Eining - 01.06.1959, Blaðsíða 10

10
E I NING
j
fjöldi manna getur sökkt sér niður í skemmanir, nautnalíf
og sællífi, en slíkum hættir oft til að ganga framhjá særða
manninum við veginn. Saddur magi og auðugt hugsjónalíf
fer oftast heldur illa saman. Makindi og velgengni kælir
oftast áhugaeldinn. A þessu þreifum við nú tilfinnanlega.
íslenzka þjóðin verður árlega fyrir miklu tjóni af völdum
áfengisneyzlunnar, en því miður er reynt að leyna þessu
sem mest til þess að værð fjöldans skuli ekki truflast. Ef
ungir menn gangai fyrir björg, eða steypa sér í vötn eða sjó
og farast, þá má ekki segja upphátt, að ölvun hlafi verið að
verki. Séu menn dregnir upp úr sjónum, þar sem þeir hafa
dottið út af skipum eða bryggjum, má ekki minnast á það í
frásögn blaðanna, hversu annars sem hún kann að vera ítar-
leg, að menn þessir hafi verið ölvaðir. Verði gangandi maður
fyrir ökutæki og farist, má heldur ekki geta þess, að hann
hafi verið ölvaður, þótt svo hafi verið. Og þessari upptalningu
mætti lengi halda áfram. Við erum of rólegir gagnvart þessu
Jþjóðarböli.
Við vorum að tala um ástandið í Noregi. Svíþjóð er annað
nágrannalandið. Þar hefur áfengisbölið herjað svo, að blöð-
um á Norðurlöndum hefur orðið tíðrætt um. Er óþarfi að
fjölyrða hér um það. Eitt Norðurlandablað gat þess nýlega,
að fimmta hvert hjónaband leystist nú upp í Svíþjóð og
áfengisneyzlan ætti sök á helft þeirra hjónaskilnaða. Þetta
erlendú blað notaði svo sterk orð, að víða í landinu yrði
heimilislífið algert helvíti.
Ekki má þó gleyma því, að bindindisstarfsemin er mjög
öflug í Svíþjóð, og henni Ijá lið ýmsir atkvæðamenn og for-
ustumenn á sviði félagslífs og menntamála, en jafnvel svo
ágætir kraftar standa þar andspænis ofurefli, eins og annars
staðar. Skrúfað hefur verið frá áfengiskrananum til fulls og
austrinum anna engir kraftar. Ef til vill er það þessi sann-
reynd, að máttarvöld þjóðanna láta, strauminn renna, sem
gert hefur fjölda manna kærulausan varðandi áfengisbölið.
Þetta heíur sennilega komið mörgum til að hugsa eitthvað
svipað og bankastjóri nokkur, sem ég eitt sinn falaði til
liðveizlu við sérstakt tækifæri nokkru eftir afnám bannlag-
anna. Hann sagði: Æ, ég held ég nenni ekki að hjálpa neitt
til að dæla áfenginu upp úr mönnum, úr því að ríkisstjóm-
in og þjóðin vill hella því í þá“. — Mönnum finnst þeir
standa þannig andspænis fullkomnu ofurefli, og er þeim
vorkunn, en svo hrópa aðrir, sem finna nægilega til með
fórnarlömbunum líkt og ungverski læknirinn, Semmelweis,
fyrr á árum: „MorSin uerður að síöðua“.
Hér hefur nú verið minnst á aðeins tvö nágrannalöndin, en
ekki verður sagan glæsilegri þótt farið sé lengra eða til ann-
arra þjóða. Ekki er áfengisbölið minna í Englandi, og Frakka
leikur það ver en nokkra aðra þjóð. Talað er um fimm millj-
ónir ofdrykkjumanna í Bandaríkjunum, og til viðbótar leyn-
ast svo 10 verðandi ofdrykkjumenn á bak við hvern einn af
þessum fimm milljónum, sem þegar eru orðnir augljósir of-
drykkjumenn. Árlega bætast þar 100.000 ofdrykkjumenn
í hópinn. Þessar tölur eru fljótlesnar og fara sjálfsagt inn um
annað eyrað hjá mörgum og út um hitt, en ef skýrslur margra
þjóða, um þetta mikla vandamál, eru lagðar saman, þá er
þetta áreiðanlega mannkynsböl, sem gengur næst styrjalda-
brjálæðinu. Okkur þykja ljótar sögurnar um verk einstöku
glæpamanna, en sjálfar eru þjóðirnar, hver og ein út af fyrir
sig stórglæpaþjóðir. Stórglæpir þeirra eru: styrjaldir, áfengis-
sala, þrcelasala og þrœlahald. Þrælasala tilheyrir að mestu
leyti liðna tímanum, en styrjaldir og áfengissala hrella enn
allt mannkyn og þjá.
Rannsóknarlögregla Bandaríkjanna fullyrðir, að á fyrri
hluta ársins 1956 hafi 60 af hundraði allra gjlæpa í landinu
verið framdir í sambandi við áfengisneyzlu og ölvun.
Hvað getum við svo, þessir ofdirfskumenn, sem valið höfum
okkur hið erfiða og vanþakkláta hlutskipti að hamla gegn
áfengistízkunni, sagt eða gert til þess að því sé gaumur gef-
inn. Við höfum ekki á boðstólum eitthvert gómsætt nýmæli
í lesmáli og ræðugerð, heldur aðeins þetta margsagða og
gamla, sem mér er sagt, að bæði útvarpshlustendum og öðr-
um leiðist. En má ég nú setja hér fram ofurlitla og fátæklega
dæmisögu?
í fögru landi býr tápmikil þjóð. Um land hennar renna
margar ár, eitt er þar fljót, frábrugðið öllum hinum, staum-
þungt og geigvænlegt. Á fljóti þessu er brú og um hana ligg-
ur leið allr'a. landsmanna. Otsendarar ræningja nokkurs hafa
tekið sér stöðu á brúnni. Þeir viðhafa fagurgala og ginn-
ingar við alla þá, sem um brúna fara, og þá, sem þeir geta
ginnt til sín, ræna þeir og féfletta, og kasta þeim svo í fljótið,
ofanvert við brúna.
Fyrir neðan brúna er svo öfurlítill hópur manna, sem
stöðugt reynir að bjarga úr fljótinu þeim, sem í það er kast-
að. Þetta er erfitt verk og misheppnast oft, en nokkrum er
þó bjargað á þurrt land og þeim hjúkrað. Hinir eru þó miklu
fleiri, sem farast. Þjóðin dáist að þessari litlu björgunar-
sveit neðan við brúna, en svo umburðarlynd og frjálslynd er
þjóðin, að hún lofar bófunum á brúnni að halda glæpastarfi
sínu áfram.
Myndum við fara að eins og þessi þjóð eða myndum við
leggja bófana í bönd og binda þar með endi á harmleikinn
og létta björgunarstarfið?
íslenzka þjóðin umber það að áfengissalan kastar sonum
hennar og dætrum í áfengiselfuna, en krefst þess svo, að
einhverjir gangi fram til þess að bjarga þeim, sem eru að
farast, og þeir sem bezt ganga. fram í því líknarverki hljóta
oft viðurkenningu og hrós, en sinnuleysi fjöldans lætur hið
glæps-amlega eyðingarverk halda áfram. — Ér unnt að
hugsa sér nokkuð óskynsamlegra og öfgakenndara, að um-
bera eyðingarverkið en reyna svo að bjarga, að opnia kranann
og láta strauminn renna, reyna svo að ausa, án þess að loka
krananum. Fróðir menn segja, að slíkt sé ætlandi aðeins
fávitum, en þetta leikur okkar ,,^áfaða“ íslenzka þjóð. —
ÖIvuS hjú óku á jinni beztu þjóSbraut tíanclaríkjanna á bílinn,
sem myndin sýnir og drápu sex manna fjölskyldu í bílnum.
Önnur myndin er af líkkistunum sex.
f