Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2005, Blaðsíða 18

Sálin DV
18 MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ2005
1. Það þjónar engum tilgangi að yfir-
heyra spilafíkilinn með offorsi. Ef
spilaffkillinn vill fela eitthvað stoðar ekki
að reyna að þvinga það upp úr honum.
Spjall er mun kklegra til árangurs en
þriggja gráðu yfirheyrsla.
2. Nöldur yfir töpuðu fé eða tal um
hvernig Iffiö væri hefði spilaflkillinn ekki
tekið þátt I og tapað I spilum getur
reynst skaðlegt fyrir bataferil fíkilsins.
3. Fortlðin er að baki og þú munt ekki
finna ró I þínum beinum fyrr en þú
sættir þig við hana.
4. Spilafíkillinn, ekki þú, á að bera
ábyrgð á þvl að eiga samskipti við lán-
ardrottna slna. Ekki létta þessari ábyrgð
af herðum hans, því að hún er hluti af
bataferlinu.
5. Reynslan sýnir að ekki borgar sig að
lána spilaffklinum peninga eða
ábyrgjast lán fyrir hann meðan hann er
enn háður spilum.
ó.Ábyrgð spilafíkilsins á spilaskuldum er
alger.
7. Fjármál fjölskyldunnar skyldu aldrei
vera I höndum spilafíkilsins. Mjög sjald-
gæft er að fólk sem glfmir við erfiða
spilahegðun ráði við þessa ábyrgð.
Mögulegt er að þetta breytist þegar
batamerki eru farin að sjást.
8. Komdu í veg fyrir að vinir og ætt-
ingjar láni spilafíklinum fé.
9. Skuldir spilaffkilsins urðu til á löngum
tfma. Búast má við að langan tfma taki
að endurgreiða þær. Hafið þó venju-
bundin útgjöld fjölskyldunnar í fyrir-
rúmi.
10. Bati spilafíkilsins tekur langan tfma.
Hvettu hann til dáða og fýlgstu með
batanum.
11. Farðu hreinskilnislega yfir brestina í
þínum eigin persónuleika og reyndu að
vinna (þeim. Farðu f nokkrar heimsóknir
til sálfræðings eða geðlæknis, þeir geta
gert mikið gagn á erfiðum stundum
sem þessum.
12. Þiggðu hjálp.
Þínir nánustu.vin-
ir.sóknarprestur-
inn, sálfræðingar,
heimilislæknirinn,
SÁÁ - vfða er fólk
að finna sem get-
ur hjálpað þér á
erfiðum tfmum.
af vefsíðunni
spilafikn.is.
„Þetta er stórhættulegur sjúkddmur," segir Júlíus Þór Júlíusson
spilafíkill í bata og formaður Samtaka áhugafólks um spilafíkn.
Júlíus Þór Júlíusson var virkur spilafíkill í fimmtán ár og þekkir
því vandamálið vel af eigin raun og baráttan við þennan vanda
sem hrjáir svo marga er hans hjartans mál og hefur hann barist
hart fyrir bættri vitund almennings á þessu stóra samfélags-
vandamáli sem hann telur enn mjög dulið og vanmetið í samfé-
laginu.
Júlíus segir að á svipaðan hátt og
fólk sé háð áfengi eða fíkniefnum
verði spilafiklar haldnir óstjómlegri
löngun til að leggja undir fé í ýmis
konar fjárhættuspilum. Eins og
gengur og gerist með sjúkdóma
almennt þá fer spilafiknin ekki í
manngreiningarálit. Spilafíklar geta
fundist alls staðar í þjóðfélaginu og
skera sig ekki úr fjöídanum nema
síður sé því það er að mörgu leyti
einfaldara að fela spilafíkn en til
dæmis áfengisfíkn, þar sem líkamleg
einkenni eru síður sjáanleg. Það
skiptir ekki máli hve greind mann-
eskjan er eða á hvaða aldri, það get-
ur hver sem er orðið sjúkdómnum
að bráð. Það er endalaust hægt að
velta fyrir sér ástæðu sjúkdómsins
en Júlíus telur aðgengi spili eflaust
stóran þátt í ferlinu eins og með
aðrar fíknir. í dag er mjög auðvelt að
fá alls kyns lán, til dæmis til endur-
fjármögnungar og „meiri möguleik-
ar á fé þýðir aukna fíkn“ segir Júlíus
og vandamálið getur einnig varað
lengur þar sem frekar er hægt að
bjarga sér fyrir horn með lánum, en
það er skammgóður vermir.
Há lán og gjaldþrot
„Þegar fólk er komið á það stig að
ekki er lengur hægt að flýja og fela
vandann þá fylgir því miklar byrðir.
Ekki einungis þarf það að hætta að
leggja undir og taka ábyrgð á sjúk-
dómnum, heldur eru fjárhagsörðug-
leikar áberandi og flestir þeir sem
koma í samtökin eru með skulda-
bagga á bakinu. Auk þessa þurfa þeir
að glíma við margvísleg vandamál
eins og brot á trausti gagnvart ætt-
ingjum og vinum sem oft á tíðum
eiga erfitt með að fyrirgefa fíklinum.
Mjög algengt er að vinir og fjölskyld-
ur hafi skrifað upp á lán fyrir við-
komandi og setið svo uppi með
skuldir þar sem fikillinn er jafnvel
orðinn gjaldþrota.
ekkert um vandamálið fyrr en sama
dag og það er borið út úr húsnæði
sínu.“ Hann nefnir sem dæmi að
ekki sé lengra en frá páskum síðan
hann var kallaður til hjálpar fólki
sem verið var að bera út vegna van-
goldinna skulda.
„ Við stofnun samtakanna hélt ég
að fjöldi fólks myndi koma og stíga
fram en veruleikinn var annar", seg-
ir Júh'us og telur að ástæða þess sé sú
hversu mikil skömm fylgir sjúk-
dómnum. „Það vill enginn viður-
kenna það að hann sé stórhættuleg-
ur þegar viðkemur peningamálum.
Hver vill búa með þannig mann-
eskju, eða leigja henni íbúð?“
Stórhætturlegur sjúkdómur
„Það er sjaldgæft að fíkillinn sjálf-
ur hafi samband og leiti sér aðstoð-
ar. Langoftast eru það aðstandendur
sem hringja fyrst og biðja um ráð og
það er algengt að haft er samband
við fíkilinn þá skelli hann á. Það þarf
mikið að ganga á til að fíkill leiti sér
aðstoðar," segir Júh'us með áherslu.
„Stundum veit fjölskylda fikilsins
Samfélags vandamál
Þó tölur frá SÁÁ gefi til kynna að
Qöldi fíkla hafi nokkurn veginn stað-
ið í stað að undanfömu þá er Júh'us
ekki viss um að sú sé raunin. Verið er
að vinna að viðamikilli rannsókn á
vegum Háskóla íslands og mun hún
væntanlega sýna blákaldan vem-
leikann. Júlíus hefur tekið eftir því
að fleiri konur em spilalíklar en áður
og að bilið á milli kynjanna sé að
minnka. Hann telur að þetta sé að
verða stórt samfélagsvandamál sem
þurfi að taka á með hörku.
Mikið verk framundan
Innan samtakanna hefur verið
talsverð uppbygging. Það er opið
alla virka daga frá 10-16 og milli
þess er alltaf hægt að ná í einhvern
í gegnum síma. í samtökunum er
einnig starfrækt göngudeild og á
Offitusjúklingar þéna minna
Offitusjúklingar á vinnumark-
aði hafa löngum haft lægri Iaun en
margir.aðrir og er það rakið til for-
dóma tih sköpulags þeirra, en
áhyggjur atvinnurekenda af aukn-
um sjúkrakostnaði þessa hóps
skapa nýjar ástæður fyrir launþega
að hafa augun opin fyrir svikum.
Offitusjúklingar sem hafa
heilsutryggingu starfsmanna
borga hærri iðgjöld sökum stuð-
uls sem segir meiri líkur á að þeir
veikist en vinnufélagar þeirra í
kjörþyngd, samkvæmt rannsókn
sem Stanford Háskólinn gerði á
dögunum.
Framkvæmendur rannsókn-
arinnar skoðu opinberar upplýs-
ingar 35.000 Bandaríkjamanna á
árunum 1989-1998. Flestir offitu-
sjúklingarnir sem voru rannsak-
aðir voru milli tvítugs og þrítugs
og höfðu hlotið staðlaða offitu-
greiningu. í ljós kom að of feitu
„Það vill enginn við-
urkenna það að hann
sé stórhættulegur
þegar viðkemur pen-
ingamálum. Hver vill
búa með þannig
manneskju, eða leigja
henniíbúð"?
hverjum fimmtudegi klukkan
18.00 er í boði stuðningshópur
með ráðgjafa. Júlíus telur að for-
varnarstarf sé nauðsynlegt og öll
umræða um málið sem dregur það
upp á yfirborðið sé af hinu góða.
Þessa dagana er verið er að vinna
að forvarnarblaði fyrir áttunda, ní-
unda og tíunda bekk og einnig
verður sendur diskur heim til for-
eldra barna á þessum aldri. Ný
heimasíða félagsins mun líta dags-
ins ljós eftir tvo til þrjá mánuði
þannig að það er margt að gerast
innan samtakanna. Þó svo að
brottfall þeirra sem koma til sam-
takanna sé hátt þá veit Júlíus að
Róm var ekki byggð á einum degi
og er þess fullviss að samtökin
verði mjög sterk í framtíðinni.
Þeim sem vilja kynna sér málið
betur er bent á slóðina:
http: / /www.spilavandi.is.
ragga@dv.is
starfsmennirnir sem höfðu
heilsutryggingu starfsmanna
þénuðu allt að hundrað krónum
minna á tímann en þeir sem ekki
áttu við offituvandamál að stríða.
Bilið milli launa þessa tveggja
hópa virtist aukast með tíman-
íDVá
*•
„Ég umgengst skemmti-
lega og kreatíva einstaklinga og
ég tantra," svarar útvarpsmað-
urinn og listamaðurinn Ágúst
Bent að bragði. „Ég skrifa,
teikna, mála og föndra pappírs-
píkur. Ég rækta þetta shit."
Ráðfýrir að-
standendur
spilafíkla
Konur viðkvæmari fyrir
áfengisneyslu en karlar
Samkvæmt nýrri rannsókn
frá Þýskalandi eru konur mun
líklegri til að verða háðar
áfengi en karlmenn auk þess
sem þær eru fyrri til að fá
heilaskemmdir af óhóflegri
drykkju. Munurinn á kynjun-
um er gríðarlegur og sem
dæmi má nefna að eftir fimm
og hálfs árs ofdrykkju, er
kvenmaður með jafn miklar
skemmdir á heila og maður
sem hefur drukkið í ótæpilega
í 10 ár. Þessar niðurstöður
styrkja fyrri rannsóknir þar
sem fram hefur komið að
kónur kynnast neikvæðum
hliðum áfengisdrykkju fyrr en
menn svo sem lifrasjúkdóm-
um, geðrænum vandamálum
og vöðvaskemmdum. Þrátt
fyrir að tölfræðin sýni að kon-
ur byrji alla jaftia seinna á lífs-
leiðinni að drekka og drekki
minna magn en karlar, þá
virðist það ekki breyta því að
líkami þeirra er mun við-
kvæmari fyrir neyslu áfengis.
Þetta er eitthvað sem konur
ættu að hafa í huga áður en
þær byrja að drekka.
Júlíus Þór Júlíusson hefur vakið talsverða athygli fyrir ötula baráttu sína gegn
spilafíkn en sjálfur er hann spilafíkiH í bata. Hann segir þessi mál vera sín hjartans
mál, spilafíkn sé mjög falin í samfélaginu og því mikið verk óunnið.