Sveitarstjórnarmál - 01.08.2000, Blaðsíða 42

FJARMAL
Flutningur grunnskólanna bætti peninga-
lega stöðu sveitarfélaga — eða hvað?
samkvæmt hefðbundnum mælikvörðum á fjárhagsstöðu sveitarfélaga
Þröstur Sigurðsson og Bjami Jónsson, ráðgjafar hjá Rekstri og Ráðgjöfehf.
í grein þessari er sýnt fram á
hvemig fjárhagsstaða sveitarfélags
virðist styrkjast við flutning gmnn-
skólanna til sveitarfélaga, án þess að
svo hafí verið í raun. Kynnt em ný
hugtök, skuldaþol, skuldaþolshlut-
fall og endurgreiðslutími, sem meta
greiðslugetu og skuldastöðu sveitar-
félaga á gleggri hátt en þær viðmið-
unartölur sem nú er beitt í reikn-
ingsskilum sveitarfélaga.
I janúar árið 1990 skilaði nefnd
um fjárhagsstöðu sveitarfélaga
skýrslu til félagsmála-
ráðherra. Skýrsla þessi
markaði ákveðin tíma-
mót í umræðu um það
hvernig ljárhagsstaða
sveitarfélaga hefur
verið metin og þau
borin saman í fjárhags-
legu tilliti. í skýrslunni
er m.a. lagt til að fé-
lagsmálaráðuneytið og
Samband íslenskra
sveitarfélaga komi sér
saman um ákveðnar
viðmiðunartölur:
„Þessar viðmiðanir
gætu t.d. verið að
nettóskuldir sveitarfé-
laga ættu yfírleitt ekki
að fara yfir 50% af
sameiginlegum tekjum
og hættumörkum væri
náð þegar hlutfallið
væri orðið 80-90%.
Eins væri æskilegt að
framlegð 2 væri ekki
lægri en 25%.“ Þessar
viðmiðanir hafa fest sig í sessi án
þess að hafa hlotið formlega stað-
festingu og sveitarstjórnarmenn
gjarnan miðað samanburð sín á
milli við það hvernig fjárhagur
sveitarfélags þeirra stendur með til-
liti til þessa.
Breytt rekstrarumhverfi -
breytt hlutföll
Frá því að nefndin skilaði fyrr-
nefndri skýrslu hefur á hinn bóginn
margt gerst i rekstrarumhverfi sveit-
arfélaga, sem hefur orðið til þess að
ofangreind viðmið hafa skekkst.
Tökum dæmi um sveitarfélögin
A-hrepp og B-hrepp,
sem hafa jafnmarga
íbúa.
A 1. töflu má sjá
nokkrar tölur úr árs-
reikningum sveitarfé-
laganna. Ur fjár-
magnsyfirlitinu má
lesa að framlegð1’ var
jafnhá í krónum talið í
A- og B-hreppi. Samt
sem áður var fram-
legðarhlutfallið21 20%
i A-hreppi, en 24% í
B-hreppi. Framlegðar-
hlutfallssamanburður
á milli sveitarfélag-
anna hefði þvi einn og
sér ekki gefið okkur
rétta mynd af fjárhags-
stöðu þeirra. Þau
höfðu bæði 24.000 kr.
til ráðstöfunar til
greiðslu lána og til
framkvæmda, en þar
sem skatttekjur A-
hrepps voru hærri en
1. tafla. Tilbúin dæmi um fjárhag A- og B-hrepps
Úr fjármagnsyfirliti A-hreppur B-hreppur A-hreppur fyrir flutning grunnskóla
Skatttekjur Rekstur málaflokka 120.000 96.000 100.000 76.000 90.000 66.000
Framlegð 24.000 24.000 24.000
Framlegðarhlutfall 20% 24% 27%
Greiðslubyrði lána, m.v. 5% vexti Afgangur til framkvæmda -18.055 5.945 -20.061 3.939 -18.055 5.945
Greiðslubyrði lána, m.v. 7% vexti Afgangur til framkvæmda 21.238 2.762 -23.598 402 -21.238 2.762
Úr efnahagsreikningi A-hreppur B-hreppur A-hreppur fyrir flutning grunnskóla
Peningalegar eignir Skuldir Peningaleg staða 25.000 225.000 -200.000 25.000 250.000 -225.000 25.000 225.000 -200.000
í hlutfalli við skatttekjur Skuldir Peningaleg staða 188% -167% 250% -225% 250% -222%
1 68