Sveitarstjórnarmál - 28.12.1947, Blaðsíða 25

SVEITARSTJÖRNARMÁL
23
„Það er strangur gangur
fyrir svanga Manga
að bera þang í fangi
fram á langa tanga.“
(Úr gömlu stafsetningarkveri).
Löggjafarnir setja lífsreglurnar í þjóð-
félaginu. Skáldið sagði: „Fækkum hlekkj-
um, en fjölgum ekki.“ Löggjafarnir stefna
að hinu gagnstæða. Þeir hæta hlekk við
hlekk. — „viðauka“ á ,viðauka.“ Sjálf-
sagt er að viðurkenna, að því fleira, sem
verður félagslegt með mönnum, því fjöl-
breyttari löggjöf þarf. En' það réttlætir
ekki hófleysi síðustu ára í boðum og bönn-
um. Ef þessu heldur fram verður brátt
engum, nema lærðustu lögfræðingum,
fært að þekkja daglegar skyldur frá rétt-
indum, né leyfilegt frá óleyfilegu. Menn
þurfa langar leiðir til þess að fá úr því
skorið, hvað þeir megi gera eða ógert láta.
Lif manna er reyrt í lögviðjar.
Eitt af gleggstu dæmunum um ofstjórn-
aranda löggjafanna eru Orlofslögin.
Lög þessi eru fjarstæðulega nærgöngul
frelsi nokkurs hluta þjóðarinnar um tóm-
stundaval. Þau litilsvirða vinnandi fólk
með bví að ganga út frá, að það sé svo
óþroskað, að orlofseyrir þess verði að vera
ógjaldgengur þangað til á vissum augna-
blikum, sem oft þarf mikil ómök við að
kalla fram. —- og getur mistekist. Réttur-
inn til orlofsgreiðslunnar glatast oft fyrir
vafstrið við orlofsmerkin. Orlofsbókin týn-
ist stundmn á þeim óþörfu krókaleiðum.
Hvers vegna er ekki orlofsféð tekið blátt
áfram og beint í kaupinu?
Framkvæmd laganna likist um of
dægradvöl á Kleppi, eða því að verið sé
að láta Manga bera þang fram á tangann
að ástæðulausu.
Fróðlegt væri að vita, hve framkvæmd-
in kostar margar vinnustundir í landinu
öllu árlega. bæði fyrir þá. sem eiga að
njóta orlofs og hina, er hlut eiga að máli,
— og einnig hve mikil vinnugleðin er við
vafstrið. Ég hefi heyrt margan verkamann
formæla þessum lögum vegna krókaleið-
anna. en alls engan hlessa þau.
Oddvitar og bæjarstjórar þekkja þessi
lög, því að ein ómaksferðin — langt fyrir
skammt — sem þau fyrirskipa, er sú, að
þessir starfsmenn votti að eigandi orlofs-
bókar hafi „lagt fram skriflega yfirlýs-
ingu um, að hann ætli i orlof“ tiltekinn
dag og vera í því tilgreinda daga. Fylgi
ekki bess háttar vottorð, fæst ekki útborg-
un. Yfirlýsinguna þarf nálega alltaf að
semja fyrir bókareigandann, ef ákvæði
laganna um hana er á annað borð full-
nægt. Síðan skal hún geymd „i vörzlum
bæjarstjórans eða oddvitans. Ekki er til-
tekið hve lengi sú mikilsverða yfirlýsing
skuli geymd. Sennilega á hún að verða
„þang í fangi“ „svanga Manga“ á ókomn-
um árum.
Löggjöf sem þessi hefir — auk annars
skaðvænleg áhrif á löghlýðni þjóðarinnar.
Hún sljóvgar virðingu fyrir lögum yfir-
leitt. Hún venur menn á að brjóta lög.
Þeir stytta sér leið með því að stíga yfir
firrur hennar. og æfast þá jafnframt í þess
háttar leikfimi.
Ég hefi talað um orlofslögin sem dæmi
um hættulega stefnu í löggjöf landsins, —
ofstjórnarstefnu og stefnu þangburðarins.
Annað dæmi vil ég taka, sem talar sinu
máli:
Fjárhagsráð var sett á stofn. Það tók til
starfa og gaf út fyrirskipanir og krafðist
skýrslna. Fljótt sá það, að ekki dugði því,
að ætla sér að afgreiða í öllum efnum alla
landsmenn frá skrifstofum sínum í
Reykjavík og kvaddi því hæjarstjóra og
oddvita á verzlunarstöðum sér til aðstoðar
við veitingu innkaupaleyfa á byggingar-
efni. Ekki var um það spurt hvort nægi-
legur vinnukraftur væri þar fyrir hendi.
En sleppum því. Vikur liðu, og ös þeirra,
sem á byggingarefni þurftu að halda,
hvort sem heldur var í hús, vöggu eða lik-
kistu, skall eins og æsibrim á skrifstofum
bæjarstjóra op oddvita.
Laugardaginn 20. sept., kl. 2 e. h., barst
mér sem oddvita Húsavíkurhrepps sím-
skeyti frá Fjárhagsráði — að sjálfsögðu
dreifisskeyti. Símstöðin í Húsavik hafði
meðtekið það frá Akureyri kl. 1 og tíu
mínútur e. h. Skeytið var svohljóðandi: