Morgunblaðið - 21.02.2012, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 2012
bergjum sem voru útbúin í atvinnu-
húsnæði.
Margrét bendir á að fólk í þessari
stöðu hafi ekki getað skráð lögheim-
ili, því einungis sé hægt að skrá lög-
heimili í skráðu íbúðarhúsnæði. Þetta
hafi reynst bagalegt í mörgum tilvik-
um því ýmis réttindi velti á því að fólk
sé með skráð lögheimili hér á landi.
Margrét nefnir sem dæmi að útlend-
ingur sem hingað komi til starfa öðl-
ist réttindi í íslenska heilbrigðiskerf-
inu hafi hann átt hér lögheimili í sex
mánuði. Þangað til verði hann, vilji
hann vera sjúkratryggður, annað-
hvort að kaupa sjúkratryggingu eða,
ef um EES-borgara er að ræða,
framvísa E-104-vottorði frá öðru
EES-ríki um að hann sé sjúkra-
tryggður.
Afleiðingin hafi í mörgum tilvikum
orðið sú að fólkið sem bjó á gistiheim-
ilum eða í atvinnuhúsnæði, og gat
ekki skráð lögheimili sitt, aflaði sér
hvorki réttinda í heilbrigðiskerfinu
né til félagslegrar aðstoðar. „Í þess-
um tilvikum var til dæmis litið til þess
hvort fólkið var búið að vera hér lengi
í vinnu, jafnvel einhver ár, og fólk
fékk heilbrigðisþjónustu eins og það
hefði verið skráð með lögheimili allan
tímann,“ segir Margrét. Hið sama
hafi gilt um rétt til félagslegrar að-
stoðar en réttur á henni velti á skráðu
lögheimili í viðkomandi sveitarfélagi.
Margrét tekur fram að ekki sé
gerð krafa um skráð lögheimili þegar
komi að grunnskólagöngu barna, þau
geti farið í skóla um leið og þau flytj-
ast hingað til lands með foreldrum
sínum.
Íslensk kennitala nægir ekki
Í Morgunblaðinu 10. febrúar sl. var
fjallað um að nokkur fjöldi Rúmena
og Búlgara hefði aflað sér íslenskrar
kennitölu og skýring væri m.a. sú að
útlendingar þyrftu að hafa verið með
íslenska kennitölu í a.m.k. sex mán-
uði til að öðlast rétt til sjúkratrygg-
inga. Margrét segir mikilvægt að
hafa í huga að íslensk kennitala, ein
og sér, nægi ekki til þess að útlend-
ingar geti aflað sér réttinda hér á
landi.
Á hinn bóginn er íslensk kennitala
fyrsta skrefið í þessa átt. Útlending-
ur frá EES-ríki getur skráð kenni-
tölu við komu til landsins en til að
geta skráð lögheimili hér á landi þarf
hann að sýna fram á framfærslu, t.d.
með því að framvísa ráðningarsamn-
ingi, gögnum um fastar greiðslur s.s.
lífeyri frá heimalandinu eða með því
að sýna fram á að hann eigi nægilegt
fé til að gera framfleytt sjálfum sér.
Þess má geta að Mannréttinda-
skrifstofan veitir innflytjendum
ókeypis lögfræðiaðstoð skv. samningi
við velferðarráðuneytið og almenn
ráðgjöf er veitt af starfsmanni Mann-
réttindaskrifstofu Reykjavíkurborg-
ar.
Lögheimili grundvöllur réttinda
 Mörg dæmi um að útlendingar hafi unnið hér í mörg ár án þess að skrá lögheimili  Öfluðu sér ekki
réttar á sjúkratryggingu eða félagslegri aðstoð  Fólkið fékk eigi að síður að njóta réttinda hérlendis
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Umsvif Miklar framkvæmdir köll-
uðu á vinnuafl frá útlöndum
BAKSVIÐ
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Mörg dæmi eru um að útlendingar
frá EES-löndum sem höfðu unnið
hér um langa hríð og greitt skatta og
útsvar, en ekki verið með skráð lög-
heimili, hafi hvorki átt rétt á heil-
brigðisþjónustu né félagslegri aðstoð
þegar á reyndi. Í þeim tilvikum sem
Margrét Steinarsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Mannréttindaskrif-
stofu Íslands, þekkir var fólkið þó lát-
ið njóta réttindanna, þótt ríki eða
viðkomandi sveitarfélögum hafi í
raun ekki borið skylda til þess.
Mörg dæmi eru um að þeir sem
hafa ráðið útlendinga til starfa hafi
einnig útvegað þeim húsnæði. Stund-
um hefur fólkinu verið komið fyrir á
gistiheimilum eða í íbúðum og her-
Nú hafa 154 konur með PIP-
brjóstafyllingar farið í ómskoðun
hjá leitarstöð Krabbameinsfélags
Íslands. Af þeim hafa 89 greinst
með leka púða eða 58%.
Samkvæmt Geir Gunnlaugssyni
landlækni komu 49 konur í ómskoð-
un í síðustu viku, fimmtudag og
föstudag, og af þeim greindust 29
með leka púða, eða 59%. Var það
þriðja vikan sem ómskoðun fór
fram. Að minnsta kosti hundrað
konur eiga eftir að mæta í ómskoð-
un af þeim sem hafa pantað tíma.
Í fyrstu viku ómskoðunar var 41
kona skoðuð og niðurstaðan þá var
að 34 konur greindust með leka
púða, eða yfir 80% kvennanna. Í
vikunni á eftir voru 64 konur skoð-
aðar og reyndust 37 þeirra vera
með leka brjóstapúða, eða tæp 58%.
„Ég held að þetta gangi mjög vel
fyrir sig og það sé eðlilegt flæði í
þessu. Það leggja sig allir fram um
að sinna þessum konum eins hratt
og vel og mögulegt er,“ segir Geir
um aðgerðir yfirvalda í PIP-
brjóstapúðamálinu.
Ómskoðun fer fram hjá Krabba-
meinsfélaginu fimmtudaga og
föstudaga og panta konur sér tíma
sjálfar. Skoðunin er greidd af rík-
inu. Í byrjun febrúar tilkynnti vel-
ferðarráðuneytið að öllum konum
með PIP-brjóstapúða yrði boðið að
láta nema þá burt á Landspít-
alanum. Þær skurðaðgerðir hófust
á spítalanum í gær og verða fram-
kvæmdar reglulega næstu vik-
urnar. ingveldur@mbl.is
Reuters
Sprunginn PIP-brjóstapúði sem
hefur verið fjarlægður úr konu.
58% með
leka brjós-
tapúða
 Byrjað að fjar-
lægja sprungna púða
Háhyrningar hafa undanfarið sést í tugatali í
Grundarfirði, þ. á m. þessi háhyrningstarfur sem
blés glæsilega fyrir ljósmyndara. „Þeir liggja í
síldinni, ýmist hér inni á Grundarfirði eða fram-
an við fjörðinn, inn undir Kolgrafafjörð,“ segir
Runólfur Guðmundsson, útgerðarmaður og fyrr-
verandi skipstjóri, en háhyrningar elta oft
síldartorfur inn í firði.
Í kringum mikla síld er fuglalíf gjarnan mikið
og segir Runólfur það svo sannarlega vera í
Grundarfirði. „Hér er ofboðslegt fuglalíf og það
má sjá haferni og súlur í þúsundatali, máva og
skarfa. Með því magnaðasta sem hægt er að sjá
er þegar það eru þúsundir fugla fyrir framan
brúna yfir Kolgrafafjörð. Þá iðar allt af lífi.“
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Allt iðar af lífi á norðanverðu Snæfellsnesi
ÁTVR selur ennþá sígar-
ettur sem uppfylla ekki
nýjan Evrópustaðal um að
allar sígarettur sem seldar
eru á Evrópska efnahags-
svæðinu séu sjálfslökk-
vandi.
Hinn 17. nóvember sl.
varð óheimilt að selja eða
markaðssetja sígarettur
sem ekki uppfylla staðalinn. ÁTVR óskaði eftir
að Neytendastofa veitti fyrirtækinu aðlögunar-
frest til þess að geta selt þær birgðir sem enn
eru til af eldri gerð sígarettna. Neytendastofa
hafnaði því en ÁTVR áfrýjaði þeirri ákvörðun til
úrskurðarnefndar neytendamála. Þar er málið
nú til umfjöllunar.
Að sögn Sigrúnar Óskar Sigurðardóttur, að-
stoðarforstjóra ÁTVR, er fyrirtækið ósammála
því hvernig staðallinn var innleiddur hér á landi
og að skort hafi á samráð við hagsmunaaðila.
„Við gerðum Neytendastofu grein fyrir því að
það væru birgðir í landinu sem væru hugsanlega
um sex mánaða sala og á meðan þetta mál væri í
gangi áskildum við okkur rétt til að selja þessar
sígarettur áfram,“ segir hún.
Þeir innflytjendur sígarettna sem Morgun-
blaðið ræddi við í gær sögðu að þeir flyttu nú að-
eins inn sígarettur sem stæðust nýju staðlana.
kjartan@mbl.is
Selja áfram sígarettur sem
standast ekki nýja staðla
 ÁTVR áskildi sér rétt til að selja áfram sígarettur sem eru ekki sjálfslökkvandi
Sjálfslökkvandi sígarettur
» Markmiðið með nýja staðlinum um sjálf-
slökkvandi sígarettur er að minnka líkur á elds-
voðum og dauðsföllum. Í ríkjum ESB deyja að
meðaltali tveir til þrír á viku vegna bruna af
völdum reykinga.
» Tilvísun til staðalsins var birt í stjórnartíð-
indum ESB hinn 17. nóvember í fyrra og varð þá
óheimilt að selja eða markaðssetja sígarettur
sem eru ekki sjálfslökkvandi á EES-svæðinu.