Bændablaðið - 07.06.1995, Blaðsíða 6

6
Bœndablaðið
Miðvikudagur 7. júní 1995
Hef aldrei lent I
vandræðum með gest
✓
segir Asgerður Pálsdóttir ferðaþjónustubóndi
á Geitaskarði í Langadal
Ferðaþjónusta bænda á ís-
landi hófst árið 1970 þegar
Gunnar Hilmarsson, þáverandi
starfsmaður Flugfélags ís-
lands, ferðaðist um landið og
reyndi að fá bændur til fylgis
við hugmyndina. Hann hafði
kynnst slíkri þjónustu í Dan-
mörku og taldi hana eiga vel
við hér ekki síst þegar höfð var
í huga fræg gestrisni íslensks
sveitafólks. I þessari fyrstu
lotu fengust 10-15 býli til liðs
við Flugfélagið sem útvegaði
gestina en þá nutu eingöngu
útlendingar þessarar þjónustu
og pantanir fóru í gegnum
skrifstofu Flugfélagsins.
Margar ástæður lágu að baki því
að menn voru tilbúnir til að opna
heimili sín gestum. Margir vildu
nýta stórt húsnæði, aðrir auðga
félagslíf sitt og eignast nýja vini en
annars staðar var um að ræða eldri
hjón sem gjaman vildu bæta á sig
gestum yfir sumartímann og
minnka um leið bústofninn. Svo
voru þeir sem strax sáu í þessu
nýjan og hentugan atvinnuveg í
sveitum og hófu þegar upp-
byggingarstarf.
Arið 1980 var svo Félag ferða-
þjónustu bænda stofnað. Hjónin
Agúst Sigurðsson og Ásgerður
Pálsdóttir á Geitaskarði í Langadal
voru í hópi stofnfélaga og
Ásgerður var spurð hvers vegna
þau hefðu ákveðið að vera með?
"Geitaskarð var meðal þeirra
bæja sem gengu til liðs við Flug-
félag íslands á sínum tíma.
Tengdaforeldrar mínir bjuggu hér
þá og tóku útlendinga til dvalar á
sumrin, viku og viku í senn. Þegar
við tókum við árið 1975 voru
bömin okkar enn það ung að ekki
var hægt að halda þessu við. Þó
gleymdist Geitaskarð aldrei alveg
því þeir sem hér höfðu dvalið
kynntu bæinn í sínu heimalandi.
Eg tók því við erlendum gestum af
og til. Svissneskur piltur dvaldi hér
til dæmis um tíma en hann hafði
spumir af bænum frá frænda
sínum sem gisti hér í tíð tengda-
foreldra minna. Við vomm því
ekki óþekkt nafn og þess vegna var
leitað til okkar þegar þetta fór á
flot. Þá vom aðeins eftir 5 af þeim
bæjum sem hófu þessa starfsemi
en Fljótstunga í Hvítarsíðu er eini
starfandi bærinn sem hefur verið
með frá upphafi.
íslendingar vilja rifja
upp tengslin við
sveitina
Á Geitaskarði er gamalt reisulegt
steinhús byggt árið 1910 og er því
með elstu steinhúsum á landinu í
sveit. Það er rúmgott enda yfirleitt
margt um manninn á sveitabæjum
á byggingartíma þess, stór-
fjölskyldan og vinnufólk fleira en
nú er. í þeim hluta bæjarins sem
nýttur er fyrir ferðaþjónustu er rúm
fyrir tíu gesti. Tvö tveggja manna
herbergi og eitt stórt fjölskyldu-
herbergi en að auki er alltaf mögu-
leiki að koma fyrir svefnpoka-
plássi á dýnum þegar annað þrýtur.
En eftir hverju eru gestir að leita
sem nýta sér þessa þjónustu ?
"Það er misjafnt, útlendingar
vilja komast í tengsl við fólkið í
landinu, sjá hvemig það býr og
reyna þannig að fá tilfinningu fyrir
landi og þjóð. Þeim finnst þeir
kynnast meira og persónulegar
fólki í bændagistingu en á hóteli.
Þó nokkrir vilja komast á hestbak
eða í gönguferðir og þiggja
ábendingar um gönguleiðir.
Margir útlendu gestanna eru
náttúrufræðimenntaðir og lesnir í
fomum íslenskum bókmenntum
fyrir og þá er ísland mikil paradís.
Fyrstu árin eftir að við
byrjuðum komu ekki margir ís-
lendingar. Flestir héldu að þetta
væri aðeins fyrir útlendinga. Þeir
sem riðu á vaðið höfðu kynnst
þessu erlendis aðallega í Þýska-
landi og á Norðurlöndum. Nú
kemur hér bæði fólk sem hefur
verið alið upp úti á landi eða hefur
haft einhver tengsl við sveitina og
vill rifja upp kynnin. Margir koma
með bömin sín til að leyfa þeim að
sjá. íslendingamir vilja þó almennt
halda sig meira út af fyrir sig en út-
lendingar og kjósa eins oft að fara í
sumarhús."
Þegar margt fólkfer um hlaðið
fer ekki hjá því að misjafn sé
sauður í mörgu fé. Eru ekki til
sögur af einhverjum gestum og
tiltcekjum þeirra?
"Áuðvitað er alltaf eitthvað
sem kemur upp á en yfirleitt er
þetta gott og elskulegt fólk. Ég
man ekki eftir að hafa nokkum
tíma lent í vandræðum með neinn.
Það er helst að ókunnugleikinn
orsaki einhverjar uppákomur. Ég
man eftir japönskum prófessor
sem vildi fá að skreppa á hestbak.
Hann hafði auðvitað aldrei setið
hest né út í aðra eins víðáttu og fá-
menni komið og hér er. Ég gleymi
aldrei svipnum á heimilisfólkinu
þegar hann kom niður uppábúinn
og tilbúinn í útreiðar. Hann var
með hvítan hatt og drifhvíta
hanska. Nú, hann var svo settur
upp á gamla Brún en var ekki
alveg jafn fínn þegar hann kom
heim en mjög ánægður."
Mikil framför í sölu og
kynningarmálum
Bændur í ferðaþjónustu bundust
samtökum árið 1980 eins og áður
sagði og nú em tæplega 130
meðlimir í þeim. Markmið sam-
takanna var og er að efla ferða-
þjónustuna sem atvinnuveg og fá
hana viðurkennda sem fullgilda
búgrein og jafnréttháa nýtingu bú-
jarðar og sauðfjárbúskap. Þess
vegna telja ferðaþjónustubændur
að opna eigi þeim aðgang að
sjóða- og lánakerfi landbúnaðarins
til að byggja upp aðstöðu sína og
auka notkunarmöguleikana. Það
hefur enn ekki tekist að fullu en fé-
lagið sinnir ýmsum öðrum störfum
í þágu búgreinarinnar. Ágúst Sig-
urðsson, maður Ásgerðar, situr í
stjóm samtakanna og hún telur þau
hafa margsannað gildi sitt.
"Kynningar- og sölustarf hefur
tekið miklum framfömm vegna
samtakanna. Einnig er tekið á
gæðamálum og þau sinna innra
eftirliti. Þetta er erfíð vinna sem
vinnst á stuttum tíma. Aðalvertíðin
er varla nema tíu vikur, þ.e.a.s. þá
er einhver veruleg trafik. Ferðir
hingað til lands hafa líka breyst frá
því sem var. Færra fólk kemur nú
út á landsbyggðina en áður. Ferða-
menn koma meira í styttri ferðir og
þá oft skipulagðar kringum
Reykjavík og nágrenni. Aðilum í
ferðaþjónustu hefur líka fjölgað og
því kemur minna í hlut hvers ein-
staks og vissulega má enn bæta
sölu og markaðsmál Félags ferða-
þjónustubænda.
Sú þjónusta sem við bjóðum er
gisting og morgunverður en hægt
er að fá hádegis-, kvöldverð eða
nesti ef pantað er með einhveijum
fyrirvara. Við emm í samvinnu við
hestaleigu hér í hreppnum og
sjáum um að útvega fólki veiði-
leyfi í vatni í nágrenninu. Golf-
völlur er í 10 km fjarlægð en mest
byggist þetta á gistingu og
morgunverði. Fólk stansar styttri
tíma en áður. Þegar við byrjuðum
var algengt að menn dveldu viku
til tíu daga og oft heilar fjölskyldur
en nú ert sjaldgæft að gist sé fleiri
en tvær nætur."
Björt framtíð
ferðaþjónustu bænda
Ferðaþjónusta bænda á augljóslega
framtíð fyrir sér. Ferðalög ís-
lendinga innan lands hafa aukist
og þá jafnframt sá hópur þeirra
sem nýtir sér gistingu á bænda-
býlum. Það sem helst stendur at-
vinnuveginum fyrir þrifum er hið
stutta íslenska sumar og nú er
brýnast að leita leiða til að lengja
ferðamannatímann. Nú þegar er
eitthvað um að skotveiðimenn noti
gistiaðstöðu í sveitum í veiði-
ferðum á haustin og einnig hefur
komið upp sú hugmynd að senda
skólaböm í vettvangsferðir á
vetrum. Slíkar ferðir hafa marg-
sannað sig í skólakerfinu og ekki
er síðra að skreppa út á lands-
byggðina en að heimsækja fyrir-
tæki í þéttbýli. Vísir að slíkri
þjónustu er þegar leikskólaböm fá
daglangt að heimsækja bændabýli
á vorin og opnir dagar líkt og var í
sumar þegar mikill fjöldi borgar-
búa heimsótti sveitina á sunnudegi.
Framsýnir hugsjónamenn eins
og Kristleifur Þorsteinsson á Húsa-
felli sjá þó mun lengra fram í
tímann þegar skiplögð útivistar-
svæði verða í kringum allar ís-
lenskar náttúmperlur og aðstaða til
íþróttaiðkana kringum bæji í
ferðaþjónustu. Þar sem heitar upp-
sprettur er að finna má setja upp
heilsuvinjar opnar öllum og innan
verðflokka er flestir ráða við. Heit
böð, nudd, heilsufæði og holl
hreyfing, innan húss sem utan er
það sem Kristleifur telur að slíkar
vinjar eigi að bjóða. Hann spáir
einnig mikilli aukningu í eftirspum
eftir sumarhúsum og lóðum undir
þau. Ferðaþjónustubændur ættu þá
að hafa atvinnu af þjónustu við þau
og geta jafnvel skipulagt slík
hverfi á jörðum sínum. Fyrirkomu-
lagið væri þá ýmist leigu- eða
eignarlóðir eftir hentugleikum.
Ljóst er að enn er eitthvað í að
sKkar hugmyndir nái fram að
ganga en sé vilji fyrir hendi til að
framkvæma þær er í raun ekkert
því til fyrirstöðu að þessi fram-
tíðarsýn verði að veruleika.
Timil V! <111IT m

Bændur og sumarhúsaeigendur
GIRÐINGAREFNI
j ÚRVALI
MR búðin • Laugavegi 164
Símar: 551 1125 • 552 4355 • Fax: 581 4450
VÖRUBÍLADEKK
góð dekk ó góðu verði
sendum í póstkröfu um land al
Gúmmívinnustofan hf.
Réttarhálsi 2 sími 587 5588
Ábúendur á Geitaskarði hafa tekið þátt í Ferðaþjónustu bœnda allt frá upphafi. Á
innfelldu myndinni er Ásgerður Pálsdóttir.