Læknablaðið - 01.02.1974, Qupperneq 49

LÆKNABLAÐIÐ
25
af 370 inniliggjandi sjúklingum. Niður-
staða hans varð sú, að 29% hefðu fyrst og
fremst geðsjúkdóm eða geðrænan kvilla.
Edward og Angus á geðdeild Bergen
Pines County Hospital, New-Jersey í
Bandaríkjunum, rannsökuðu 1966 100 sam-
ráðskvaðningar („konsultationsbeiðnir“)
frá öðrum deildum sjúkrahússins og fundu
m. a. aldursdreifinguna 17-99 ára, meðal-
aldur 51 árs. Tiltölulega flestar kvaðning-
ar voru vegna fólks á aldrinum 20-49 ára.
Anstee á Guys Hospital, London, athug-
aði 254 samráðskvaðningar, sem bárust til
geðdeildar frá öðrum deildum sjúkrahúss-
ins 1.10.68-30.9.69. Hlutfallið karlar/ kon-
ur var 1/1,3, aldur 16-94, meðalaldur 43ára,
aldursdreifing sýndi hæsta tölu (61) á
tímabilinu 20-29 ára. Algengasta orsök
samráðsbeiðni var depression (óskilgreind)
samkvæmt „primary psychiatric diagnos-
is“.
Horn rannsakaði 500 sjúklinga, sem
komu á lyflæknisdeild Vestfold Folke-
sykehus Noregi (250 karlar og 250 konur)
og skipti í tvo flokka, líkamlega sjúkl-
inga og geðræna sjúkdóma. 29% lentu í
þeim síðari, en ekki er mér alveg Ijóst,
hvernig þessi ílokkun fór fram.
Strömgren, Andersen cg Schiödt athug-
uðu allar sjúkraskrár eins mánaðar 1955
á tveimur lyflæknisdeildum í Danmörk
(Hillercd og Álaborg) cg fundu á báðum
stöðum að 34% sjúklinga höfðu geðsjúk-
dóm eða geðrænan kvilla. Þessi rannsókn
er mun víðtækari en t. d. mín, því að hún
nær yfir alla sjúklinga með geðsjúkdóma
og geðrænan kvilla, hvort sem innlagning-
in er af völdum þess sjúkdóms eða ein-
hvers annars, en þar bætist að sjálfsögðu
stór hópur við.
ÁLYKTANIR
Rannsóknin gefur ekki tilefni til neinna
endanlegra ályktana um faraldsfræði (epi-
demiologiu) né tíðni geðsjúkdóma, en með
samanburði við aðrar rannsóknir fást engu
að síður nothæfar niðurstöður:
Einn sjúklingur af hverjum fimm, sem
innlagðir eru á lyfjadeild F.S.A., er lagð-
ur inn vegna geðsjúkdóms eða geðræns
kvilla. Má því hiklaust slá því föstu, að
sú aðstaða, sem geðdeild við F.S.A. fengi
í vöggugjöf, mætti ekki vera minni en sem
svaraði 1/5 af núverandi lyfjadeild að
mannafla og búnaði.
Skipting eftir sjúkdómsgreiningum, ald-
ursdreifing og kynskipting eru í aðalatrið-
um sambærilegar við tölur annars staðar
frá, og er því ekki annað að sjá, en rann-
sóknarhópurinn sé vel hlutgengur sem úr-
tak við rannsókn á borð við þessa hér. Það
sem á vantar til að úrtakið sé fullkomlega
frambærilegt eða tæmandi úttekt á öllum
geðrænum sjúkdómum á ákveðnu land-
svæði, er án efa mikið, sumt af því hafa
heimilislæknar meðhöndlað sjálfir, sumt
hefur verið sent til sérfræðinga í Reykja-
vík beint, og margt (t. d. neurosur) ómeð-
höndlað langtímum saman.
Starfandi sérfræðingur í geðlækningum
í dag spyr eflaust eftir psykósómatísku
sjúkdómunum og fíkniefnum, sem ekki eru
sjáanleg í töflu nr. 1. Um fyrri flokkinn
þarf ekki að fara mörgum orðum, þeirra
sjúkdóma hefur hreinlega ekki verið leit-
að á þessum stað á umræddu tímabili.
Einu fíkniefnin (auk áfengis), sem koma
fyrir í rannsókninni, eru læknislyf (bar-
bituröt, meprobamat, diazepin-flokkurinn,
svefnlyf) og sannast þar áþreifanlega gam-
all sannleikur: „Það langar engan í það,
sem hann veit ekki að er til“. Væri e. t. v.
rétt að nota tækifærið og undirstrika það,
að sterkasta sjúkdómsvörn íslendinga gegn
fíkniefnunum, sem herja hvað óðast í ná-
grannalöndum okkar, er Tollgæzla ríkisins
nr. 1 og almenn löggæzla nr. 2. Reynum
af öllum mætti að koma í veg fyrir að-
flutning fíkniefna, reynum að fyrirbyggja
sjúkdómana hérlendis.
LOKAORÐ
Af athugun þessari verða ekki dregnar
niðurstöður um tíðni geðsjúkdóma eða
árangur af meðferð. Hins vegar gefur hún
tilefni til þankabrota og vekur margvís-
legar spurningar. f eftirfarandi kafla er
sundurleitu efni safnað saman í eina heild,
sem kalla mætti vísi að tillögum frá rödd
úr hópnum:
Er aðkallandi að starfrækja sérstaka geð-
deild á Akureyri? Hingað til hefur verið
komizt af án slíkrar deildar og því skyldi
ekki mega bjargast þannig áfram um ó-
komna tíð? Eða er tímabært að taka alla
heilbrigðisþjónustu svæðisins til endur-