Neytendablaðið - 01.06.1999, Blaðsíða 8

Gæði, markaður
Stór sjónvarpstæki
Neytendablaðið hefur gert
viðamikla könnun á verði
og eiginleikum um 140 stórra
sjónvarpstækja sem fást hér-
lendis og birtir einnig ná-
kvæma gæðakönnun
International Testing á 26
þeirra. Flest eru með 28 eða
29 tommu skjá og þeir fást
upp í 53 tommur en þá er
verðið líka komið yfir hálfa
milljón króna.
Hvað á að ráða
stærðinni?
Stóru sjónvarpstækin eru flest
með meira af aukabúnaði en
hin smærri. En óþarfi er að fá
sér stórt og þungt tæki nema
húsrýmið henti því. Hér eru
lauslegar ábendingar um val á
skjástærð en vitanlega fer
þetta eftir smekk og aðstæð-
um.
Val á réttri tœkjastœrð
Fjarlægð Heppileg
frá skjá skjástærð
(tommur)
1,5-2 m 19-21
Innan við 2,5 m 25-28
3 m 32
3,5 m 36-38
Stærð skjáa á sjónvarps-
tækjum er mæld á ská hom í
hom og hérlendis yfirleitt gef-
in upp í tommum en víða í cm
og er ekki alveg um sömu
mælitækni að ræða.
Skjástœrðir
Tommur cm
14 34
21 51
25 59
28 66
29 68
32 76
Hver eru aðalatriðin?
Hjá langflestum notendum
skipta myndgæðin mestu máli
8
og þau fara alls ekki alltaf
batnandi í beinu hlutfalli við
hærra verð. Tækið sem fékk
hæstu einkunnina hjá IT fyrir
myndgæði er Grundig ST 70-
700 sem kostar innan við 60
þús. kr. Tækniþróunin gerir
það að verkum að flest tæki
hafa nú viðunandi myndgæði.
Verðmunurinn liggur helst í
mismunandi búnaði.
Sjaldnast næst afbragðs
hljóð úr innbyggðum hátölur-
um sjónvarpstækja þótt margs
konar tækni eigi að greiða
fyrir því. Sumum tækjum
fylgja lausir hátalarar og Dol-
by Pro-Logic víðóma hljóm-
tækni en þeir sem vilja sem
bestan hljóm ættu að kynna
sér heimabíómálin.
Aldrei hefur verið unnt að
eyða jafn miklum peningum í
sjónvarpstækjakaup og nú.
Dýrasta tækið á íslenska
markaðnum kostar um 580
þús. kr. og nokkur eru á bilinu
250-350 þús. Þetta eru tæki
með verulega stóra skjái.
Hægt er að fá viðunandi stór
sjónvarpstæki á um 40-50
þús. kr. og prýðileg tæki um
og innan við 100 þús. kr.
Ódýrustu breiðskjástæki er
hægt að fá hér á 85 þús. kr. en
flest þeirra kosta vel á annað
hundrað þúsund.
Sumstaðar tíðkast að bjóða
við hækkuðu verði sérstak-
lega framlengda ábyrgð á
stórum sjónvarpstækjum.
Þetta er ekki talið svara kostn-
aði nema hvað varðar stóra
sýningarskjái sem getur verið
dýrt að láta gera við.
Fyrir fatlað fólk og hreyfi-
hamlað er mikilvægast að
hnappar á fjarstýringu séu
stórir og skýrir og gjaman lit-
aðir, en ekki litlir og stífir, og
að hnappar og stýribúnaður
séu vel aðgengilegir utan á
tækinu en ekki inni í hólfum
sem þarf að opna og loka.
Philips og Samsung tæki voru
best í síðarnefnda tillitinu en
Panasonic-fjarstýringar einna
þægilegastar. Einnig er gott
fyrir slíkt fólk að geta notað
heyrnartól og að tengi fyrir
þau séu framan á tækinu en
ekki aftan á.
Ýmsum þykir gott að tvö
eða fleiri myndtengi séu á
tækjunum, svo þau geti t.d.
bæði verið tengd myndbands-
tæki og geislaspilara eða öðr-
um búnaði eins og tölvu eða
leiktæki. Slík sérstök tengi
gefa betri mynd og hljóð
heldur en samband ineð loft-
netssnúm.
4:3 eða 16:9?
Hefðbundin sjónvarpstæki em
með skjái í stærðarhlutföllun-
um 4:3, sem er hið uppruna-
lega form kvikmyndanna og
síðar sjónvarps- og tölvu-
skjáa. I breiðskjássjónvarpi
(wide screen) em myndhlut-
föllin 16:9 en það er líkara
því sem tíðkast í bíói samtím-
ans og kemst nær breiddinni á
augnsviði fólks. Ekki er enn
farið að senda mikið af sjón-
varpsefni út í breiðformi
nema kvikmyndir en mörg er-
lend myndver taka þó efni sitt
upp í 16:9-breiðforminu og
margir telja það um síðir
munu verða yfirgnæfandi.
Til þess að fólk verði ekki
óánægt með smæð 4:3-mynda
á breiðskjá þarf hann að vera
nokkuð stór. Hérlendis fást
nær eingöngu 100 riða breið-
skjássjónvörp sem eru talsvert
dýr.
Vegna þess að tvenn stærð-
arhlutföll eru send út sjást
stundum í 4:3-tækjum svartir
borðar ofan og neðan við
myndefnið en í 16:9-tækjum
svartar rendur til hliðanna. Til
að ráða bót á þessu er hægt í
síðarnefndu tækjunum að
stækka og myndina og/eða
teygja úr henni sem aflagar
myndefnið og vill oft verða til
þess að skýringartexti á neð-
anverðri mynd hverfur. Sum
tæki gera þetta sjálfvirkt en
framleiðendur hafa með ýmsu
móti reynt að ráða bót á þessu
og nefnist ein tæknin ofur-
brun (super zoom).
Svona lítur venjuleg 4:3-
mynd út í 16:9-sjónvarpi
óbreytt, svartir borðar til
beggja hliða.
í 16:9-sjónvarpi er hægt að
teygja á myndinni eða stækka
hana, stundum hverfur þá
skýringartexti að neðanverðu.
Svona lítur breiðformssend-
ing út á venjulegum 4:3-sjón-
varpsskjá.
Örari tíðni og betri skjáir
Á skjá „venjuleg'ra“ 50 riða
(50Hz) sjónvarpstækja endur-
nýjast myndin 50 sinnum á
sekúndu. í 100 riða (100Hz)
tækjum sem eru dýrari (og
eyða sum 20-30% meira raf-
magni) endurnýjast hún tvö-
falt hraðar og verður við það
stöðugari. Þetta er ekki eins
þreytandi fyrir augun og gefur
myndinni auðugari en ekki
endilega skarpari blæ og getur
gert hreyfingar loðnar, enda
er hver myndrammi í raun
sýndur tvisvar í stað einu
sinni. Munurinn sést vel á
skýringartexta, textavarpi og
kyrrmyndum. 100 riða tækni
á ekkert skylt við stafrænt há-
skerpusjónvarp (HDTV) því
NEYTENDABLAÐIÐ - júní 1999