Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Blaðsíða 53

ÁGRIP ERINDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
2. að kanna hvort þjónusta í kjölfar fræðslunnar dragi úr vanlíðan
mæðra og 3. að þróa skráningu á hjúkrunargreiningu og meðferðir
samkvæmt NANDA og NIC.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknasniðið var tilraunasnið og
skiptust heilsugæslustöðvar í meðferðar- og samanburðarstöðvar
og hjúkrunarfræðingar á meðferðarstöðvum sóttu netnámskeiðið
Geðvernd eftir fceðingu. Konum var boðin þátttaka í
rannsókninni ef þær fengu gildið 12 eða hærra á Edinborgar-
þunglyndiskvarðanum (EPDS) níu vikum eftir barnsburð.
í þátttöku fólst að svara þremur spurningalistum, níu, 15 og
24 vikum eftir barnsburð sem mæla foreldrastreitu, þreytu,
þunglyndiseinkenni og fleira. Starfsfólk á meðferðarstöðvum
fékk fyrirmæli um að hjúkrunarfræðingar hefðu að lágmarki
fjórum sinnum samskipti við hverja konu á tímabilinu, milli
níundu og 24. viku eftir barnsburð. Á öllum stöðvum voru skráðar
hjúkrunargreiningar (NANDA) og meðferðir (NIC).
Niðurstöður: Tuttugu og sjö heilsugæslustöðvar á landsvísu völd-
ust í úrtakið, þar af 16 meðferðar- og 11 samanburðarstöðvar. Af
136 konum, sem fengu 12 stig og meira á EPDS, samþykktu 98
þátttöku. í byrjun rannsóknar greindist ekki munur á þunglynd-
iseinkennum (EPDS),streitu (PSI/SF) og þreytu (fatigue scale) á
milli kvenna á meðferðar- og samanburðarstöðvum. Hins vegar
var marktækur munur á þunglyndiseinkennum kvenna milli þess-
ara hópa 15 og 24 vikum eftir barnsburð. Prófun á klínískri mark-
tækni EPDS sýndi að 70% kvenna á meðferðarstöðvum hafði
batnað alveg á 24. viku miðað 53% á samanburðarstöðvum.
Ályktanir: Álykta má að stuðningsmeðferð hjúkrunarfræðinga
á meðferðarstöðvum hafi tilætluð áhrif þar sem það dregur
marktækt úr þunglyndiseinkennum og er háð þekkingu þeirra.
E 82 Hindrun magnakerfis minnkar vefjaskemmdir í kjölfar
kransæðastíflu í rottum
Perla Þorbjörnsdóttir'. Michaele D’Amico2, Clara DiFilippi2, Guðmundur
horgeirsson3, Girish J. KotwaP, Guðmundur Jóhann Arason'
'Rannsóknastofnun Landspítala, ónæmisfræðideild, 22nd University of
Naples, Napólí, 3lyfjadeild Landspítala, 4University of Cape Town,
Höfðaborg
garason@landspitali. is
Inngangur: Magnakerfið er einn öflugasti bólgumiðill manns-
líkamans og sýnt hefur verið fram á að bólga veldur helmingi
þeirra vefjaskemmda sem verða í hjartadrepi þegar hin stíflaða
æð er enduropnuð (endurflæðisskemmdir). Petta gefur vontr
nm að magnahindrar geti hentað sem lyf til að minnka umfang
hjartadreps eftir kransæðastíflu. í þessari rannsókn voru ahrif
magnahindrans VCP (yaccinia virus complement control protein)
athuguð í rottulíkani.
Efniviður og aðferðir: Hjartaáfall var framkallað í Sprague-
Dawley rottum með því að binda fyrir kransæð. Blóðþurrð
var leyfð í 30 mínútur og æðin síðan enduropnuð, en fimm
mínútum fyrir opnun æðarinnar var VCP eða saltvatni sprautað
í hálsslagæð. Endurflæði var í þrjár klukkustundir. Að tilraun
lokinni var hjartað fjarlægt, en fyrst var sprautað Evans blama í
æð meðan aftur var hnýtt fyrir kransæðina. Pannig var hægt að sjá
hvaða hluti hjartans varð fyrir súrefnisskorti. Pessi hluti hjartans
var einangraður og litaður með NBT, sem litar lifandi frumur.
Umfang vefjaskemmda var metið með því að vigta lifandi og
dauða hluta hjartans.
Niðurstöður: í rottum sem fengu saltvatn í æð (N=3) námu
vefjaskemmdir eftir hjartadrep 56±2,5% af svæðinu sem varð
fyrir blóðþurrð, en í þeim rottum sem fengu 4 (N=3) eða 20
mg/kg VCP (N=2) námu þær 48±2,5% og 32±6%. Petta benti til
að ná mætti hámarks vernd með VCP í skammtinum 8-12mg/kg.
Pegar gefin voru 8,5 mg/kg VCP námu vefjaskemmdir 31±2%
blóðþurrðarsvæðis. Miðað við saltvatn reyndist VCP þannig
vernda um 14% (p=0,017), 44% (p<0,001) eða 43% (p=0,007)
þegar það var gefið í skömmtunum 4 mg/kg, 8,5 eða 20.
Ályktanir: VCP hefur skammtaháð áhrif á vefjaskemmdir sem
verða í kjölfar kransæðastíflu.
E 83 Oxavarnaensímin cerúlóplasmín og súperoxíð-
dismútasi og hrörnunarsjúkdómar í miðtaugakerfi
Guölaug Þórsdóttiru, Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir2, Grétar Guðmundsson2,
Stefán Hreiðarsson4, Jakob Kristinsson1, Jón Snædal3, Þorkell Jóhannesson,
prófessor emeritus'
'Rannsóknarstofa Háskólans í lyfja- og eiturefnafræði, 2taugalækningadeild
Landspítala Fossvogi, 3öldrunarsvið Landspítala Landakoti, 4Greiningar- og
ráðgjafarstöð ríkisins
gudlatigt@hi.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna magn, oxun-
arvirkni og sértæka oxunarvirkni cerúlóplasmíns (CP) og virkni
súperoxíðsdismútasa (SODl) í blóði sjúklinga með hrörnunar-
sjúkdóma í miðtaugakerfi og/eða meðfæddan breytileika í mið-
taugakerfi.
Efniviður og aðferðir: Gerðar voru paraðar rannsóknir þar sem
magn, virkni og sértæk oxunarvirkni CP í sermi ásamt virkni
SODl í rauðum blóðkornum voru ákvörðuð í sjúklingum með
Alzheimers sjúkdóm (AS), Parkinsons sjúkdóm (PS) eða amyot-
rophic lateral sclerosis (ALS). Einnig í einstaklingum með Downs
heilkenni (DH), einhverfu og arfblendni fyrir Wilsons sjúkdóm
(aWS). Sömu þættir voru skoðaðir í heilbrigðum viðmiðunarhópi.
Rannsóknin var endurtekin á sömu PS sjúklingum sem enn voru
á lífi fimm árum síðar.
Niðurstöður: í AS og PS sjúkdómi var marktækt minnkuð oxun-
arvirkni CP og SODl borið saman við viðmiðunarhóp. Þessi
munur var enn til staðar hjá PS sjúklingum fimm árum seinna.
Enginn marktækur munur var á CP magni/virkni í einstaklingum
með DH og viðmiðunarhópi en SODl virkni var um 50% hærri
(genið sem skráir gerð SODl er á litningi 21). Bornir voru saman
yngri og eldri (>40 ára) einstaklingar með DH og var SODl og
sértæk oxunarvirkni CP marktækt lægri í eldri hópnum. Enginn
marktækur munur var á milli sjúklinga með ALS, einstaklinga
með einhverfu eða aWS og viðmiðunarhópa þeirra.
Ályktanir: Oxunarvirkni CP og SODl í blóði sjúklinga með AS
0g PS er minni en í viðmiðunarhópi. Það má því gera ráð fyrir að
oxunarvörnum þessara sjúklinga sé ábótavant. Greina má breyt-
ingar á CP og SODl hjá eldri einstaklingum með DH en sá hópur
þróar með sér AS líkt ástand um og eftir fertugt. Rannsaka þarf
hvort breytingar á starfsemi CP og SODl í AS og PS tengist orsök
sjúkdómanna fremur enn að vera afleiðing þeirra.
Læknablaðið/fylgirit 53 2006/93