Neytendablaðið - 01.06.2008, Blaðsíða 11

Jóhannes Gunnarsson, formaður Neyt-
enda samtakanna, svarar hér nokkrum
spurningum um áherslur samtakanna í
landbúnaðarmálum.
Er krafa Neytendasamtakanna að
afnema eigi öll höft á innfluttar
landbúnaðarvörur?
Neytendasamtökin hafa ítrekað bent á að
hátt verð á landbúnaðarvörum er mikið
vandamál hér á landi. Hátt verð gerir
það einnig að verkum að verð á ýmsum
öðrum vörum, sem eru í samkeppni
við landbúnaðarvörur, er hærra en
ella væri. Á sama tíma nýtur íslenskur
landbúnaður meiri opinbers stuðnings
en í flestum öðrum löndum. Því hafa
Neytendasamtökin margítrekað kallað eftir
aðgerðum stjórnvalda til að gera innlenda
landbúnaðarframleiðslu hagkvæmari. Því
miður hafa stjórnvöld ekki sinnt þessu.
Í grunninn vilja Neytendasamtökin afnema
höft á innflutning. Við höfum hins vegar
lagt áherslu á að heilbrigði þeirra vara sem
fluttar eru inn sé hafið yfir allan vafa.
Raunar gera Neytendasamtökin greinarmun
á framleiðslu á kjúklinga- og svínakjöti
og eggjum annars vegar og hins vegar
á svo kölluðum hefðbundnum land-
búnaðar vörum; mjólkurvörum, nauta-
og lambakjöti. Hvað varðar hvíta kjötið
og eggin þá teljum við að gefa eigi
innflutning frjálsan svo fremi að eðlilegar
heilbrigðiskröfur eru uppfylltar. Þá er
mikilvægt að framleiðendur hér sitji við
sama borð og erlendir framleiðendur
varðandi verð á nauðsynlegum aðföngum.
Minnt er á að mikil samþjöppun hefur átt
sér stað í þessum greinum og að réttara er að
tala um iðnaðarframleiðslu en landbúnað.
Hvað varðar hinar svo kölluðu hefðbundnu
landbúnaðarvörur hafa Neytendasamtökin
fallist á að þær fái lengri aðlögunartíma, þó
þannig að tollar lækki nú þegar verulega og
falli svo niður innan fárra ára.
Er ekki hætta á að slíkt ríði íslens-
kum landbúnaði að fullu?
Neytendasamtökin hafa fulla trú á íslenskum
landbúnaði og telja að hann eigi að lifa af
vaxandi samkeppni svo fremi að frelsi verði
aukið í framleiðslunni. Íslenskir neytendur
treysta íslenskum vörum best þegar kemur
að hreinleika og hollustu. Þessi staðreynd
kemur innlendum framleiðendum til góða
ef rétt er á haldið, t.d. ef upprunalands er
ávallt getið eins og Neytendasamtökin hafa
ítrekað gert kröfu um. Fjarlægðarverndin
er einnig mikilvæg. Það er ljóst að heims-
viðskipti með landbúnaðarvörur munu stór-
auk ast á komandi árum vegna alþjóðlegra
skuldbindinga. Það er því mun meiri hætta
á að íslenskur landbúnaður hrynji þá ef
ekk ert verður að gert og því mikilvægt
að við byrjum strax að undirbúa okkur.
Spyrja má hvort það sé réttlátt að ef ekki
er hægt að framleiða ákveðnar vörur hér
án þess að leggja tolla á sambærilegar
innfluttar vörur verði íslenskir neytendur
að gjalda fyrir það með miklu hærra verði.
Þegar Ísland gerðist aðili að EFTA datt
engum í hug að styrkja sérstaklega fata-
og húsgagnaiðnað. Það var einfaldlega
ódýr ara að flytja þessar vörur inn og því
lagð ist þessi framleiðsla niður hér á landi.
Hvað með rök bænda um gæði og
hreinleika íslenskra afurða?
Ef neytendur í nágrannalöndum okkar
eru spurðir sömu spurningar eru flestir
sammála um að landbúnaðarvörur sem
framleiddar eru í þeirra heimalandi séu þær
bestu. Með vaxandi innflutningi mun þetta
sjónarmið, sem flestir íslenskir neytendur
deila með bændum, styrkja innlendar vörur
í samkeppni við innlendar. Þá er mikilvægt
að neytendur viti ávallt á sölustað hvert
upprunaland vörunnar er og er ástæða
til að hvetja bændur til að taka undir
kröfu Neytendasamtakanna um að slíkar
upplýsingar komi skýrt fram. Það hefur
komið fram hjá fjölmörgum neytendum
að þeir séu tilbúnir til að greiða meira fyrir
innlendar landbúnaðarvörur en innfluttar.
En til að neytendur hafi raunverulegt val
þarf að tryggja þeim nauðsynlegar upp -
lýsingar og á það ekki síst við um upp runa-
land ið.
Nú benda bændur á að verðlag á
mörgum innlendum vörum (öðrum
en landbúnaðarvörum) sé hærra hér
en erlendis. Það sé því ekki tryggt
að hér verði „erlent“ verð á land-
búnaðarvörum þótt innflutningur
verði gefinn frjáls.
Það er rétt að verð á sumum vörum sem
framleiddar eru hér á landi, eins og á
gosdrykkjum og brauði, er hærra hér en í
nágrannalöndum okkar og munar miklu.
Minnt er á að fákeppni ríkir innan þessara
greina. Hér þurfa því samkeppnisyfirvöld
að koma sterkt inn til að tryggja hagsmuni
neyt enda enda er löngu ljóst að virk
sam keppni er það eina sem tryggir þá.

Dýrt að kaupa
staka snýtuklútapakka
Mætið á þingið
– hafið áhrif!
Þing Neytendasamtakanna verður haldið
dagana 19.–20. september nk. Samkvæmt
lögum samtakanna geta allir skuldlausir
félagsmenn verið fulltrúar á þinginu enda
tilkynni þeir um þátttöku með a.m.k. viku
fyrirvara.
Þingið er æðsta vald í málefnum Neyt-
endasamtakanna. Félagsmenn eru hvattir til
að hafa áhrif á starf og stefnu samtakanna
með því að sitja þingið. Áhugsamir tilkynni
um þátttöku í síma 545 1200 og 462 4118
eða á netfangið ns@ns.is.
Neytendasamtökin fengu ábendingu sem vert er að koma á
framfæri. Í verslunum 10-11 eru seldir litlir pakkar af snýtu-
klútum frá Euroshopper. Pakkinn kostar 69 krónur og inniheldur
hver pakki 10 bréf/snýtuklúta. Í 10-11 er einnig hægt að
kaupa magnpakkningu með 15 snýtuklútapökkum sem kostar
299 krónur. Það gerir 20 krónur fyrir pakkann sem er mun
hag stæðara en stöku pakkarnir á 69 krónur.
Í Bónus kostar magnpakkningin (15 pakkar) 159 krónur sem
þýðir að hver pakki kostar einungis 11 krónur. Það getur því
margborgað sig að gera verðsamanburð og skoða sérstaklega
mælieiningaverðið sem segir til um stykkja-, kíló- eða lítraverð
vöru.
„Höft verði afnumin og eftirlitið aukið“
segir Jóhannes Gunnarsson
11 NEYTENDABLA‹I‹ 2. TBL. 2008