Neytendablaðið - 01.05.1996, Blaðsíða 19

í. í Gufunesi var greinaklippið
kurlað og því blandað saman
við gras og hrossatað. Mass-
inn var síðan unninn með
múgaaðferð. Þá er massinn
mótaður í raðir sem síðan er
hróflað reglulega við með sér-
hönnuðu tæki, múgasnerli,
(sjá mynd). Nauðsynlegt er að
hreyfa þannig við massanum
til að súrefni andrúmsloftsins
komist í tæri við blönduna en
það er ein meginforsendan
fyrir bæði hitamyndun og
hraða ferlisins. Blandan er
öflug og hitinn fór fljótt upp í
70°C. Eftir u.þ.b. tíu vikur
hafði hitinn lækkað niður í
15-20 °C sem er vísbending
um að ferlið sé að mestu full-
komnað og massinn orðinn
stöðugur. Afurðinni var gefið
nafnið molta.
Niðurstöður af tilrauna-
verkefninu liggja fyrir og er
þær að finna í skýrslu sem
kom út í mars á þessu ári og
er fyrirliggjandi hjá Sorpu,
fyrir þá sem áhuga hafa. Nið-
urstöðumar snerta fjölda þátta
og ekki hægt að fara náið út í
þá hér. M.a. var athugað
hvemig molta reynist við
ræktun, undir gleri, í garðrækt
utanhúss að sumri til og við
uppgræðslu örfoka lands. Við
garðræktina utanhúss var
moltan prófuð sumarið 1995 í
samvinnu við nokkra félags-
menn í Garðyrkjufélagi ís-
lands. Um haustið var leitað
eftir áliti og hver reynsla
þeirra væri af ræktun í moltu.
Eftirfarandi tafla lýsir í fáum
dráttum niðurstöðum af þeirri
athugun:
Almennt viðhorf gagnvart
moltu hjá félagsmönnum í
Garðyrkjufélagi íslands:
Viðbrögð Fjöldi Hiutfali
(%)
Mjög ánægðir 22 33
Ánægðir 34 50
Hlutlausir 10 15
Óánægðir 1 2
AIls 67 100
í stómm dráttum hafa eng-
in þau vandamál komið fram
sem hindra að jarðgerð garða-
úrgangs á höfuðborgarsvæð-
inu geti ekki orðið sjálfsagður
og eðlilegur þáttur í meðferð
úrgangs á höfuðborgarsvæð-
inu. Molta verður sett á mark-
að nú í ár í fyrsta skipti og
verður fróðlegt að sjá hverjar
viðtökur almennings verða.
Verkefni
Gámaþjónustunnar
Um svipað leyti og Sorpa hóf
jarðgerðarverkefni sitt hófst
undirbúningur á vegum
Gámaþjónustunnar hf. um
flokkun, söfnun og jarðgerð á
lífrænum heimilisúrgangi.
Gámaþjónustan hf. er stærsta
einkafyrirtæki hérlendis í
sorphirðu og hefur m.a. á
sinni hendi alla sorphirðu í
Hafnarfirði. Þrjár götur í ein-
býlishúsahverfi í Hafnarfírði,
Skjólvangur, Sævangur og
Vesturvangur, vom valdar og
síðsumars 1994 var grennslast
fyrir um áhuga heimilisfólks
þar á að flokka lífrænan úr-
gang frá öðm neyslusorpi.
Eftir talsverða kynningu
Einhver fróðlegasta niður-
staða af verkefninu í Hafnar-
firði er hinn afdráttarlausi
vilji íbúanna til að leggja sitt
afmörkum, segir Björn m.a. í
grein sinni um reynsluna af
flokkun og jarðgerð lífrœns
úrgangs.
a) Reynslu heimilisfólks,
stjómenda og starfsfólks af
flokkun á upphafsstað.
b) Magn lífræns úrgangs frá
heimilum.
c) Möguleikana á jarðgerð
með einföldum aðferðum
allan ársins hring.
d) Gæði afurðar (moltu) úr
lífrænum heimilisúrgangi.
e) Viðskiptalegar forsendur
fyrir starfseminni.
Vilji íbúanna
Einhver fróðlegasta niður-
staðan af verkefninu í Hafnar-
fírði er hinn afdráttarlausi
vilji íbúanna til að leggja sitt
af mörkum. Rétt er að hafa í
huga að heimilin í Hafnarfirði
voru ekki valin til þátttöku
vegna þess að þau hefðu meiri
áhuga en önnur heldur ein-
faldlega vegna þess að þau
stóðu við ákveðnar götur. Af-
staða þeirra gæti því allt eins
verið dæmigerð, alla vega fyr-
ir einbýli. Eftir sjö mánuði
vom heimilin í Hafnarfirði
beðin um að svara nokkmm
spumingum um reynslu sína
af nýju fyrirkomulagi. M.a.
var spurt hvort heimilisfólk
hefði upplifað flokkunina sem
aukna fyrirhöfn. 94% svömðu
neitandi. Þá var spurt hvort
fólk gæti fremur hugsað sér
að hafa safnhaug heima við
og sjá um jarðgerðina sjálft.
81 % svaraði því neitandi og
kvaðst vilja flokka en að efnin
yrðu sótt og jarðgerð annars
staðar eins og gert er í verk-
efninu. Þá var spurt almennt
hvort heimilisfólk gæti hugs-
að sér þetta fyrirkomulag til
frambúðar og þar svömðu
99% játandi.
Verkefnið sýnir magntölur
upp á u.þ.b. 1,30
ákváðu 97 heimili af 103 að
taka þátt. Heimili fengu ílát til
notkunar bæði innanhúss og
utan og lífræna úrganginum,
aðallega hvers kyns matarleif-
um, var safnað sérstaklega á
hálfsmánaðar fresti. Mata hf.,
sem er innflutnings- og dreif-
ingarfyrirtæki í grænmeti og
ávöxtum, tekur einnig þátt og
er úrkasti af lager fyrirtækis-
ins safnað vikulega. Efnin era
síðan flutt til jarðgerðar í út-
jaðri höfuðborgarsvæðisins.
Verkefnið, sem hefur m.a.
stuðst við framlög frá Rann-
sóknaráði Islands, hefur fyrst
og fremst fengist við eftirfar-
andi þætti:
Björn Guðbrandur
Jónsson: Svörin við
spurningunum hér í
byrjun verða þvíþau að í
bananahýðinu erufólgin
verðmæti og að það getur
borið ávöxt á ný íformi
frjósams jarðvegsbœtis.
NEYTENDABLAÐIÐ - Maí 1996
19