Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 4

Forystugrein
Búfé á vegsvœðum
Þjóðvegir liggja um lönd fjölda jarða í land-
inu, sumir fjölfarnir, og hefur slysahætta á
þeim aukist mikið á seinni árum vegna meiri
umferðar og hraðari aksturs. Eitt er víst að bíl-
ar og búfé eiga ekki samleið á vegsvæðum.
A liðnum áratug hafa þrjár nefndir, hver á
eftir annarri, leitað leiða til að draga úr slysa-
hættu í umferðinni þar sem ökutæki og búfé
eiga í hlut, nú síðast nefnd landbúnaðarráð-
herra sem skipuð var sl. sumar. Hún skilaði
nýlega áfangaskýrslu sem gæti markað tíma-
mót.
Nefnd þessi, sem hefur verið kölluð
"Vegsvæðanefnd", er skipuð þeim Níelsi Árna
Lund, deildarstjóra í landbúnaðarráðuneytinu
sem jafnframt er formaður hennar, Olafi R.
Dýrmundssyni, landnýtingarráðunaut, til-
nefndum af Bændasamtökum Islands, Runólfi
Olafssyni, framkvæmdastjóra, tilnefndum af
Félagi íslenskra bifreiðaeigenda, Stefáni
Eiríkssyni, deildarstjóra, tilnefndum af dóms-
málaráðuneytinu, Stefáni Erlendssyni, lög-
fræðingi, tilnefndum af samgönguráðuneytinu
og Valgarði Hilmarssyni, oddvita, tilnefndum
af Sambandi íslenskra sveitafélaga. Ritari
nefndarinnar er Sigríður Norðmann lögfræð-
ingur í landbúnaðarráðuneytinu.
í áfangaskýrslunni kemur fram að nefndin
hafi aflað margvíslegra gagna og kannað ýmis
sjónarmið, ferðast til að kanna aðstæður og
yfirfarið lög og reglugerðir sem málið varða.
Þá er vikið að óhöppum og slysum þar sem
ekið hefur verið á búfé svo og tryggingamálum
og dómum um árekstra ökutækja og búfjár.
Á það er bent að Vegagerðinni sé nú lögum
samkvæmt aðeins skylt að girða með vegum
sem lagðir eru um ræktað land og girt heima-
lönd og hafi markmiðið fyrst og fremst verið
að loka viðkomandi löndum en ekki að friða
vegi fyrir búfé. Þá hafi vegagirðingar og rist-
arhlið ekki verið innifalin í stofnkostnaði við
nýframkvæmdir vega. Augljóslega væri mik-
illa úrbóta þörf þótt hvorki væri raunhæft að
friða öll vegsvæði með girðingum né banna
lausagöngu alls búfjár í landinu.
Bent er á ýmsar leiðir til úrbóta. Veigamest
er það álit nefndarinnar að friða skuli a.m.k.
fjölförnustu og hættulegustu vegina markvisst
með samfelldum girðingum. Veitt verði auknu
fjármagni til Vegagerðarinnar, sem ábyrgist að
öllu leyti nýgirðingar, viðhald og eftirlit á
friðuðum vegsvæðum, en viðkomandi sveitar-
stjórnir annist og kosti handsömun og ráð-
stöfun fénaðar sem kemst inn á þau. Þá er bent
á að í stað samfelldra vegagirðinga geti sums-
staðar verið hagkvæmara að girða beitarhólf
fyrir búféð, einkum þar sem það er orðið fátt.
Þess hefur nú verið farið á leit við Vegagerðina
og sveitarfélög um land allt að gerð verði sam-
eiginleg úttekt á stöðunni fyrir 1. júlí nk. og
jafnframt verði áætlaður kostnaður við þær
framkvæmdir sem brýnastar eru taldar.
Lagðar eru fram tillögur urn að lögleidd
verði sérstök umferðarmerki, t.d. með mynd-
um af búfé, er aðeins verði heimilt að nota á
vegsvæðum sem ekki eru friðuð og þar sem
ökumenn geti átt von á að búfé geti verið á
ferli.
Ljóst er að margir þurfa að taka höndum
saman um að bæta það ástand sem skapast hef-
ur á vegsvæðum. Framangreind skýrsla er
þarft framlag til málefnalegrar umfjöllunar unt
þann vanda sem við blasir. Miklir hagsmunir
eru í húfi því að bændur þurfa að geta búið í
sátt við vegakerfið og umferðina og ökumenn
þurfa að fá tryggingu fyrir meira öryggi á veg-
unum. Allir þurfa að taka á sig aukna ábyrgð.
Ólafur R. Dýrmundsson.
4- FREYR 2/99