Fréttatíminn - 10.08.2012, Blaðsíða 18

Kaffi á könnunni og næg bílastæði
b ó k a b ú ð
f o r l a g s i n s
Opið alla virKa daga
kl. 10–18
Og laugardaga
kl. 10–14
Fiskislóð 39
Fimmfalt ódýrara að nota
taubleiur – og ekkert mál
Áhugafólk um taubleiur segir
alls ekkert svo flókið og mikið
umstang að nota taubleiur.
Þær séu fimmfalt ódýrari en
bréfbleiur og margfalt betri
fyrir umhverfið því hvert barn
skilur eftir sig tonn af bréf-
bleium.
É g valdi að nota taubleiur af umhverfisástæðum,“ segir Áslaug Pálsdóttir einlægur
og ákafur stuðningsmaður taubleia
að eigin sögn. Hún er ein stofnenda
Facebookshóps undir heitinu Tau-
bleiutjatt, sem er vettvangur for-
eldra sem vilja fræðast og fræða
aðra um kosti taubleia. Meðlimir
eru nálægt 300 talsins og fer ört
fjölgandi.
Áslaug segist finna fyrir aukn-
um áhuga foreldra á taubleium.
„Ástæðurnar geta verið margvís-
legar. Taubleiur eru margfalt ódýr-
ari en bréfbleiur en einnig eru þær
mun umhverfisvænni,“ segir Ás-
laug og bendir á að talið sé að hvert
barn skilji eftir sig eitt tonn af bréf-
bleium að meðaltali. „Taubleiurnar
er hins vegar hægt að
nota aftur og aftur,“
segir hún. Kostnað-
ur við taubleiur er á
bilinu 30-50 þúsund
og þær nýtist jafn-
framt áfram á næsta
barn. „Kostnaður við
bréfbleiur er á bilinu
180-250 þúsund og má
því spara umtalsverða
upphæð með notkun
taubleia,“ segir
Áslaug. „Tau-
bleiurnar
fara jafn-
framt bet-
u r me ð
húð barnsins
en bréfbleiur og
valda síður bleiuút-
brotum.“
Aðspurð segir
hún alls ekki svo
mikið umstang við
notkun taubleia. „Tau-
bleiurnar hafa breyst
mjög mikið frá því að
kynslóð foreldra okk-
ar var að brjóta saman
tuskudulur og vefja inn í plast utan
um rassinn á börnunum sínum. Nú
til dags eru taubleiur handhægar,
notendavænar og úrvalið er gífur-
legt,“ segir Áslaug. „Það er alls ekk-
ert jafnmikill þvottur af taubleium
og fólk ímyndar sér ef til vill. Ég
þvæ eina þvottavél aukalega þriðja
hvern dag,“ segir hún.
Hún viðurkennir að taubleiu-
heimurinn geti virkað flókinn fyr-
ir þá sem ekki þekkja til.
„Þetta er dá-
lítill frum-
skógur en
það er u
allir í Tau-
bleiutjatt-
inu boðnir og
búnir að aðstoða og
gefa ráð. Svo mælum við
með að fólk skoði kennslu-
og upplýsingamyndbönd á
YouTube, þau eru til bæði á
ensku og íslensku.
Við höfum sjálfar
verið dugleg-
ar að búa til
myndbönd og
setja inn. Þar
erum við til
að mynda að
útskýra mis-
mundandi bleiu-
tegundir fyrir
byrjendum og
gera samanburð.
Svo er hafsjór af
fróðleik hjá Taubleiut-
jattinu því við erum búin að taka
saman fullt af skjölum og ábend-
ingum sem hægt er að nálgast þar,
til dæmis um hvernig best er að þvo
bleiurnar og þess konar,“ segir Ás-
laug.
Hún mælir með því að foreldrar
sem hafi áhuga á að nota taubleiur
á börnin sín prófi sig einfaldlega
áfram. „Það er þokkalega öflugur
markaður með notaðar taubleiur
þannig að maður getur alveg leyft
sér að kaupa eina og eina nýja teg-
und og prófa. Maður getur bara selt
þær aftur ef þær henta manni ekki
því það er misjafnt hvað fólki finnst
best að nota. Það eru líka rosalega
flottir söluaðilar á Íslandi og mikið
úrval í boði, meira að segja íslensk
hönnun og framleiðsla,“ bendir hún
á.
Til eru taubleiur sem eru nánast
eins og hefðbundnar bréfbleiur og
kallast „All-in-one“ þar sem bleian
er öll í einu lagi eins og nafnið bend-
ir til. Einnig er hægt að fá tvískipt-
ar bleiur þar sem skipt er um innra
byrði. Fyrir þá sem veigra sér við
því að skola úr kúkableium er hægt
að kaupa innlegg úr hríspappír sem
notað er sem innsta lag í bleiuna og
hent í klósettið ásamt hægðunum
áður en bleian er þvegin. „Margir
sjá fyrir sér fullan bala af kúka-
bleium í baðkarinu, en þetta er ekk-
ert svoleiðis. Ég nota til að mynda
sérstakan poka úr vatnsheldu efni,
sama efni og ytra byrði á bleiunum
og nefnist pul. Ég set bleiurnar þar
í og þvæ þegar pokinn fullur. Ég
þarf ekki að snerta bleiurnar, hvolfi
bara út pokanum inn í þvottavélina.
Sumir vilja hins vegar láta bleiurnar
liggja í bleyti og gera það þá enda er
hægt að fá alls konar fötur með loki.“
Hún segist ekkert finna fyrir þess-
ari aukavinnu. „Það er bara spurn-
ing um hvað maður gírar sig inná.
Ég ákvað að gera þetta og því vex
þetta mér ekkert í augum. Ég er
sannfærð um að miklu fleiri myndu
nota taubleiur ef þeir vissu hvað það
er auðvelt,“ segir Áslaug.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
 AIO (allt-í-einni) bleia er einfaldasta
gerðin af taubleium og einna líkust
bréfbleium. Mjúkt efni næst húðinni, fast
innlegg þar fyrir innan og ysta lagið er
vatnshelt. Ekki er þörf á neinum auka-
hlutum en í sumar gerðir er hægt að
setja auka innlegg. Fest með riflási eða
smellum. Helstu kostir: Allt í einni bleiu,
einföld, fljótleg og þægileg (einstaklega
leikskóla væn). Helsti ókostur: Getur
verið lengi að þorna.
 AI2 (allt-í-tvennu) bleiur eru í
tveimur hlutum, skel/cover og innlegg/
bleia. Þegar pissað hefur verið í bleiuna
er innlegginu skipt út fyrir hreint en co-
verið notað áfram. Fest með riflási eða
smellum. Helstu kostir: Þegar nokkur
innlegg eru notuð á móti hverju coveri
er þetta kerfi ódýrt, fljótara að þorna
en AIO, mismunandi efni í innleggjum.
Helstu ókostir: Í tveimur hlutum og þarf
því að setja innleggið í.
 Vasableia er bleia í tveimur hlutum.
Bleian sjálf er úr mjúku efni næst
húðinni og vatnsheldu efni yst, á milli
myndast vasi þar sem innlegg er sett í.
Með sumum tegundum fylgir innlegg
með bleiunni en með öðrum þarf að
kaupa þau sér. Fest með riflási eða
smellum. Helstu kostir: Fljót að þorna,
einföld og þægileg í notkun, hægt að
auka rakadrægnina með mismunandi
innleggjum og/eða fjölda innleggja.
Helsti ókostur: Það þarf að setja innlegg
innan í bleiuna.
 One-size bleia er bleia sem hægt er
að stilla í mismunandi stærðir svo hún
passi frá fæðingu þar til bleiutímabilinu
lýkur. Fest með riflási eða smellum. Til
eru AIO og AI2 bleiur, vasableiur, fitted
bleiur og cover sem eru one-size. Helsti
kostur: Ódýrari kostur til lengri tíma litið
en bleiur í stærðum (ein bleia á móti
small, medium og large). Helstu ókostir:
Gæti verið heldur stór og fyrirferðar-
mikil á minnstu börnin fyrstu dagana
og/eða vikurnar, einnig gæti hún orðið
of lítil í lok bleiutímabilsins (ef barn er
mjög stórt).
 Fitted bleia er úr mjúku rakadrægu
efni sem er sniðin að barninu, jafnvel
með teygjum um lærin og í mittið.
Sumar sniðnar bleiur eru með vasa
fyrir auka innlegg til þess að auka
rakadrægnina, en aðrar eru með föstu
innleggi eða engu innleggi. Fest með
riflási, smellum eða án festinga. Helstu
kostir: Venjulega ódýrari en AIO og vasa-
bleiur, mjúkt efni sem tekur við miklu.
Helstu ókostir: Þarf cover yfir og sumar
gerðir eru án festinga.
 Prefolds er forbrotin bleia þar sem
búið er að sauma saman nokkur lög af
efni í ferhyrning til þess að gera hana
rakadræga. Oft er henni skipt í þrjá
hluta þar sem miðjan er þykkari en
hliðarnar og eru merktar t.d. 3-6-3 eða
4-8-4 sem gefur til kynna fjölda efnis-
laga í hliðum og miðju. Nokkrar aðferðir
eru notaðar við ásetningu og eru oftast
leiðbeiningar á pakkningunni. Helstu
kostir: Mun ódýrari en AIO, vasa og fitted
bleiur, einfaldari en gasbleia, nýtist sem
innlegg þegar bleian sjálf er orðin of lítil.
Helstu ókostir: Þarf að setja cover yfir, er
án festinga.
 Gasbleia er ferhyrnt bómullarefni
sem þarf að brjóta á ákveðinn hátt til
að passi á barnið. Helstu kostir: Ódýr,
fljót að þorna, hægt að nota allt bleiu-
tímabilið, nýtist áfram eftir að hún hefur
þjónað bleiuhlutverkinu (t.d. í tuskur).
Helstu ókostir: Þarf að brjóta á ákveðinn
hátt, þarf cover yfir, er án festinga.
 Cover/bleiubuxur eru notaðar utan
yfir bleiur sem eru ekki með vatnsheldu
ysta lagi, svo sem fitted bleiur, prefolds
og gasbleiur. Úr vatnsheldu efni (PUL, ull
eða flís) sem andar.
 Innlegg er sá hluti bleiunnar sem
tekur við vætunni og heldur henni í
sér. Innlegg eru úr mismunandi efnum,
microfiber, hamp, bambus, bómull eða
ull.
Af bambus.is
Spurt og svarað um taubleiur
Hvað þarf margar bleiur?
Fyrir nýbura er gott að miða við u.þ.b. 10-12 bleiur fyrir hvern sólarhring. Smátt og
smátt fækkar þeim niður í u.þ.b. 5-8 bleiur. Fjöldinn fer þannig eftir því hversu oft er
þvegið.
Hvernig eru óhreinar bleiur geymdar?
Best er að geyma bleiur með PUL-efni á þurrum stað (ekki í bleyti). T.d. í bala eða sér-
stökum taubleiupokum. Fitted bleiur, prefolds og gasbleiur er hægt að geyma eins eða
í bleyti.
Hvernig eru bleiurnar þvegnar?
Flestar bleiur má þvo á mest 60°C. Ágætt er að þvo bleiurnar á frekar löngu þvotta-
kerfi, jafnvel með forþvotti. Hægðir eru skolaðar úr fyrir þvott (þó ekki nauðsynlegt
þegar um mjólkurhægðir er að ræða). Notið aðeins milt þvottaefni og lítið magn í einu.
Ágætt getur verið að setja á auka skolun til þess að vera viss um að allt þvottaefni
hefur skolast úr. EKKI nota mýkingar- eða bleikiefni.
Hversu oft eru þær þvegnar?
Á hverjum degi, annan hvern dag eða jafnvel þriðja hvern dag (ekki er mælt með því að
þvo sjaldnar en það).
Þarf að þvo bleiurnar fyrir notkun?
Já, allar bleiur og innlegg þarf að þvo fyrir fyrstu notkun. Bleiur og innlegg úr náttúru-
legum efnum þarf að for-þvo sér, jafnvel nokkrum sinnum, fyrir notkun til að ná upp
rakadrægni.
Hvernig er best að þurrka bleiurnar?
Til þess að bleiurnar endist sem lengst er betra að hengja þær upp í stað þess að setja
þær í þurrkara. Vasableiur þorna fljótt á snúrunni. AIO eru lengur að þorna en spara
má tíma með því að setja þær á ofn. Innleggin má hengja upp eða setja í þurrkara. Ef
þurrkari er notaður fyrir bleiurnar þarf að fara eftir ráðleggingum á bleiunum um hita-
stillingar þurrkarans, sérstaklega þarf að passa bleiur með riflás.
Hvernig nást blettir úr?
Besti blettaeyðirinn er sólarljós. Hengdu blettóttar bleiur út í sólina og hún sér um
vinnuna. Virkar jafnvel þó það sé skýjað, tekur bara aðeins lengri tíma þá.
Af bambus.is
Helstu hugtök í
taubleiuheiminum
Taubleia eða pappírs-
bleia, það er spurningin.
Taubleiurnar eru ódýrari
og betri fyrir umhverfið
en pappírsbleiurnar eru
einfaldar í notkun og
freista margra.
18 úttekt Helgin 10.-12. ágúst 2012