Barátta gegn herstöðvum - 01.03.1974, Page 2

Barátta gegn herstöðvum - 01.03.1974, Page 2
BARÁTTA GEGN HERSTÖÐVUM Átök á tröppum Háskóla íslands þegar utanríkisráðherrar NATO-ríkjanna þinguðu þar 1968. „ Varnir" Ísíands Það hefur lengi^verið 1 tísku að tala fjáiguih orðum um hem- aðarlegt mikilvægi Islands. Þetta hugtak er þð alls ekki óbreyti- legt frekar en flest önnur, held- ur er það komið undir því, hvar á hnettinum eru taldar mestar likur á hemaðarátökum á hverj- um tíma. T.a.m. gefur auga leið að hemaðargildi Islands yrði harla lftið I hugsanlegiun stðr- átökum milli Sovétríkjanna og Kína eða þá milli Kína og Banda- rfkjanna. Hugmyndir um hemað- arlegt mikilvægi lands okkar er því algerlega háð þeirri forsendu að N-Atlandshaf verði vettvang- ur hugsanlegs hildarleiks, sem verði m.ö.o. milli risaveldanna tveggja, Bandaríkjanna og Sovét- rfkjanna, eða hemaðarbandalaga þeirra. Nú vill svo einkennilega til um þessar mundir að þessi risaveldi róa að þvf öllum ámm, bæði leynt og Ijést, að setja niður allar fomar deilur sínar og draga þar með úr lfkunum á því að til hemaðarátaka komi f okkar heimshluta. Þegar þeir kompánar Nixon og Brésnéff failast í faðma er þar ekki aðeins um að ræða einbera kurteisi, heldur einnig yfirlýsingu mn vilja til aukinna samskipta og samvinnu á sem flestum sviðum, vilja sem hefur þegar birst f verki í ðteljandi myndum. Þannig hefur þegar náðst mikilsverður árangur í við- leitninni til að koma á eðlilegu ástandi á meginlandi Evrópu, t.d. með smningunum um stöðu Þýskalands og Berlínar, sem vora einmitt helstu bitbeinin í kalda stríðinu sáluga, eins og menn muna. iVðræður standa yfir um öryggismál Evrópu og gagn- kvæman samdrátt herafla þar. Risaveldin hafa gert með sér margvíslega viðskiptasamninga sem þau telja væntanlega báðum í hag. Ég minni líka á þá athygl- isverðu staðreynd að Agnew og Votergeitmálinu hafa verið gerð mjög lítil skil í sovéskum fjöl- miðlum. — Halda menn ekki að sovésku áróðursmaskfnunni hefði þótt meiri matur f slfku góðgæti fyrir einum eða tveimur áratug- mn? Rússahræðsla Norðmanna! Flestar þjóðir heims hafa tekið þessa svonefndu þfðu f samskipt- um risaveldanna áþreifanlega tii greina, t.a.m. í herbúnaði sinum. Sem dæmi um þetta hef ég at- hugað sérstaklega þrjú Norður- lönd, Danmörku, Noreg og Sví- þjóð. Miðað við heildarútgjöld á fjárlögum þessara ríkja hafa þau öll dregið veralega úr útgjöldum sfnum til varnarmála. Danir hafa gengið lengst í þessu efni, en tímans vegna verð ég að láta mér nægja að taka Norðmenn sem dæmi, þáþjóðsem nú, er sögð standa skjálfandi á beinunum af hræðslu við rússa- grýluna og afleiðingar þess að Keflavfkurstöðin verði lögð nið- ur. Norðmenn hafa þó, merkilegt nokk, skorið niður útgjöld sín til vamarmála úr 17,3% af heildar- útgjöldum rfkisins árið 1967 f 12,9% samkvæmt fjárlögum árs- ins 1973. En skyldu Norðmenn þá ekki hafa lengt herskylduna vegna vfgdreka Rússa á Noregs- hafi? Nei, þeir hafa þvert á móti stytt herskyldu f landhemum úr 18 mánuðum f 12 mánuði á slð- astliðnum tíu árum eða svo, og herskylda f flota og flugher hef- ur verið stytt samsvarandi. Já, lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Koflar úr útvarpserindi Þorsteins Vilhjólms- sonar eðlis- f ræðings 12. fébr. s.l. IIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIIII.Illlllllllll hræðslan við Rússa getur tekið á sig ýmsar myndir. Varnargildi herstöðvarinnar Hin friðsamlega sambúð risa- veldanna dregur að sjálfsögðu mjög úr hemaðargildi íslands og þar með þeim áhuga sem t.d. Sovétrfkin kynnu að hafa á þvf að seilast til áhrifa hér, eftir að herstöðin hverfur. En við skulum samt gefa ímyndunaraflinu laus- an tauminn og gera ráð fyrir að komið geti til einhvers konar meiri háttar átaka á þessu heims- homi — hvert yrði þá vamar- gildi herstöðvarinnar fyrir okkur íslendinga? Áður en lengra er haldið get ég ekki stillt mig um að segja hér eina sanna dæmisögu, sem ég heyrði nýlega og hef sfðan fengið staðfesta hjá þeim heim- ildum sem gerst mega vita. Það mun hafa verið á sfldarárunum 1963—66 að íslenski síldveiðiflot- inn var staddur f Austurdjúpi langt út af Austfjörðum. Veiði var treg og skipin höfðu hnapp- ast saman kringum leitarskipið Ægi gamla. Menn höfðu misst sjónar á rússneska síldveiðiflot- anum sem hélt sig annars á þess- um slóðum i þann tfð, og kom upp sá kvittur að Rússinn hefði fundið sfld. Hugkvæmdist mönn- um þá það snjallræði að leita til hins svokallaða vamarliðs í Keflavfk og biðja það að vfsa á sovéska flotann. Daginn eftir barst svars».eyti frá varnarliðinu þvjss efnis að sést hefði tiltekínn fjöldi sovéskra fiskiskipa ásamt einu herskipi á tilteknum stað í Austurdjúpi, sem reyndist ein- mitt vera staðurinn þar sem fs- lenski flotinn var. M.ö.o. höfðu hinir ágætu verndarar algerlega ruglast á fslenska og sovéska sfld- veiðiflotanum og tekið gamla Ægi fyrir sovéskt herskip. Gárangarnir hafa dregið þann lærdóm af þessari sögu að llk- lega yrði það fyrsta verk varnar- liðsins, ef einhvern líma kæmi til strfðs, að sökkva öllum sótröft- um sem íslendingar hefðu á sjó dregið þann daginn, og senda sfðan skeyti til Pentagons um að þeir hefðu nú sökkt svo og svo mörgum sovétskipum. Herstöðin kallar á árás En að slepptu öllu gamni sjá vonandi allir hversu einkennileg vernd felst f herstöð sem viðhef- ur svo flaustursleg vinnubrögð. Sagan leiðir einnig hugann að því, að öryggi okkar væri auð- vitað mest, ef f landinu væri ekkert herlið og engin hertól, því að þá væri að minnsta kosti loku fyrir það skotið að þeim yrði beitt gegn okkur sjálfum f flaustri eða með vilja. Ef svo ólíklega skyldi fara að til styrj- aldar kæmi hér f kringum okkur kallar herstöðin á vopnaglamur í landinu þegar f byrjun átak- anna, og er hætt við að þar yrði ekki beitt aðeins ryðguðum byssuhólkum, heldur nýjustu kjamorkuvopnum. Ef engin her- stöð væri hins vegar f landinu væri að vísu hugsanlegt að her annars hvors stríðsaðilans gengi á land í upphafi stríðsins, en varla mundi þá koma til vopna- viðskipta f landinu fyrr en f ann- arri umferð, ef ófriðurinn stæði þá svo lengi. Sumir kunna fyrir fram að telja einhverju skipta hvor aðilinn skyldi nú verða fyrstur til að hernema landið, en mig uggir þvf miður að mönnum verði önnur og meiri mál efst í huga að loknum þeim ragnarök- um sem styrjöld risaveldanna hefðu f för með sér. Flotaumferð Rússa .............. Snúum okkur þá að flotaum- ferð Sovétríkjanna f Norðurhöf- um. Þá er þar fyrst til að taka að til þess að halda við því jafnvægi óttans sem risaveldin vilja, þurfa þau að sýna vald sitt sem vfðast um heiminn. Einn sýningarglugg inn sem þau hafa til umráða er einmitt heimshöfin. Þar sem Sovétrfkin hafa til skamms tíma ráðið yfir litlum flotastyrk, hafa þau þurft að auka flota sinn mjög til þess að geta sýnt flagg- ið um öll heimsins höf, auk þess sem þau leita eftir ýmis konar jafnvægi við Bandaríkin á þessu sviði. Nú vill svo illa til á landa- bréfinu að Sovétrfkin eiga aðeins land að sjó til austurs á þremur stöðum og á tveimur þeirra þarf að fara um þröng sund sem svo- kallaðar óvinaþjóðir ráða yfir, áður en komið er á úthaf. Þriðji staðurinn er á Kolaskaga við N- íshafið, og helsta leiðin þaðan suður um höf liggur einmitt um hafið milli Noregs og Islands. Þess vegna hefur umferð sovét- flotans um þetta svæði stórauk- ist að undanfömu, svo sem kunn- ugt er. Þar með er auðvitað ekki sagt að þessi floti hafi einhver úrslitaáhrif á hernaðaröryggi ls- lands og Noregs, þvf honum er auðvitað alls ekki beint fyrst og fremst gegn okkur, heldur gegn Bandarfkjunum, a.m.k. f orði kveðnu, auk þess sem flotum beggja risaveldanna er auðvitað ætlað að sýna öllum smáþjóðum heimsins hverjir hafi nú völdin á þessum hnetti. Tölumar sem ég nefndi áðan um fjárveitingar og herskyldu Norðmanna benda heldur ekki til þess að þeir sem þar ráð,a ferðinni geri sér miklar áhyggj- ur vegna umferðar hinna rússn- esku vfgdreka. Við tslcndingar erum smáþjóð, sem á hvorki samleið með Banda- ríkjunum né ýmsum öðrum for- ysturíkjum Atiantshafsbandalags. ins. Herstöðin f Keflavík hefur neikvæð áhrif á efnahagslegt, félagslcgt og menningarlegt ör- yggi okkar. Ef grannt er skoðað, drcgur hún líka úr hcrnaðarlegu öryggi lands og þjóðar. Ef svo heldur fram sem horfir um þróun heimsmála verða hernaðarátök á N-Atlantshafi sífcllt ólíklegri og hemaðargildi tslands fer þar með ört minnkandi. Ég tel því einsýnt, hvernig sem Iitið er á málði, að leggja beri niður bandarísku herstöðina á Miðneshciði, og það sem fyrst. „Vamir“ fslands Böðvar Guðmundsson: Kanakokkteillinn Hefurðu komizt í kokteilinn þann, sem Kaninn á Vellinum býður Mörgum finnst þungur í maganum hann og margan í kverkarnar svíður. Víetnamblóð í vinið þar er látið og vonleysisins tár, sem fanginn hefur grátið, geislavirkt ryk og grískur kvalalosti, gullmolar, hungur og þorsti. Og auk þess er látið í óskaveig þá, sem amerískir verndarar bjóða, köggull úr fingri og kjúka úr tá og kvalavein arðrændra þjóða, heilaþvegin börn og hlekkjaþrælsins sviti og hörund sem að skín af napalmflísagliti, svertingjagall og soramenguð fjóla, sótavatn, pepsí og kóla. Og hefurðu litið það höfuðingjapakk, sem hópast að verndarans sopa? Islenzki forsetinn af honum drakk án þess að flökra né ropa. Ríkisfólk og þingsins ráðamannaklíka og ritstjórinn á Mogga fengu sopa lika. Langar þig ekki líka til að smakka? Lúta svo höfði og þakka? Þorsteinn írá Hamri: Ekki þekki ég manninn Óskaðu þér inngaungu í þjóðarhjartað að hitta fyrir frið og sannleika og þér mun vísað í hallargarð œðsta prestsins að koleldinum og ásamt þernunum muntu hlýða á margar glœpasamlegar afneitanir — (Jórvík 1967)

x

Barátta gegn herstöðvum

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Barátta gegn herstöðvum
https://timarit.is/publication/971

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.