Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2004, Qupperneq 179

Fáein austfirsk orð
177
Sveinn með lagi komst á kjöl,
þeir köstuðu til hans bandi;
dillublautan dálitinn spöl,
drógu þeir hann að landi.
Skylt dillublautur er dilla í merkingunni ‘kúaskítsklessa’. Sú mynd er
merkt í orðabók Blöndals sem austfirsk og hliðarmynd við della. 1 Rm
eru dæmi um dillu í ýmsum merkingum en aðeins tvö um kúaskíts-
klessuna. Þau eru bæði úr bók eftir Steinþór Þórðarson á Hala í Suður-
sveit og er annað svona (1970:108); „við vorum nú sameiginlega í því
að tína saman dillur út um túnið til þess að láta undir pottinn.“ Svo
virðist því sem orðin dilla og dillu-/dilliblautur séu bundin Austur- og
Suðausturlandi.
Eitt dæmi er til í Rm um dilludý en það er dý sem dúar undan fæti.
Það er úr öfugmælavísu í safni Ólafs Davíðssonar (1898-1903:312)
sem eignuð er Bjarna Jónssyni skálda. Hann var Borgfirðingur frá
Húsafelli en tekið er fram hjá Ólafi að telja megi fullvíst að margar af
vísunum séu yngri og „sumt jafnvel frá okkar dögum“ (305). Vísan er
svona:
Stálið svignar blautt sem blý
barnahöndum veikum í;
hrafntinnan er dilludý,
dúnmjúk til að sökkva í.
Vísan þarf því ekki að vera eftir Bjarna og hjálpar þar af leiðandi lít-
ið við að staðsetja orðið dilludý.
Smávegis hefur bæst við af heimildum um sögnina að fundvikka og
hliðarmyndir hennar. Ef vel er að gáð skrifar Jóhannes Daníelsson
fundvíkka með í-i en í vasabók nr. v eru bæði myndirnar fundvikka sér
e-ð með i-i og fundfika sér e-ð taldar austfirskar og merkingin er þar
sögð ‘fóna sér e-ð (e-u?)\ Næsta fletta er síðan fóna sér ‘hnupla e-ð
og e-u’ og skráð er við „Skaftaf‘. Af því sem fram hefur komið virð-
ast fundvikka og fundfika vera austfirskar. Sömu sögu er að segja um
sögnina fundvika sem fram kemur í frásögn sem skráð er í þjóðsögum
Sigfúsar Sigfússonar í merkingunni ‘veifa’: „sjómenn þóttust sjá
Skrúðsbóndann úti fyrir hellisdyrum í Skrúð og fundvika höndum til