Þjóðlíf - 01.08.1987, Síða 11

ERLENT
Ihaldsflokkinn aö þeir hefðu það fjárhagslega
mun betra nú en fyrir fjórum árum.
krónprinsarnir. Einurð, festa og stjórn-
semi eru þeir eiginleikar sem einkennt hafa
stjórnarhætti Margrétar Thatcher og telja
margir að niðurstöður síðustu kosninga væru
að því leytinu til óheppilegar fyrir íhaldsflokk-
>nn að þær munu að líkindum auka enn á
ráðríki og ósveigjanleika hennar. Margrét
Thatcher þarf ekki að óttast það að þingmenn
hennar geri uppreisn gegn sér og vilji nýjan
leiðtoga. Hún getur veitt flokknum forystu
eins lengi og hún kærir sig um. Hitt er annað
mál að samráðherrar hennar og eiginmaður-
■nn, Denis, vonast til þess að hún segi af sér á
þessu kjörtímabili og láti ekki verða af því að
halda áfram og áfram og áfram eins og hún gaf
1 skyn í sjónvarpsviðtali í upphafi kosninga-
baráttunnar. Að margra áliti verður Denis
karlinn Thatcher til þess að Thatcher, forsætis-
ráðherra, segi af sér. Hann er þegar kominn á
attræðisaldur og hefur lengi óskað þess að
setjast í helgan stein. Sjálfur hefur hann
ímigust á Downingstræti 10, - að hans sögn er
það ein ömurlegasta íbúð sem hann hefur
nokkru sinni búið í, því sólin skín einungis inn
um einn glugga, - klósettgluggann. Margir telja
því að Thatcher muni sitja í embætti forsætis-
raðherra fram á mitt þetta kjörtímabil, en þá
hefur hún gegnl embætti í um áratug, eða
lengur en nokkur annar. Nýr leiðtogi öðlaðist
því talsverða reynslu og hefði tækifæri til að
styrkja stöðu sína innan flokksins áður en þetta
kjörtímabil rennur út árið 1992. Ef Thatcher
akveður á hinn bóginn að leiða flokkinn til
fjórðu kosninganna þá gerir hún það ekki
nema að gegna embætti í einhver ár á eftir þ.e.
ef íhaldsflokkurinn sigraði, annað teldi hún
svik við kjósendur. En þá væri Thatcher orðin
nærri sjötug og Denis áttræður og telja fáir að
hún vilji draga það til þess tíma að flytja inn í
hið stórglæsilega íbúðarhús í Dulwich í suður-
hluta Lundúnaborgar, sem þau keyptu nýverið
°g sögðu að væri til elliáranna.
Nú vaknar spurningin: Hverjir eru líklegir
nrftakar? MacMillan? Douglas Hume?
rfeath? Ólíklegt er að hinn hæverski utanríkis-
mðherra Sir Geoffrey Howe, sem Denis
rfealey, andskoti hans í skuggaráðuneytinu,
. h eitt sinn við dauða rollu, geri sér lengur
einhverjar vonir um að leiða flokkinn. Er búist
V|ð að innan tíðar muni hann taka við heiðurs-
embætti í Lávarðadeild þingsins og hætta að
^estu afskiptum af flokksmálum. Þrátt fyrir að
'v,ge/ Lawson hafi í um fjögur ár sem fjármála-
mðherra fullnægt að mestu óskum Thatchers
°8 þingflokksins, er hann einnig talinn óh'kleg-
ur leiðtogi. Þykir mörgum hann skorta þann
arisma" eða náðarvald sem leiðtogar á tím-
um sjónvarpsstjómmála geta vart án verið.
Þriðji ráðherrann í stóru ráðuneytunum
Pjemur er innanríkisráðherrann, Douglas
a llr^ °g er hann í hópi líklegustu eftirmann-
nua. Hann varð innanríkisráðherra í fyrra eft-
r >na skæðu Westlanddeilu sem kostaði tvo I
• Fyrir kosningar virtist hnífsblað vart geta skilið á milli þeirra Davids Owens og Davids Steel, en
nú er Bandalag þeirra liðið undir lok.
ráðherra embættin. Vegna þess hversu stutt
hann hefur verið í fremstu víglínu ríkir nokkur
óvissa með hann en fram til þessa hefur honum
vart skrikað fótur og áður vann hann vel sem
Norður- írlandsmálaráðherra. Aðrir sem til
greina koma ef leiðtogaskiptin verða á þessu
kjörtímabili eru Young lávarður, viðskipta- og
iðnaðarráðherra, en frami hans veltur mjög á
hvernig honum tekst til með að endurlífga at-
vinnureksturinn í stórborgunum, og Norman
Tibbit, formaður flokksins, er alls ekki út úr
myndinni þrátt fyrir að hann hafi kosið að eiga
ekki sæti í ráðuneytinu að þessu sinni svo hann
gæti gefið sig meir að eiginkonunni sem lamað-
ist í sprengjutilræði IRA í Brighton 1984. Ekki
má gleyma syndaselnum Cecil Parkinson, sem
líklega er eini þingmaðurinn sem Thatcher
hefur nokkum tíma fyrirgefið meiriháttar
glappaskot, en eins og e.t.v. einhverjir muna
þá varð hann að segja af sér embætti ráðherra
1983 vegna þess að framhjáhald hans með
einkaritaranum opinberaðist, eftir að þau
skötuhjúin deildu um hvað verða ætti um
fóstur það sem hún bar undir belti. Thatcher
hefur trúlega þótt fjögurra ára útlegð nægjan-
leg refsing því í síðasta mánuði skipaði hún
hann í embætti orkumálaráðherra. Þótt sumir
segi að persónutöfrar Parkinsons, frekar en
hæfileikar, hafi skilað honum aftur inn í ráðu-
neytið þá ber að hafa í huga að hann nýtur
mikillar hylli almennings.
Allir þeir sem fram til þessa hafa verið
nefndir til sögunnar eru tryggir stuðningsmenn
Thatchers og undir forystu einhvers þeirra er
vart að vænta mikilla stefnubreytinga, þó telja
ýmsir að Douglas Hurd sé innst í hjarta sér
íhaldsmaður í anda Heaths og MacMiIlans.
Michael Haseltine, fýrrum landvamarráð-
herra, sem sagði af sér embætti vegna með-
ferðar Thatchers á Westlandmálinu, er lík-
legast sá eini fyrir utan hóp stuðningsmanna
Thatchers sem á einhverja möguleika á að
verða leiðtogi íhaldsflokksins á næstunni.
Haseltine er af einni auðugustu ætt í Bretlandi
og hann notar bæði mikinn tíma og fé til að
halda sér í sviðsljósinu. Á þremur síðustu
vikunum fyrir kosningar heimsótti hann á
annaö hundrað kjördæmi og hélt að meðaltali
um fimm ræður á dag. Hann nefndi Margréti
Thatcher ekki á nafn í einni einustu þeirra. Ef
“thatcherisminn" bíður afhroð í nánustu fram-
tíð telja margir að Haseltine verði kallaður til
forystu.
Krónprinsar af næstu kynslóð í íhalds-
flokknum em þeir John More, nýskipaður
félags- og heilbrigðisráðherra og áðurnefndur
Kenneth Clarke í ráðuneyti viðskipta- og
iðnaðarmála. Ef Thatcher dregur sig ekki í hlé
11