Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.02.1997, Blaðsíða 17

Patricia Allred prófessor og ættfræðingur

/
Ég hef verið beðin um að segja ykkur í stuttu máli
frá ættfræðiáhuga og rannsóknum í Minnesota. Það
er fernt sem ég ætla að dvelja við í þessu spjalli mínu:
staða íslensku ættfræðisamtakanna í Minnesota;
mikilvægi ættfræðinnar fyrir fólk af íslenskum upp-
runa í Norður-Ameríku; viðfangsefni mitt á sviði
ættfræði; og möguleika á samvinnu milli þjóða.
íslensk ættfræði í Minnesotafylki
í Bandaríkjum Norður-Ameríku er ekkert eitt
sameiginlegt ættfræðifélag á sviði íslenskrar ætt-
fræði, og skipulagðir hópar á þessu sviði eru fáir. Þar
sem þeir eru til, eru þeir venjulega deild eða hluti
ættfræðifélaga innan fylkis eða stærra landsvæðis,
og það er engin samvinna milli hópanna. Fyrir uþb
sjö árum stofnaði ég hóp um íslenska ættfræði innan
Ættfræðifélags Minnesota (MGS, Minnesota Ge-
nealogical Society). Þetta var lítill hópur og flestir
voru líka félagar í Heklu-klúbbnum (Hecla Club)
sem er íslendingafélagið í Minnesota.
Hópurinn okkar er einn fjögurra sem mynda norr-
æna deild innan Ættfræðifélags Minnesota. í Minne-
sota eins og þið vitið settist að fjöldi manns frá
Norðurlöndunum og því er deildin stór. Félagar í
deildinni hittast ársfjórðungslega og haldnir eru
fyrirlestrar og námskeið, gefið er út fréttabréf með
efni sem höfðar til allra þeirra sem kallast af norrænum
uppruna. Á einum fundi okkar fjallaði ég um
Islendingasögur.
Það verður þó að viðurkennast að íslenski hóp-
urinn getur vart talist starfandi. Vestur-íslendingar
eru hér, miðað við önnur landssvæði, margir, en fáir
ef miðað er við önnur þjóðarbrot. Það reyndist
illmögulegt að koma saman fundi með þessu fólki
vegna þess hve langt var að fara. Minneapolisborg er
stór og þegar við bætist nágranna- eða tvíburaborgin
svokallaða, St. Paul, voru ýmsir sem þurftu að fara
langa leið. Margt af þessu fólki var komið til ára sinna
og féll illa að þurfa að aka í myrkri, aðrir voru í fullu
starfi og vildu því heldur eyða frítímanum með
fjölskyldunni. Eldra fólkið gat notfært sér nokkuð
íslenskar heimildir, en yngra fólki óx í augum að þurfa
að skilja íslenskuna, nota örfilmur, og ekki bætti úr
skák að nauðsynlegustu bækur voru aðeins aðgengi-
legar í safninu við Manitobaháskóla í Winnipeg!
Allir höfðu brennandi áhuga á að rekja ættir sínar,
en flestum þótti leiðin löng og erfið að markinu.
Málin hafa því þróast þannig, að ég hef í auknum
mæli tekið að mér að rekja ættir fólks af íslenskum
ættum, ekki aðeins á mínu svæði, heldur víðar í
Bandaríkjunum og einnig í Kanada. Áhugafólk um
ættfræði hefur þó enn ýmis konar samband hvert við
annað, símleiðis eða bréfleiðis, hittist á fundum,
miðlar upplýsingum af ýmsu tagi. Vikublaðið
Lögberg-Heimskringla sem gefið er út í Winnipeg
birtir fyrirspumir um ættfræði, og Þjóðræknisfélag
Islendinga er einnig vettvangur fyrir samskipti á
sviði ættfræði.
Magn ættfræðiheimilda sem við hér vestan hafs
höfum aðgang mundi sjálfsagt vekja mörgum Islend-
ingum furðu. Að sjálfsögðu eigum við, eins og þið,
auðveldan aðgang að kirkjubókum, manntölum og
öðru því sem Mormónakirkjan hefur látið setja á
örfilmur. Ættfræðimiðstöðvar kirkjunnar eru víða
(þrjár á mínu svæði), og þar má bæði skoða þessar
heimildir eða panta upplýsingar.
Það er ekki langt fyrir okkur í Minnesota að sækja
í besta heimildasafn um íslenska ættfræði og sögu hér
vestan hafs, en það er íslenska deildin í Manitoba-
háskólasafninu í Winnipeg. Þar að auki hefur sögu-
félag Manitobafylkis safnað kirkjugarðaskýrslum frá
landnámsárum íslendinga í Nýja-íslandi og fylkis-
skjalasafnið í Manitoba á ýmis gögn frá kirkjum
landnemanna. ÆttfræðisafnMormónakirkjunnar í Salt
Lake City á mikið safn íslenskra ættfræðirita, þ.á.m.
undirstöðurit eins og safn Espólíns, Boga Benedikts-
sonar, Snoksdalíns, Jóns Steingrímssonar, Steins Dofra,
héraðasögur, ævisögur og einnig nýrri rit frá þessari
öld. Ein af stærstu Islendingabyggðunum varPembina-
sveitin í Norður-Dakota og ýmis gögn þaðan eru
varðveitt hjá sögufélagi fylkisins og háskólanum í
Grand Forks. Nýtt félag hefur nú litið dagsins ljós,
Islendingafélagið í Minnesota, og við það eru ýmsar
vonir bundnar, m.a. að stofnuð verði deild áhugamanna
um ættfræði og félagar hennar muni uppgötva hinn
heillandi heim ættfræðinnar.
17