Bændablaðið - 01.01.1988, Síða 4

1. tbl. 1988
OVONDUÐ VINNUBRÖGD
— svar viö skrifum Andrésar Arnalds beitarþolssérfræðings í síðasta Bændablaði
Andrés Arnalds beitarþolsfræðingur Landgræðsl-
unnar ritar grein í síðasta Bændablaði þar sem hann
ræðir skrif okkar um Grafninginn og ber undirritað-
an þungum sökum þeirra vegna. í grein Andrésar
segir að „ályktanir“ blaðamanns Bændablaðsins séu
á sandi byggðar og til þess settar fram að tortryggja
nauðsyn gróðurverndar. Þá er að skilja að Andrés
telji mig hafa samið viðtöl við menn að þeim forn-
spurðum. Þetta eru undarlegar hugmyndir og vart hjá
því komist að svara, — þó allt sem máli skiptir í um-
fjöllun um Grafninginn hafi þegar komið fram, —
m.a. með viðtali við Andrés Arnalds í 6. tbl. þar sem
hann viðurkennir að upphlaup hans síðastliðið sumar
hafi verið sprottið af ómerkilegri sumarbústaðaþrætu
og að heimildir sem tilgreindar voru í fréttum séu
ekki til. Umræðan hefur því fjarlægst Grafninginn en
snýst meira um vinnubrögð Andrésar og vinnubrögð
Bændablaðsins.
í nefndri grein gerir Andrés Arn-
alds undirrituðum og blaði okkar
upp ýmsar skoðanir og ímyndaðan
tilgang með skritunum um Grafn-
inginn. Það rétta er að blaðið ákvað
að kanna viðhorf manna til þeirrar
umfjöllunar sem verið hafði um
Grafninginn. Sigurður bóndi á Vill-
ingavatni hafði í stuttu spjalli við
undirritaðan á landbúnaðarsýning-
unni í sumar haldið því fram að í
máli þessu hefðu visindamenn
mjög hallað réttu máli og að fræði-
Iegur grunnur þeirra væri í molum.
Það Iá því beint við að ræða við Sig-
urð. Þeim sem telja það gagnrýnis-
vert skilja Iítið tilgang eða eðli op-
innar umræðu.
Sumarbústaðir og vísindi
En til þess að gerast ekki sekur
um að birta einhliða mynd af
ástandinu ákvað ég að tala einnig
við fræðimenn um málið. Andrés
Arnalds var þar efstur á blaði hjá
mér því í hann höfðu aðrir fjölmiðl-
ar vitnað í sumar. Ýmsir, þar á með-
al Andrés, bentu mér á að Ólafur
Dýrmundsson hefði nokkra þekk-
ingu á málefnum Grafningsins.
Stefán Sigfússon varð fyrir valinu
vegna þess að hann vinnur hjá
sömu stofnun og Andrés og for-
BÆNDUR OC BÚMENN
Stórgripasláturhús okkar er opiö allan
ársins hring.
Hafiö samband viö okkur áöur en piö
leitið annaö. Þaö borgar sig.
KA UPF’ELA GIP
SÍMAR 5831 - 5832 - 5833
HELLU
Útibú í Skarðshlíð og að Vegamótum.
GÓÐ ÞJÓNUSTA Á GÓÐUM STAÐ
vitnilegt að vita hvort hann hefði
sömu viðhorf. Þá fannst mér eðli-
legt að ræða við Bjarna Helgason
sem auk þess að vera jarðvegsfræð-
ingur að mennt (en sú fræðigrein er
skyld gróður og beitarþolsfræðum)
er manna best kunnugur Grafningi
af. áratuga skógræktarvinnu í
Hagavik. Einstök atriði sem í ljós
komu, urðu svo til þess að ég ræddi
við fleiri, s.s. Yngva Þorsteinsson á
RALA og Ársæl Hannesson odd-
vita á Stóra Hálsi.
Það sem kom mér á óvert var að
i þessu máli stóðu ekki annars vegar
skoðanir bóndans á Villingavatni
og hins vegar vísindamanna sem
höfðu fræðilega þekkingu og hlut-
lausa afstöðu gagnvart málinu.
Gróðurfræðingarnir stóðu miklu
frekar Sigurðarmegin í málinu
heldur en Andrésar ef hægt er að
draga slíka meginlínu. Heildar-
myndin sem viðtölin gáfu var að
Andrés Arnalds hefur att fjölmiðl-
um út í vafasamar fullyrðingar um
beitar og búskaparhætti bænda í
Grafningi, — ennfremur að alls-
endis ónógar rannsóknir liggja fyrir
til þess að fullyrða eins mikið og
gert var í fjölmiðlum. Óformlegt
spjall mitt við Yngva Þorsteinsson á
RALA fannst mér benda heldur í
þessa átt en hann sagði stofnunina
vera að vinna uppdrátt af gróður-
eyðingu í Grafningi en ekki sérstaka
könnun á orsökum sömu gróður-
eyðingar.
Viðtal mitt við Andrés Arnalds
varð þó einkum til að skjóta stoð-
urn undir þessa mynd því hann
sagði blátt áfram að ástæða þess að
umfjöllun um Grafninginn fór af
stað síðasta sumar hafi verið sú að
heimamenn neituðu að láta lausa
jörð til Skógræktarfélags Reykja-
víkur. Skyndileg umfjöllun um „of-
beit“ tengdist því ekki breytingu á
beitarháttum eða neinum nýjum
sannindum utn ástand gróðurs í
sveitinni utan að vitað er að beitar-
álag hefur farið minnkandi! Það
kann að vera að það hefði verið
betra fyrir þessa einstöku jörð að
hún hefði farið til Skógræktarfé-
lags Reykjavíkur eins og ráðuneyt-
isstjóri landbúnaðaráðuneytis og
fleiri vildu en það hefur líklegast lít-
ið að gera með heildarástand gróð-
urfars í sveitinni. Þó hefur því verið
haldið fram að með því aðgirðaenn
eina Grafningsjörðina af, þrengist
beitiland þess fjár sem þar er og ef
hætta er á ofbeit í sveitinni í heild
þá eykst hún frekar en minnkar
Andrés Arnalds segir nú að skýrsla um
Grafninginn sem hann fékk fréttamenn
til að vitna i á liðnu sumri, hafi ekki
„ennþá" verið skrifuð. Bœndabiaðið
spyr hvort að það standi yfirleitt til.
með svo einhliða aðgerð. Fjárfjöldi
í Hlíð er rétt um 200.
Skýrslan
sem ekki var skrifuð
í þessari nýju grein Andrésar
Arnalds um Grafningsskrifin koma
enn fram punktar sem benda til
þess að upphlaupið i sumar eigi sér
ekki neinar forsendur í búskapar-
Iagi heimamanna, en hann segir þar
orðrétt: „Ástand beitarmála hefur
lagast nokkuð í Grafningnum á
allra síðustu árum. Fénu er nú ætl-
að meira fóður og þar með dregur
úr vetrarbeitinni.." En á undan
þessu koma fullyrðingar um „allt
fram á síðustu ár“ hafi Grafnings-
bændur og sérílagi bóndinn á Vill-
ingavatni ætlað fé sínu lítið fóður.
Af þessu hafi hlotist hörð vetrar-
beit og miklar landskemmdir. ívitn-
uð heimild eru fóöurbirgðaskýrslur
en af lauslegri athugun þeirra get ég
ekki séð að þær gefi tilefni til slíkra
fullyrðinga. Grafningsmenn hafa
120 fóðureiningar á kind sem við-
miðun, sem er í þokkalegu meðal-
lagi á Suðurlandi og í Grímsnesi er
sama viðmiðun 100. Af þeim árum
sem ég skoðaði aftur til 1970 var
sveitin í heild oftast yfir þessum
mörkum og ástandið virtist mér
ekki vera betra eða verra en í ná-
grannasveitum, en til fullyrðinga
um þessi mál þarf mikla yfirlegu og
það er alvarlegt að saka bónda um
lélega fóðrun. Ég skil heldur ekki
hvaðan Andrési Arnalds kemur
þekking á landskemmdum af vetr-
arbeit þegar hann hefur aldrei rætt
við nokkurn bónda í sveitinni eða
kynnt sér hvar þeir beita ef eitthvað
er beitt á vetrum. Tæplega yrði talið
að beit á kafloðnar sinumýrar væri
til bölvunar.
í frétt Ríkissjónvarpsins síðasta
BREFASKOLINN
Nú er rétti tíminn til aö huga að fjármálunum.
Kynniö ykkur kennsluefni Bréfaskólans í
• landbúnaðarhagfræði
• heyverkun og
• sauöfjárrækt.
SUÐURLANDSBRAUT 32,
108 REYKJAVÍK
SÍMI 91-68 97 50