Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.03.2007, Blaðsíða 4

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í mars 2007
Guðmundur Guðmundsson
héraðslæknir, faðir Ásu.
Arndís Jónsdóttir móðir Ásu. Arndís
þótti myndarleg kona og svipmikil.
Jón Pétursson háyfirdómari,
móðurafi Ásu.
Honum þótti takast einstaklega vel að hjálpa konum í
barnsnauð. Þessi lífsreynsla Ásu hefur vafalítið orðið
til þess að hún lagði síðar stund á hjúkrunarfræði.
Á Laugardælaárunum hvíldi oft mikil ábyrgð á
Amdísi móður Ásu. Auk þess að gæta bús og barna
þurfti hún að sinna ferjunni yfir Hvítá. Ása minntist
þess að hafa sem smábarn farið með móður sinni
í slrka ferjuflutninga. Oft var þá fólk að koma að
Laugardælum til þess að leita sér lækninga.
Drekkur hann enn?
Á bannárunum rak Guðmundur Apótekið í Stykkis-
hólmi og er sagt að hann hafi þá stundum gefið
hundaskammta. Einhverju sinni komu til hans tveir
bræður að austan til þess að fá hundaskammta til
þess að hressa upp á afa sinn. Þá segir Guðmundur:
Jæja, drekkur hann enn? En Guðmundur vissi að sá
gamli hafði dáið fyrir ári síðan! Um Guðmund er
sagt að hann hafi verið alþýðlegur, oft fyndinn og
skemmtilegur, en umfram allt einlægur og stundum
jafnvel barnalegur.
Hann var mjög ættfróður og gerði sér far um að
setja sig inn í einkenni ætta. Séra Árni Þórarinsson
prestur á Stóra-Hrauni segir um Guðmund að hann
hafi verið: „mesti aufúsugestur á heimilum, vegna
þess hve alþýðlegur hann var og fræðandi. Hann
kom sjaldan svo, að fólk fyndi ekki, að hann hefði
menntað það í einhverju.“
Engir afkomendur
Þau Arndís og Guðmundur eignuðust fimm börn
sem lifðu. Auk Ásu, sem var yngst, voru það Sturla,
Sigþrúður, Ingi og Þóra sem einnig var kölluð Minna.
Öll létust þau systkini Ásu í bernsku eða í blóma
lífsins. Ása var sú eina sem náði háum aldri. Ekkert
þeirra eignaðist afkomendur.
Sturla var við framhaldsnám í lögum og stærðfræði
í Danmörku er hann lést 26 ára gamall. Hann þótti
einstaklega efnilegur ungur maður. Sigþrúður lést
21 árs, Ingi aðeins eins árs og Þóra 30 ára. Hún var
tekin í fóstur af móðursystur sinni Þóru og manni
hennar Jóni Magnússyni ráðherra. Þóra giftist Oddi
Hermannssyni yfirréttarmálaflutningsmanni sem var
sonur Hermanns sýslumanns Jónssonar á Velli í
Hvolshreppi. Oddur var bróðir Halldórs Hermanns-
sonar prófessors og bókavarðar við Comell háskóla í
Iþöku í Bandaríkjunum. Þóra lést í spönsku veikinni
1918 þá nýgift.
Guðmundur faðir Ásu starfaði sem læknir í
Stykkishólmi til 74 ára aldurs, árið 1927, og hafði
þá starfað sem héraðslæknir í 50 ár. Ása var níu
ára þegar hún flutti til Stykkishólms þar sem hún
var fram að tvítugsaldri. 1912 flutti hún til Þóru
móðursystur sinnar í Reykjavík og manns hennar
Jóns Magnússonar sem þá var bæjarfógeti. Þóra
systir Ásu var kjördóttir þeirra. Ása varð þeim
hjónum einnig mjög handgengin á þessum árum og
aðstoðaði frænku sína við móttöku gesta og lærði að
viðhalda rausn og myndarskap á gestkvæmu heimili.
Gekk fyrir konung
Dugnaður og virðuleiki var Ásu í blóð borinn og
uppeldið og skólunin sem hún fékk þama hjá frænku
sinni og eiginmanni hennar reyndust henni haldgott
veganesti og notadrjúg þekking, þegar hún sjálf fór
að standa fyrir heimili. Ása vakti allsstaðar athygli
fyrir það hvað hún var heilsteypt og glæsileg stúlka.
Einn þeirra erlendu gesta sem heimsóttu bæjar-
fógetahjónin var ungfrú Bertha Phillpotts, en hún
var skólastýra Girton College í London. Ungfrú
Phillpotts hafði náð nokkrum tökum á íslensku og
ritaði m.a. um íslensk fornkvæði og lét sér detta í hug
að þau hefðu jafnvel verið sungin. Það er ekki fyrr en
nú, þegar menn eru farnir að rappa fomkvæðin, að
það uppgötvast að það er hægt að syngja þau.
Ásu langaði að fara utan til mennta og það
varð úr að Þóra móðursystir hennar skrifaði þessari
ágætu menntakonu bréf og bað hana að útvega Ásu
dvalarstað í London hjá góðu ensku fólki. Það varð
úr að Ása fór utan og fékk dvalarstað hjá fyrirfólki í
http://www.ætt.is
4
aett@aett.is