Kjarninn - 29.05.2014, Side 89

04/10 Kína
stúdenta keppa um að komast í góð störf hjá ríki og Flokki.
Menntamenn túlka sjónarmið stjórnvalda í háskóla-
umhverfinu, í fjölmiðlum og innan stjórnsýslunnar. Milli-
stéttin er í óða önn að kaupa eigið húsnæði, innrétta og
skreyta, kaupa bíl og ferðast til útlanda.
Svo framarlega sem Flokknum tekst að tryggja að lág-
marki um 7% hagvöxt (sem er það sem þarf til að halda áfram
að bæta lífskjör og koma í veg fyrir aukið atvinnuleysi) tel
ég að lítill þrýstingur muni myndast á breytingar sem gætu
hróflað við því valdajafnvægi sem nú ríkir í samfélaginu.
Það er reyndar rétt að hafa í huga að mótmælum af
ýmsum stærðum og gerðum hefur fjölgað gríðarlega í Kína á
síðustu árum. Í dag er svo komið að um 500 „mótmæli“ eiga
sér stað í landinu á hverjum degi (tölur frá 2010).
Flest þeirra eru samt ekki mjög umfangsmikil og beinast
ekki gegn kerfinu eða landsstjórninni. Bændur rísa upp gegn
þvingaðri upptöku á landi eða óréttlátum sköttum. Verkafólk
fer í „ólögleg“ verkföll vegna vangoldinna launa. Borgarbúar
æsa sig vegna umferðaröngþveitis eða þrálátrar mengunar.
Við munum sjá að stjórnvöld hafa þróað ýmsar aðferðir til
að takast á við óánægju og ólgu af þessu tagi.
Sumt af því sem óánægju veldur er líka bein eða óbein
afleiðing af hagvextinum sjálfum (mengun, ójöfnuður).
Fórnarkostnaðurinn sem fólk horfir í þegar það setur fram
kröfur um úrlausn slíkra vandamála er mikill. Alvarlegasta
ógnunin við ríkjandi valdhafa í Kína felst e.t.v. í sjálfstæðis-
baráttu minnihlutaþjóðflokka í Xinjang og Tíbet … og jú
auðvitað efnahagslegu bakslagi (þ.e. ef meðaltalshagvöxtur
fellur undir 7%).
lýðræði stjórnvalda
Eftir „sigur“ Flokksins 1989 virtist sem hann ætlaði – þrátt
fyrir allt – að taka upp lýðræðisleg vinnubrögð – ekki af
því að ráðamenn hefðu skyndilega séð að sér, heldur vegna
þess að þeir komust að þeirri niðurstöðu að það er stundum
auðveldara að stjórna (tryggja stöðugleika) með aðferðum
lýðræðis heldur en valdstjórnar.