Nýtt Helgafell - 31.12.1957, Blaðsíða 50

192
HELGAFELL
Benedikt Jónsson írá Auðnum safnaði á
Húsavík með litlum efnum byggðarinnar
litlu, en frábærlega góðu erlendu bókasafni
og vanrækti heldur íslenzku hillurnar, ,,af
því að menn gátu náð sér í íslenzkar bækur
sjálfir." Auðvitað er það safn ekkert á móts
við Landsbókasafnið eða Háskólabókasafnið
eins og þau eru, eða eins og þau eiga að
verða. Það stendur hins vegar sem ofur lítil
áminning um það, að við fáum ckkar eigin
bækur, hvort sem er, en þurfum að bera
okkur eftir hinum. Amerískur kunningi minn,
gamall bókavörður og vel menntaður bók-
fræðingur, sagði einu sinni við mig: ,,Mig
grunar að nú orðið geti sæmilegt háskóla-
bókasafn (a respectable university library)
ekki látið duga minna en á að gizka hálfa
aðra miljón bóka." Og jafnvel þó að hann
hefði ýkt um eina miljón, þá gerði hann
ráð fyrir tæplega hálfri miljón fram yfir bóka-
kost Bókasafns Háskóla íslands.
Allt um það er fjarskalega
Frá íslenzkri
gaman að teha saman um
bókaútgáfu nýárið allan þann fjölda
bóka, sem komið hafa út fyrir jólin. Mann
skyldi ekki undra, þó að íslenzkum rithöf-
undum ofbyði stöku sinnum þessi dómadags
ósköp af bókum, sem hverfur í íslenzka les-
endur árlega, svo að þeir styngi fyrir sig
fótum, eins og jankverski viskísalinn í Okla-
homa, sem gekk svo vel að selja Cherokee-
indíánunum vöruna, að hann sneri við
þeim baki á þeim forsendum, að þeir hlytu
að vera farnir að hella henni niður. En eigin
bókmenntir, góðar eða vondar hljóta að vera
hverri þjóð dýrmætari en allar aðrar bók-
menntir vegna þess, eins og gefur að skilja,
að hún getur varla metið neitt frá öðrum,
nema hún eigi bókmenntir fyrir sjálf. Meðan
við kaupum og lesum bækur eins almennt og
nú gerist, þá hljótum við að gefa út mjög
mikið af þýðingum. Til að mynda gáfum
við út fjórum sinni fleiri þýddar skáldsögur
heldur en íslenzkar árin 1954-56, svo að tekn-
ar séu tölur, sem hægt er að staðfesta nokk-
urn veginn nctkvæmilega. Þetta er ekki nema
eðlilegt, þegar tekið er tillit til fjölda
íslenzkra sagnaskálda annars vegar og hins
vegar íslenzkrar lestrarþarfar- eða kaupgetu.
Hvernig er svo vandað til þessara þýðinga?
Því miður minna þær flestar á varninginn,
sem hámenntaðar Evrópuþjóðir seldu „villi-
mönnum" áður fyrr, hráan mjöð, skemmdan
fisk, gler fyrir perlur. Vissulega má hafa
í huga að íslenzkan er ákaflega erfitt og
baldið mál, hún er, ef svo má til orða taka,
sérvitringur, þegar við freistum að blanda
geði við hin stóru heimsmál, sem hafa fyrir
löngu komið sér saman, eins og enska og
franska. Og samt sem áður efast maður um
að jafnvel hinn aumasti þýðandi myndi
vitandi vits bergmála erlenda tungu, honum
væri hættara við að afbaka íslenzku til þess
að komast hjá „slettu", og lenda í ógöngum.
John Steinbeck virðist munu
St6Ínl}Gck
vera mjög vinsæll höfundur á
landi hér, því að flestar sögur hans, sem
máli skipta, góðar og vondar, hafa smám
saman komið hér út í þýðingum. Tortilla
Flat eða Kátir vóru karlar, sem Karl ísfeld
þýddi svo skemmtilega hér á árunum, virð-
ist á góðum vegi með að ílendast í íslenzk-
um bókmenntum, ef svo má til orða taka,
því að fólk vill ennþá lesa hana. Þýðing
Stefáns Biarmans á Grapes of Wrath, Þrúgur
reiðinnar, er mjög myndarleg, og Olafur
Jóhann Sigurðsson þýddi af alkunnri vand-
virkni slæma bók, Of Mice and Men, Mýs
og menn. Alls hafa eitthvað tíu skáldsögur
eftir Steinbeck komið út í íslenzkri þýðingu.