Læknablaðið - 15.03.2005, Qupperneq 40

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
Mikilvægt er að vera á varðbergi við hvers kyns sýkingar
og bregðast fljótt og ákveðið við þegar grunur um DF vaknar.
Einkennin eru helst: Hraður sjúkdómsgangur, mikil almenn
sýklablæðiseinkenni, miklir verkir, léleg svörun við meðferð og
meiri einkenni en staðbundið útlit sýkta svæðisins gefur tilefni
til að ætla.
E 14 Alvarleg öndunarbilun (ARDS) meðhöndluð með gervi-
lunga knúið af blóðþrýstingi - sjúkratilfelli
Sigurbcrgur Kárason', Hrólfur Einarsson', Bjarni Torfason-, Kristinn Sig-
valdason1
'Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala Fossvogi, 2hjarta- og lungnaskurð-
deild Landspítala Hringbraut
skarason@landspitali. is
Inngangur: Sýnt hefur verið fram á að „lungnaverndandi“ önd-
unarvélarmeðferð bætir horfur sjúklinga með ARDS. Forðast
ber of háan innöndunarþrýsting til að draga úr þrýstings/rúm-
málsáverkum (baro/volutrauma) og of lágan útöndunarþrýsting
til að hindra samfallsáverka (atelectrauma). Slík öndunarvélar-
meðferð samfara alvarlegum lungnasjúkdómi getur leitt til lítill-
ar andrýmdar og mikillar hækkunar á koltvísýrlingi (C02) með
blóðsýringu í kjölfarið. Hér er lýst meðferð á ARDS með gervi-
lunga, knúið af blóðþrýstingi sjúklingsins til að lækka CO,.
Aðferðir: Upplýsingar fengnar úr sjúkraskrá.
Niðurstöður: Sjúklingurinn var 55 ára gömul kona með sýkla-
sóttarlost af völdum klasasýkla og ARDS. Hefðbundin önd-
unarvélarmeðferð var hafin strax við innlögn og síðar sama dag
meðferð með hátíðniöndunarvél. Atján dögum eftir komu var
blóð viðvarandi súrt (pH 7,1) vegna hækkaðs C02 (120 mmHg)
og blóðþrýstingur lágur. Var þá hafin meðferð með gervilunga,
Novalung® sem tengt var milli náraslagæðar og nárabláæðar án
blóðdælu. Við þetta lækkaði C02 úr 110 mmHg niður í 60 mmHg
á 15 mínútur og niður í 45 mmHg á 60 mínútur. Blóðþrýstingur
hækkaði samstundis og hægt var að lækka verulega öll æðavirk
lyf. Gervilungað var aftengt 12 dögum síðar án fylgikvilla og sjúk-
lingurinn var þá kominn á hefðbundna öndunarvél. Einungis var
þörf á vægri blóðþynningu á meðan meðferð með gervilunganu
stóð. Sjúklingurinn var á hægum batavegi þegar hún fékk óvænt
heilablæðingu 39 dögum eftir innlögn og lést degi síðar.
Umræða: Ástand sjúklings batnaði hratt um leið og gervi-
lungað var tengt og leiðréttist blóðsýringin á mjög stuttum
tíma. Meðferð með gervilunga án blóðdælu hlýtur að teljast
vænlegur kostur við meðferð sjúklinga með einangraða önd-
unarbilun. Þetta er í fyrsta skipti sem slíkri meðferð er beitt á
Norðurlöndum.
E 15 Þróun slysa í 30 ár
Brynjólfur Mogensen
Landspítali, Háskóli íslands, Slysavarnaráð
brynjolf@landspitali.is
Inngangur: Um 55 þúsund manns slasast á hverju ári. Flestir
jafna sig en alltof margir slasast mikið og ná ekki fullum bata.
Árlegur kostnaður mælist í tugum milljarða. Markmið rann-
sóknarinnar var að kanna þróun slysa í Reykjavík síðastliðin
30 ár.
Efniviður og aðferðir: Skoðuð voru gögn allra lögskráðra
Reykvíkinga sem komu með áverka eftir slys á slysa- og bráða-
deild Landspítala og þeirra sem lögðust inn á árunum 1974 til og
með 2003. Tölur eru aldurs- og kynstaðlaðar.
Niðurstöður: Á 30 ára tímabili fækkaði mikið slysum og inn-
lögnum vegna slysa. Fækkun var 35% hjá körlum og 21% hjá
konum. Mest varð fækkun slysa hjá börnum. Fækkun slysa var
hjá körlum í öllum aldursflokkum nema hjá 75 ára og eldri, þar
var aukning á slysum um 10%. Hjá konum var almennt minni
fækkun slysa en hjá körlum og aukning hjá 75 ára og eldri um
28%. Slösuðum körlum í umferðarslysum fækkaði um 2% vegna
mikillar fækkunar slysa í aldurshópnum 0-4 ára, eða 61%, 5-14
ára um 55% og hjá 75 ára og eldri 35%. Hjá konum fjölgaði
umferðarslysum í heildina um 67% þrátt fyrir mikla fækkun hjá
stúlkum 0-4 ára, eða 82%, og 42% hjá 5-14 ára. Á sama tíma
hefur orðið mikil aukning á fjölda hálstognana í umferðarslysum
hjá báðum kynjum. Innlögnum karla úr öllum slysum fækkaði
um 36% en jókst hjá 75 ára og eldri um 43%. Hjá konum varð
aðeins 3% fækkun innlagna úr slysum á tímabilinu, aðallega
vegna 74% hækkunar hjá 75 ára og eldri. Innlögnum karla og
kvenna úr umferðarslysum fækkaði um 50% og ennþá meira hjá
börnum 0-14 ára.
Ályktun: Jákvæð þróun hefur átt sér stað og slysum hefur
fækkað mikið þegar á heildina er litið. Fjölgun slysa hjá elstu
borgurunum er áhyggjuefni. Alvarlega slösuðum úr umferðar-
slysum hefur fækkað um helming hjá konum og körlum en lítið
slösuðum hefur fjölgað, aðallega vegna hálstognunar. Slysum
barna hefur fækkað mest, og þá sérstaklega alvarlega slösuðum
börnum í umferðinni.
E 16 Smásjáraðgerðir vegna brjóskloss í mjóbaki. Árangur
fyrstu aðgerða á heila- og taugaskurðdeild - 20 ára eftirfylgni
Margrét Jcnxdóttir. Bjarni Hannesson, Kristinn Guðmundsson, Garðar
Guðmundsson
Heila- og taugaskurðdeild, Landspítala Fossvogi
margjens@landspitali. is
Inngangur: Fyrstu smásjáraðgerðir við brjósklosi í mjóbaki voru
framkvæmdar á íslandi 1981 en þessi aðgerðartækni telst nú
hefðbundin skurðmeðferð við brjósklosi. Niðurstöður úr rann-
sóknum á árangri þessara aðgerða eru mjög misjafnar og fáar
rannsóknir byggja á meira en 10 ára eftirliti. Tilgangur þessarar
rannsóknar var að kanna langtímaárangur þessara aðgerða.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á öllum sjúk-
lingum sem gengust undir smásjáraðgerð frá 1. júní 1981 til 31.
desember 1984. Árangur var metinn út frá tíðni endurkomu
sjúkdóms, hæfni til vinnu og ánægju sjúklings. Spurningalistar
voru sendir til þátttakenda og þeim fylgt eftir með símaviðtali
auk þess sem farið var yfir sjúkraskrár.
Niðurstöður: 170 sjúklingar gengust undir aðgerð á tímabilinu
og tóku 134 (78,8%) þátt í rannsókninni. Ábending fyrir aðgerð:
bakverkur með rótarverk 80,6%, rótarverkur 14,9%, bakverkur
264 Læknablaðið 2005/91