Læknablaðið - 01.02.1974, Blaðsíða 81

LÆKNABLAÐIÐ
47
Mynd 9.
Ef serum er látið standa við 4° í einn sólarhring, má oft greina um hvaða flokk af
hyperlipoproteinemiu er að ræða. Þessi mynd sýnir lengst til vinstri serum með veru-
lega hækkun á VLDL, sem valda mjólkurlituðu ser,um (flokkur IV). I miðið er serum
frá sjúkl. með flokk I, b. e. aukning á chylomicra eingöngu, sem fljóta ofan á tæru und-
irlagi. Lengst til hægri er serum af flokki Ila, þ. e. aukning á LDL eingöngu og þar
af leiðandi hækkað kól. Þessi lipoprotein eru ekki svo stór, að þau brjóti ljós, og því
helzt serumið tært. Flokkur V, sem ekki er sýndur á þessari mynd, væri eins og summ-
an af flokki I og IV, þ. e. rjómalag ofan á mjólkurlituðu serum.
á mjólkurlituðu undirlagi. Þetta er mun
sjaldgæfari flokkur en IV, en ýmislegt
bendir reyndar til, að aðeins sé stigsmun-
ur á milli þessara flokka, þar eð V. flokk-
ur breytist í IV. flokk við meðferð. Eins
er algengt, að í fjölskyldum þessara sjúkl-
inga finnist ættingjar í IV. flokki. Oft er
saga um endurtekin verkjaköst í kvið af
völdum briskirtilsbólgu. Helmingur þeirra
hefur spikildi í húð, oft finnst stækkuð lif-
ur og milta, væntanlega vegna fituíferðar,
og stundum sést lipemia retinalis, ef þrígl.
eru mjög háir, þá venjulega mörg G/100
ml. Þessir sjúklingar eru, eins og í flokki
IV, oft feitir, hafa oft brenglað sykurþol
og eru stundum kolvetnanæmir. Spyrja
þarf vel um áfengisnotkun, sem oft veldur
þessari tegund. Meðferð er svipuð og við
flokk IV, en stundum þarf að bæta við
nikótínsýru.
MEÐFERÐ
Mataræði
Sýnt hefur verið fram á með faraldurs-
fræðilegum rannsóknum og manneldis-
tilraunum, að mataræði hefur veruleg áhrif
bæði á kólesteról og þríglyseríða í blóði.
Veruleg fylgni hefur fundizt milli meðal-
gildis kól. heilla þjóða og inntöku þeirra
á kól og mettaðri fitu.19 Manneldistilraunir
hafa og sýnt, að aukin inntaka af kól. og
mettaðri fitu leiðir til hækkunar, en
aukin neyzla af ómettaðri fitu hins
vegar til lækkunar bæði á kól. og þrígh
Reiknað hefur verið út, að 1 g af mettaðri
fitu hækki blóðfituna um jafnmikið og 2 g
af ómettaðri fitu lækka hana.s En ekki
eru menn á eitt sáttir um, hvernig ómettuð
íita lækki blóðfituna. Sumar tilraunir hafa
bent til þess, að hún auki útskilnað á
kólesteróli í gallsöltum og valdi þannig