Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2004, Page 133

131
samband Endurgjöf í samtölum skynjun/ grænt ljós skilningur athygli tilfinningar/ 131 afstaða
Allwood (1988) + + + + +
Bublitz (1988) + + - + -
Goodwin (1986) - - + - -
Hakulinen & Soijonen (1986) + + + (+)12 +
Linell & Gustafsson (1987) + + + + +
Nordenstam (1987) + + + + +
Oreström (1983) + + - - +
Schegloff (1982) - (+)13 + (+) -
Tafla 1: Virbúþættir endurgjafar (Green-Vánttinen 2001:53)
í því sem hér fer á eftir verður ekki gerð tilraun til að flokka endurgjöf
eftir virkni eða merkingu. Endurgjafarorð voru ífekar fábreytt í sög-
unum og því lítil ástæða til slíkrar tlokkunar.
3. Endurgjöf í frásögnum
3.7 Val viðfangsefnis
Ástæðan fyrir því að ég valdi frásagnir er einkum sú að sögurnar eru
vel afmarkaðar heildir í samtölum, þátttakendur þekkja frásagnar-
formið og vita nokkurn veginn á hverju þeir eiga von. Á þessar örsög-
ur má líta sem framlengdar samtalslotur, sögumaður „semur“ um það
í upphafi að fá orðið og halda því í lengri tíma en venjuleg lota varir.
Það gerir hann t.d. með nokkurs konar formálum (sjá 3.3 hér á eft-
ir). Meðan á sögunni stendur er gert ráð fyrir því að aðrir virði rétt
sögumanns til að halda orðinu, það er m.ö.o. ekki ætlast til að aðrir
þátttakendur grípi inn í eða reyni að fá orðið. Spurningin sem varð
kveikjan að athuguninni var þessi:
(5) Hefur endurgjöf sama vægi í frásögnum og í venjulegum sam-
talslotum eða er hún umfröm eða óþörf þegar sögumaður hefur
gefið viðmælendum til kynna að hann ætli að halda orðinu um
sinn og segja sögu?
12 Hakulinen og Sorjonen segja að endurgjöf sýni að hlustandinn sé virkur eða að
minnsta kosti að hann fylgist vel með því sem gerist í samtalinu (Green-Vánttinen
2001:53).
13 Schegloff segir að ith huh gefi til kynna athygli og skilning frekar en að vera
beinlínis vitnisburður um þetta tvennt (Green-Vánttinen 2001:53).