Fréttablaðið - 29.12.2011, Blaðsíða 50

sboðun
26
29. desember 2011 FIMMTUDAGUR
Er hægt að koma í veg fyrir alvarleg vinnuslys?
Öfyggismál
Kristjin
Krisbnsson
öryggisstjóri
nýframkvæmda hjá
Landsvirkjun
að er því miður fátt um stór-
framkvæmdir hér á landi um
þessar mundir. Þó eru nokkrar
í gangi og ein þeirra er bygging
Búðarhálsvirkjunar. Tæplega
300 manns hafa á haustmán-
uðum unnið að þessu verkefni.
Bygging virkjunar er flókið og
hættulegt verk burtséð frá því
að unnið er allt árið um kring og
nánast í öllum veðrum. Áhættu-
þættir eru margir, s.s. lang-
ir vinnudagar, löng úthöld og
síbreytilegar aðstæður.
Eðlileg spurning er hvort
hægt sé að koma í veg fyrir
alvarleg vinnuslys við fram-
kvæmdir sem þessar. Hafa ber
í huga að aðstæður við bygg-
ingu virkjana á hálendinu eru á
margan hátt ósambærilegar við
störf í byggð eða þar sem fram-
kvæmdir eru meira og minna
staðlaðar.
Þegar Landsvirkjun hóf und-
irbúning Búðarhálsvirkjun-
ar var Iitið til reynslunnar frá
Kárahnjúkavirkjun. Sú fram-
kvæmd var risaframkvæmd á
íslenskan mælikvarða en þar
urðu því miður allt of mörg slys
á framkvæmdatímanum. Ifram-
kvæmdinni sjálfri og tengdum
verkefnum urðu samtals 5 bana-
slys og nokkur mjög alvarleg
slys, auk fjölda smærri óhappa
og slysa. Þótt Kárahnjúkavirkj-
un sé margfalt stærri fram-
kvæmd en Búðarhálsvirkjun er í
grunninn um sömu verkþætti að
ræða, þ.e. stöðvarhús, jarðgöng
og stíflur.
í ljósi reynslunnar frá Kára-
hnjúkum var því ákveðið að
setja öryggismál í Búðarháls-
virkjun í forgang, allt frá hönn-
un mannvirkja til framkvæmda
á verkstað. Til að tryggja betur
framgang öryggisstarfs var
ákveðið að gera öryggismál að
sérstökum greiðslulið í samn-
ingum við verktaka, en slíkt er
nýjung í verkum Landsvirkj-
unar. Landsvirkjun greiðir
þar með fyrir vinnu ákveð-
inna starfsmanna verktakans
sem sinna eingöngu öryggis-
málum, bæði fræðslu og eftir-
liti. Að auki fylgjast allir eftir-
litsmenn Landsvirkjunar með
því að öryggismálum sé sinnt í
hverjum verkþætti. Hver vinnu-
dagur hjá verktökum hefst með
umræðum um verkefni dagsins
með sérstakri áherslu á örygg-
ismál. í Búðarhálsvirkjun er
unnið eftir hugmyndafræði s.k.
núll-slysastefnu. Hún gengur út
á eftirfarandi atriði:
■ Núll-slysastefna snýst um
umhyggju fyrir starfsmönn-
um.
■ Við stefnum að vinnustað án
slysa með sérstakri áherslu
á að koma í veg fyrir alvar-
leg slys.
■ Við teljum að flest vinnuslys
séu fyrirsjáanleg og ef eitt-
hvað er fyrirsjáanlegt er lík-
legt að hægt sé að koma í veg
fyrir það með markvissum
aðgerðum.
Óhöpp eru sjaldnast slys sem
gerast bara eða verða skýrð
með óheppni. Flest alvarleg
slys eiga sér orsakir sem
annað hvort eru vegna hættu-
legra aðstæðna á vinnustað
eða meðvitaðrar áhættuhegð-
unar sem felst í broti á örygg-
isreglum vinnustaðarins.
3 Með því að útiloka hættulegar
aðstæður í vinnuumhverfinu
og meðvitaða áhættuhegðun
starfsmanna getum við komið
í veg fyrir alvarleg slys.
SB Öryggismenning er til staðar
þegar búið er að útrýma með-
vitaðri áhættuhegðun starfs-
manna. Mjög erfitt er hins
vegar við þær erfiðu aðstæð-
ur sem eru á virkjunarstað
að koma í veg fyrir ýmis
óhöpp sem stafa af ómeðvit-
aðri hegðun starfsmanna sem
ekki er brot á öryggisreglum
vinnustaðarins. Dæmi um
slíkt er fall á jafnsléttu og
ýmis handa- og fingraslys.
Núll-slysastefna í verki er:
® Að sýna umhyggju og virð-
ingu gagnvart samstarfs-
félögum, sem sýnd er í verki
á hverjum degi.
■ Að starfsmenn komi heilir á
húfi og án áverka frá vinnu.
■ Að samþykkja ekki að slys
séu eðlilegur atburður í
vinnunni, jafnvel þótt þau séu
smá.
■ Að öll slys og óhöpp séu skráð
og krufin til mergjar og við-
eigandi úrbætur settar í
gang.
a Að bera ábyrgð á eigin öryggi
og þeirra sem vinna með þér.
■ Að spyrja sjálfan sig spurn-
inga eins og hvað er það
hættulegasta sem ég er að
fara að fást við í dag og
hvernig get ég dregið úr
áhættunni?
■ Að ákveða að fara að reglum
um öryggismál sjálfs sín
vegna, en ekki bara af því að
það er skylda.
■ Að láta vita ef maður verður
vitni að hættulegu vinnulagi
eða hættulegum aðstæðum.
Vel hefur gengið að fá starfs-
menn til að vinna eftir þessari
hugmyndafræði, en þungamiðj-
an í henni er velferð starfs-
manna. Nú eru liðnir 14 mánuðir
af framkvæmdatímanum, sem
alls er áætlaður 38 mánuðir, og
unnar hafa verið um 400 þúsund
vinnustundir í verkinu. Á þeim
tíma hefur ekkert alvarlegt
vinnuslys orðið á vinnusvæðinu.
Aðeins hefur orðið eitt slys sem
leiddi til fjarvista frá vinnu,
auk nokkurra óhappa sem ekki
leiddu til fjarvista.
Þetta er mjög viðunandi
árangur við erfiðar aðstæður en
hafa ber í huga að enn er langur
framkvæmdatími eftir og ekki
má slaka á kröfunum. Árang-
urinn hingað til má að stórum
hluta rekja til þess að verktakar.
hafa verið mjög áhugasamir um
að setja þennan málaflokk í for-
gang. Þetta er mikið hagsmuna-
mál fyrir þá þar sem erlend-
ir verkkaupar horfa í auknum
mæli til árangurs þeirra í
öryggismálum. Það er því eftir
miklu að slægjast að hafa góðan
skráðan feril í öryggismálum.
Sem svar við spurningunni
í fyrirsögn greinarinnar þá
teljum við að með markvissum
forvarnaraðgerðum, þjálfun og
samvinnu verkkaupa og verk-
taka sé hægt að koma í veg fyrir
alvarleg slys í stórframkvæmd-
um. Þegar verkefninu lýkur
kemur í ljós hvort þetta var
raunhæft mat. Núll-slysastefnan
leiðir jafnframt til meiri gæða
framkvæmdarinnar í ljósi færri
slysa og óhappa, meiri fram-
leiðni, minni kostnaðar, betri
samskipta og ánægðari starfs-
manna. Allir græða á slysalaus-
um vinnustað.
É jjt.. Að auki fylgjast allir eftirlitsmenn
| ý Landsvirkjunar með því að öryggismál-
um sé sinnt í hverjum verkþætti. Hver
vinnudagur hjá verktökum hefst með umræðum um
verkefni dagsins með sérstakri áherslu á öryggismál.
ÞRÍRTROMPETAR. ORGEL OG PÁiTUR!
Ásgeir H. Steingrímsson, Eiríkur Örn Pálsson og Einar St. Jónsson trompet,
Eggert Pálsson pákur og HörðurÁskelsson orgel
Flutt verður hátíðatónlist eftir Vivaldi, Pezel, J.S. Bach, Albinoni og Charpentier.
Aðgangseyrir: 2.900 kr. / 2.500 kr.
Míðasala og nánari upplýsíngar í Hallgrímskirkju: sími 510 1000 • www.listvinafelag.is
OG ÞÓRU EINARSDÓTTUR SÓPRAN
Á sínum eftirsóttu jólatónleikum, sem nú eru haldnir í 30. sinn, býður
Mótettukórinn áheyrendum sínum upp á hugljúfa tónlist frá ýmsum löndum.
Erlendir kórfélagar leggja til jólalög frá sínum heimalöndum, Póllandi,
Tékklandi, Hollandi og Þýskalandi og er sungið á móðurmáli þeirra.
Einnig erflutt ný jólatónlist eftir Hreiðar Inga Þorsteinsson, Halldór Hauksson
og Martin J. Cieslinski og jólalög eftirÁskel Jónsson, Sigvalda Kaldalóns, Hörð
Áskelsson, aría úr Jólaóratóríunni eftir J.S. Bach o.fl.
Björn Steinar Sólbergsson leikur á Klaisorgelið. Daði Kolbeinsson óbó, Áshildur
Haraldsdóttir flauta. Stjórnandi er Hörður Áskelsson.
Aðgangseyrir: 3.900 kr. / 3.000 kr.
Að synda í
skítköldum sjó
jþróttif
Sigrún Þ.
Geirsdóttir
þroskaþjálfi
Fyrir rúmum þrem árum
hringdi systir mín í mig og
sagði mér að hún hefði skellt sér
í sjósund. Mér fannst það frekar
kjánalegt en var svo sem ekkert
að láta hana heyra það. Gretti mig
pínulítið hinum megin á símalín-
unni og sagði „ó, en frábært" án
þess að meina það alveg frá hjart-
anu. En systir mín fór aftur og
aftur í sjósund og dásamaði þetta
alltaf meir og meir í hvert skipti.
Heima sat ég hálf partinn undr-
andi á henni en samt hreykin af
dugnaði hennar og ákvað síðan að
skella mér með, prófa bara einu
sinni.
Mitt fyrsta sjósund var 5.
nóvember 2008 og mikið skelfi-
lega var þetta kalt. Það var samt
eitthvað við sjósundið, það má
segja að það hafi verið svona gott-
vont! Ég hef satt best að segja
ekki stoppað að synda síðan. Eg
hef synt hin ýmsu sjósund en það
sem stendur upp úr er formlegt
Viðeyjarsund sem ég þreytti nú
síðasta sumar, ásamt tengdadótt-
ur minni og vinkonu, og var þar
með áttunda konan á Islandi til að
synda það sund.
Vissulega hef ég fengið að
heyra ýmislegt þegar ég segi við
fólk að ég stundi þessa íþrótt.
Sumir segja að ég sé skrýtin,
bara rugluð. Hef verið spurð
hvort ekki sé bara hægt að fylla
baðkarið af klökum og liggja þar,
og álíka spurningar.
Ástæðan fyrir því að ég skrifa
þennan pistil er sú að mig lang-
ar að deila með ykkur hvað sjó-
sund hefur gert fyrir mig. Áður
en ég byrjaði í sjósundi var ég
með mikinn áreynsluastma, hafði
exem og nánast ekkert þol. Ég gat
ekki labbað upp Esjuna öðruvísi
en að stoppa nokkrum sinnum á
leiðinni og kasta mæðinni. Ég var
endalaust með steraáburð á lofti
til að bera á mig og stóð á öndinni
ef ég reyndi að hlaupa eitthvað og
varð þá í framan á litinn eins og
karfi. Núna er þetta allt horfið og
þakka ég sjósundinu fyrir það.
Ég skokka upp Esjuna án nokk-
urra astmaeinkenna, fór meira
að segja í fyrra upp á hæsta fjall
stærsta jökuls Evrópu (Hvanna-
dalshnjúk). Ég hljóp í sumar 10
km í Reykjavíkurmaraþoninu
og degi síðar synti ég formlegt
Viðeyjarsund (4,3 km). Einnig
er exemið nánast alveg horfið.
Enginn sem mig þekkir hefði
trúað því fyrir nokkrum árum
að ég ætti eftir að gera þetta allt
saman.
Það sem gerist í líkamanum við
það að fara í sjósund er að í kulda
dragast æðarnar saman, pump-
an fer alveg á fullt og álagið á
hjartað eykst. Vissulega hljóm-
ar þetta svakalegt en treystið
mér, þetta hefur gert kraftaverk
fyrir mig, bæði andlega og lík-
amlega. Mér líður mun betur í
dag og hlakka til að mæta í Naut-
hólsvíkina góðu í hverri viku til
að synda með vinum mínum. Ég
stunda þetta ekki ein því það er
fullt af fólki sem stundar þessa
íþrótt og félagsskapurinn er frá-
bær og mjög dýrmætur. Það eru
allir glaðir í sjónum og pottinum,
allir stoltir af sjálfum sér að taka
þeirri áskorun að skella sér í sjó-
inn í hvaða veðri sem er.
Kæri lesandi, á nýársdag er
nýárssundið okkar í Nauthóls-
vík. Ég hlakka mikið til að byrja
árið á því að hitta vini mína og
synda með þeim. Ég skora á þig
að setja þér markmið um að prófa
og koma í Nauthólsvík og synda
með okkur kl. 11. Hlakka til að
sjá þig:-)