Helgafell - 01.04.1954, Blaðsíða 19

HUGLElÐlNGAR Í HANDRITASAFNI
17
an fyrir því, að þetta handrit Grettis sögu er jafn erfitt, er öðru fremur sú,
að skinnið er næstum því jafn dökkt og letrið; fyrir augað er munurinn
harla lítill, og það þýðir, að letrið hverfur; en í kvarts-ljósinu endurspeglast
það á annan hátt en blaðið sjálft. En ærið oft er handrit torlæsilegt sökum
þess að letrið' er máð, og undir slíkum kringumstæðum veitir kvarts-lamp-
inn ekki ýkjamikið lið; hann getur ekki manað það fram, sem farið er. Hann
gefur svo til alltaf betri árangur en hægt er að ná með berum augum, en
þó ekki ætíð nógan til þess, að hægt sé að lesa. Ég get nefnt það sem dæmi,
að ég hef nýlega gert tilraun með' ólæsilegu staðina í Völsunga sögu, en án
þess að' komast lengra en Sophus Bugge og Magnus Olsen liafði tekizt.
Ivvarts-lampinn gerir að verkum, að mörg þau bindi, sem gefin voru
nt í Corpus, verða óviðunandi. Enginn vafi er á því, að ýmsar blaðsíður,
sem ólesandi eru í Corpus, myndu verða greinilegri, ef þær væru ljósmynd-
aðar í kvarts-birtu. Ég veit t. d., að þessu máli gegnir um Morkinskinnu,
sem ég hefi fengið tækifæri til að skoða að nokkru; þar bíður mikið verk
óunnið.
Það er í mörgum tilfellum, að kvarts-lampinn gerir manni kleift að
lesa, en mikill misskilningur væri að ætla, að öllu athuguðu, að undir
þeim kringumstæðum sé alltaf hægt að lesa fyrirhafnarlaust. Einhver fyrsti
arangurinn, sem ég gat sýnt eftir að lampinn var tekinn í notkun, var lest-
Ur á erindi einu í Völuspá, sem aðeins fyrirfinnst í Hauksbók; áður hafði
það að nokkru leyti verið lesið af Sophus Bugge og Finni Jónssyni, en án
þess að í samhengi væri. Ég þóttist geta lesið samfellt erindi úr 21 orði,
en lestur þessara orða ætla ég að hafi tekið að minnsta kosti 4 klukku-
stundir, enda þótt mörg þeirra væru rétt lesin áður af fyrirrennurum mín-
um. Og þegar ég hafði lagt frá mér lampann og leit að nýju yfir ólæsilegt
skinnið í dagsbirtu, fannst mér einna helzt sem lesturinn hefði aðeins verið
draumur, allt væri þetta jafnvel sjónhverfing og annað ekki. Skömmu síðar
butti ég stutt erindi um árangurinn, og ég man, að ég endaði með' því að
segja, að ég vissi varla sjálfur, nema ég hefði verið fórnarlamb svipaðrar
sjálfsblekkingar og einn að endemum frægur samlandi minn, Finn Magnu-
seu, en hann las langar rúnaristur í ljóðlínum úr sprungum þeim, sem
vatn og vindar höfðu sorfið i stein. Ég las kvæðisbrotið fyrir starfsbróður
unnum, sem óðara svaraði: þetta er nú í fyrsta skipti, að þú lætur mig
lieyi'a vísu, sem þú hefur sjálfur ort! Það var varla, að ég Iiefði hugrekki
að taka lampann fram að nýju og hefja aðra tilraun, en niðurstaðan
Varð samskonar og í fyrra sinnið, svo ég fæ alls ekki trúað því, að ég hafi
kúið vísuna til sjálfur.
Ég get nefnt annan hlut, sem ég hef einnig fjallað um: það er þetta
ema skinnblað, sem til er af Vopnfirðinga sögu. Fyrri síða þessa blaðs
geymir texta, sem hvergi fyrirfinnst annars staðar; pappírshandritin frá 17.
dkl hafa eyður á tilsvarandi stað, því að skrifararnir hafa þá þegar talið
Slðuna ólesanlega. Sá sem fyrstur las þessa síðu var Guðbrandur Vigfússon,
kringum 18G0, en síðar hefur Finnur Jónsson aukið og leiðrétt lestur hans.
egar horft er á letrið, er varla eitt einasta orð að kalla greinilegt; það er