Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Blaðsíða 94

I ÁGRIP VEGGSPJALDA 7 X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ
Niðurstöður: Alls reyndist um að ræða 306 börn (181 stúlku og 125
drengi) frá 23 löndum. Fjöldi barna á ári var breytilegur (þrjú til
67). Meðalaldur við komu til landsins reyndist 5,5 mánuðir (einn-
ar viku til 13 ára), 58% barnanna voru sex mánaða eða yngri og
81% 12 mánaða eða yngri. Á fyrri hluta rannsóknartímabilsins
komu flest barnanna frá Suðaustur-Asíu (27% frá Sri-Lanka og
17% frá Indónesíu). Á síðari hlutanum komu flest frá Indlandi
(32%), Austur-Evrópu og Suður-Ameríku. Við komu til landsins
var almennt ástand í flestum tilvikum (93%) gott en í nokkrum til-
vikum (4%) reyndist sjúkrahúsinnlögn nauðsynleg, aðallega
vegna iðrarbólgu og þurrks. Önnur alvarleg vandamál voru
berklasmit (8%), meðfædd sárasótt (1%), langvinn lifrarbólga-B
(1%) og ýmsir meðfæddir gallar (6%). Blóðskortur greindist hjá
72 (24%) barnanna. Mörg reyndust hafa orma (19%) eða sjúk-
dómsvaldandi sýkla (54%) í meltingarvegi. Ekkert barnanna
hafði jákvætt eyðnipróf. Fjögur barnanna reyndust hafa óeðlilega
taugakerfisskoðun.
Ályktanir: Fjöldi og uppruni erlendra ættleiðingarbarna var mjög
breytilegur á rannsóknartímabilinu. I flestum tilvikum var almennt
heilbrigðisástand barnanna gott. Mörg áttu við vandamál að etja,
sem aðeins í fáum tilvikum reyndust alvarleg og kröfðust skjótrar
úrlausnar. Því er nauðsynlegt að skoða og rannsaka börnin ýtarlega
við komu til landsins og hafa í huga, að þau geta haft sjaldgæfa sjúk-
dóma. Það er því mikilvægt að læknisskoðun, rannsóknir og með-
ferð sé í höndum þeirra, sem reynslu hafa á þessu sviði.
V 114 Líðan starfsmanna á leikskólum
Kristinn Tómasson, Hólmfríður K. Gunnarsdóttir, Berglind Helgadóttir,
Þórunn Sveinsdóttir, Svava Jónsdóttir, Guðbjörg Linda Rafnsdóttir
Vinnueftirlit ríkisins
Netfang: kristinn@ver.is
Markmið: Finna þætti sem nota má við að skipuleggja geðverndar-
starf á vinnustað.
Efniviður og aðferðir. Um 320 starfsmenn á leikskólum í Reykjavík
svöruðu spurningalista, um lýðfræðileg og vinnuvistfræðileg atriði
og andlega, líkamlega og félagslega vellíðan jafnfram spurningum
um fyrri heilsu. Svarhlutfall var 90%.
Niðurstöður: Giftir starfsmenn, starfsmenn í hærri stöðum og með
betri mennlun bjuggu við betri andlega líðan. Staða innan leikskól-
ans tengist einnig starfsánægju en menntun tengist bæði starfs-
ánægju og hversu ánægðir starfsmenn eru með fjölskyldulíf sitt.
Reglubundin líkamsrækt bætir bæði andlega og líkamlega vellíðan
en tengist ekki starfsánægju. Notkun tóbaks og áfengis tengist verri
andlegri líðan. Tíðar ferðir til lækna og margir veikindadagar tengj-
ast slæmri andlegri líðan og lítilli starfsánægju. Andleg líðan, ánægja
með vinnu og fjölskyldu batnar með hækkandi aldri.
Ályktanir: Rannsóknin vekur athygli á að við skipulagningu geð-
verndarstarfs á vinnustað þarf að taka tillit til breytilegra þarfa mis-
unandi hópa á vinnustöðum.
V 115 Geðheilsa og starf fimmtugra kvenna
Kristinn Tómasson', Bryndís Benediktsdóttir2, Þórarinn Gíslason3
‘Vinnueftirlit ríkisins, 2Heilsugæslan í Garöabæ, læknadeild HÍ, 3lungnadeild Land-
spítala Vífilsstöðum
Netfang: kristinn@ver.is
Inngangun Ýmsir siðir og félagslegir þættir tengjast geðheilsu. Til
þess að reyna að bæta geðheilsu á vinnustöðum er mikilvægt að
greina þessa þætti. I þessu erindi verður geðheilsa 50 ára kvenna
skoðuð með tilliti til starfa.
Efniviður og aöferðir: Allar konur fæddar árið 1947 og búsettar á
Stór-Reykjavíkursvæðinu (N=956) fengu sendan ítarlegan spurn-
ingalista varðandi félagslega stöðu, lífsstíl og heilsufar. Til þess að fá
betri svörun voru tvö áminningarbréf send.
Niðurstöður: Svarhlutfall var 72,2%. Geðheilsa einhleypra kvenna
var til muna slakari en giftra (31% á móti 14%). Þetta var eins þeg-
ar tekið var tillit til starfsgreina, hvort sem slíkt var byggt á sögu um
meðhöndlun eða á þunglyndis- og kvíðaskala (HAD) Að vísu voru
konur í stjórnunarstöðum með heldur færri kvíðaeinkenni en aðrar
konur. Á hinn bóginn höfðu þessar konur, sem og háskólamenntað-
ar konur, meiri áhyggjur af vinnu sinni en konur í öðrum starfs-
greinuni. Konur í stjórnunarstöðum drukku oftast áfengi. Skorlur á
svefni var mestur meðal kvenna í störfum sem krefjast fag- eða
tæknimenntunar (38%), en minnstur meðal skrifstofukvenna
(22%). Þessi munur skýrðist ekki af vaktavinnu. Ekki var munur á
tóbaksnotun milli hópanna. Stjórnendur stunduðu oftast reglu-
bundna líkamsrækt, 44%, en ófaglærðar sjaldnast 29%. Almennt
svipaði geðheilsu og lífsstfl heimavinnandi húsmæðra mest til þessa
meðal ófaglærðra kvenna.
Ályktanir: Rannsókn þessi sýnir að meðal miðaldra kvenna þarf
markvisst geðverndarstarf á vinnustað að vera sniðið eftir þörfum
mismunandi stétta og þjóðfélagshópa.
V 116 Mæling blóðblöndunar milli fósturs og móður við fæð-
ingu, samanburður tveggja aðferða
Kristjana Bjarnadóttir’, Guörún Svansdóttir’, Soili Erlingsson’, Þóra
Fischer3, Sveinn Guömundsson’
lBlóðbankinn, 2kvennadeild Landspítala Hringbraut
Netfang: krissa@rsp.is
Inngangur: Til að fyrirbyggja myndun á anti-D hjá RhDneg. (-
Rhesus D neikvæðum) mæðrum eftir fæðingu RhDpós. barns hefur
þessum konum frá árinu 1969 verið gefið 300/jg anti-D ónæmisgló-
búlín. Þetta magn nægir til að hlutleysa 12 ml af fósturblóðkornum.
Blæðing frá fóstri til móður (feto-maternal hemorrhage) FMH er
<3ml hjá 99% og <10 ml hjá 99,7% mæðra. í flestum tilvikum næg-
ir að gefa 100/Jg af anti-D en það dugar til að hlutleysa 4 ml af RhD-
pós. fósturblóðkornum. Markmiðið var að finna aðferð sem gæti
greint þetta með nægjanlegu næmi. Nauðsynlegt er að aðferðin geti
greint að minnsta kosti 4 ml FMH hjá móður sem jafngildir 0,18%
hlutfalli fósturblóðkorna íblóðrás móður.
Efniviður og aðferðir: Mæling með frumuflæðisjá: Flúorljómandi
mótefni, BRAD-3 gegn rhesus D mótefnavakanum var notað og
hlutfall RhDneg./RhDpós. blóðkorna mælt með frumuflæðisjá. Út-
búin var 10% þynning af RhDpós. naflastrengsblóðkornum í RhD-
neg. blóðkornum og gerðar raðþynningar að 0,018%. Mæld gildi
voru borin saman við reiknuð gildi.
Mæling með gelaðferð: Þekktu magni af anti-D var bætt útí rauð-
kornalausn frá móður. Magn anti-D sem festist á fósturfrumur var
mælt með því að athuga hversu mikið anti-D sat eftir í lausn eftir
upptöku. RhDpós. frumum var bætt út í flotið og svörunin borin
saman við svörun frumulausnar með þekktu hlutfalli RhD-
neg./RhDpós. blóðkorna.
Sýni úr RhDneg. konum sem fætt höfðu RhDpós. barn voru mæld
með báðum aðferðum.
94 Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2 0 00/86