Bókbindarinn - 01.03.1956, Side 4

GUÐGEIR JÓNSSON:
Fyrstu samtökin
Það var sunnudaginn 11. febrúar 1906,
að nokkrir bókbindarar komu saman til
fundar, í leiguíbúð eins þeirra, Péturs G.
Guðmundssonar, í húsinu nr. 18 við
Laugaveg.
Fundarefnið var stofnun stéttarfélags
bókbindara.
Það liggur í augum uppi að veruleg
undirbúningsvinna hefur verið af hendi
leyst áður en til þessa stofnfundar hefur
verið boðað, þó að þess sé ekki sérstak-
lega getið í fundargerðinni. En m. a. sem
sýnir þennan undirbúning er það, að það
er ekki bókuð nein samþykkt um að stofna
skuli félagið, en aðeins bókað: ,,Rætt um
fyrirkomulag félagsins fram og aftur og
lesið upp frumvarp til laga fyrir félagið".
Þetta frumvarp var svo samþykkt með
einhverjum breytingum og lögin skrifuð í
fundarbókina og er 1. gr. þeirra þannig:
„Félag vort heitir „Hið íslenzka bók-
bindarafélag"." Og önnur grein:
„Tilgangur félagsins er að efla og styðja
að samheldni meðal bókbindara í Reykja-
vík, að koma í veg fyrir að réttur vor sé
fyrir borð borinn af vinnuveitendum, að
styðja að öllu því er til framfara horfir í
iðn vorri, og að svo miklu leyti sem hægt
er, tryggja velmegun vora í framtíðinni".
Alls eru lög þessi í 20 gr.
Eg hygg að þeir Lúðvík Jakobsson og
Pétur G. Guðmundsson hafi haft aðalfor-
gönguna að þessari félagsstofnun. Þeir
höfðu báðir kynnzt nokkuð baráttu verka-
lýðsins fyrir bættum kjörum. Lúðvík hafði
verið í Danmörku nokkur ár og unnið þar
„til sjós og lands", hann hafði unnið þar
ýmist við bókband eða verið sjómaður í
millilandasiglingum, og því kynnzt nokk-
uð verkalýðshreyfingunni þar í landi. Pét-
ur hafði aftur á móti kynnt sér þessi mál
af erlendum bókum og blöðum og jafnvel
bréfaskriftum við erlenda sósíalista, þar á
meðal Bebel hinn þýzka.
Þegar þetta fyrsta stéttarfélag bókbind-
ara var stofnað, var ekki mikið um félags-
skap verkalýðsins hér á landi. Bárufélög-
in höfðu að vísu starfað um 12 ára skeið,
verkamannafélög höfðu verið stofnuð á
Akureyri og Seyðisfirði, Hið íslenzka
prentarafélag var tæpra 9 ára og verka-
mannafélagið Dagsbrún aðeins nokkurra
daga gamalt. Bókbindarar voru „fáir, fá-
tækir og smáir" og ekki margra kosta völ
fyrir verkafólk á þeim tímum.
Sáralítið var um vinnu hér frá því að
skútunum var lagt á haustin og þar til
þær fóru aftur út á veiðar í febrúar eða
marz. Þetta er vert að hafa í huga, þegar
athuguð er aðstaða verkalýðsins um þess-
ar mundir.
Það var ekki sérlega góð atvinna að
vera bókbindari hér, um og eftir aldamót-
in. Kaupið var lágt, vinnutíminn langur og
vinnan svo stopul að þó að bókbindarar
væru fáir, þá reyndust þeir æði oft of