra sé viðráð-
anlegt öllum almenningi.
Mcð'al þcirra listmuna
sem verzlun vor hefir á boðstólnum
vekjum við athygli á Lauganesleimum.
Lauganesleir
er íslenzk keramik mótuð af Gesti
myndhöggvara Þorgrímssyni og máluð
og skreytt af listmálurunum Rúnu,
Dolindu og Waistel.
Laugancslcir
er sérstæður, mótaður og skreyttur af
listamönnum — engir tveir gripir em
eins.
Laugancsleir
er þess vegna kjörinn til minjagjafa
vina á milli, hver og einn getur valið
sér sérstæðan grip.
Laugancslcir til jólagjafa
Við höfum setið fyrir sívaxandi eft-
irspurn eftir Lauganesleir til tækifær-
isgjafa, þótt við nú höfum mjög gott
úrval, má því búast við, er líður að
jólum verði það mjög farið að minnka,
því við munum einungis geta bætt
litlu við.
Meðan úrvalið er stærst
er því ráðlegt að leita jólagjafarinnar
og þér munuð óreiðanlega finna eitt-
hvað við hæfi, því hver gripur er sér
um svip og engir tveir eru eins.
„Fagur gripur er œ til yndis“.
Jón Spunílöson
Skartjripaverzlun
LÍF og LIST
25