Neytendablaðið - 01.09.2011, Blaðsíða 22

Neytendasamtökin fengu eftirfarandi fyrirspurn frá félagsmanni:
„Ég keypti mér hvítvínsglas á kaffihúsi á dögunum sem kostaði 1.000 kr. Mér fannst hins vegar
ansi lítið í glasinu sem var bara hálft eða nokkrir sopar. Ætti rétt magn ekki að vera 175 ml í
hvítvíns­ og rauðvínsglasi eða 5 glös úr 1 flösku?”
Kári Gunndórsson hjá neytendaréttarsviði Neytendastofu sagði í samtali við Neytendablaðið
að veitingastöðum sé skylt að hafa matseðil með verðskrá við inngöngudyr og jafnframt sé
skylt að tilgreina magn við verðupplýsingar um drykkjarföng. Þetta þýðir að veitingastaðir
eiga alltaf að upplýsa hversu mikið magn þau setja í gos­, bjór­ og vínglösin. Hvað varðar
léttvínin sérstaklega bendir Kári á að algengasta glasastærðin sé 18,75 cl (187,5 ml) eða ¼ úr
flösku. Veitingastaðir geti hins vegar sjálfir ákveðið glasastærðina enda komi upplýsingar um
magn ávallt fram á vínseðli.
Magn í vínglasi
– verður að koma fram á matseðli
Betri merkingar á matvæli
Leyfilegt að merkja erfðabreyttan mat
Ný lög um merkingar á matvælum voru loksins samþykkt í Evrópu sambandinu í sumar. Helstu
nýmæli eru þessi:
• Leturstærð á umbúðum má ekki vera minni en 1,2 mm.
• Ferskur fiskur og kjöt verður merkt upprunalandi.
• Skylt verður að veita upplýsingar um næringargildi á umbúðum (þ.e. um orku, prótín,
fitu, mettaða fitu, kolvetni, sykur og salt) en þess hefur ekki þurft hingað til nema í
undantekningartilfellum.
• Skylt verður að merkja ofnæmisvalda með áberandi hætti.
• Skylt verður, þegar við á, að greina frá því hvaða tegund jurtaolíu (sojaolía, pálmolía,
sólblómaolía o.s.frv) er um að ræða en þess hefur ekki þurft til þessa.
• Svokölluð nano­efni verða merkt.
Umferðarljós og merkingar framan á umbúðum
Evrópusamtök neytenda (BEUC) börðust fyrir því að merkingar um næringargildi yrðu hafðar
framan á umbúðum en af því varð ekki. Einnig vildu samtökin að skylt yrði að nota svokölluð
umferðarljós á matvæli þar sem litirnir grænn, gulur og rauður segja til um magn fitu, salts og
sykurs í matvöru. Framleiðendur hafa almennt lagst gegn slíkum merkingum en BEUC hafa
tilkynnt að umferðarljósin verði áfram baráttumál hjá samtökunum.
Nú í sumar gerðu fleiri en 100 lönd með sér samning um að einstaka löndum væri frjálst að
setja sér reglur um merkingar á erfðabreyttum mat. Svo undarlegt sem það kann að hljóma hafa
lönd hingað til átt á hættu að Alþjóðaviðskiptastofnunin gerði athugasemdir við slíkar reglur á
þeim forsendum að um væri að ræða viðskiptahindrun. Í 20 ár hafa ríki reynt að ná saman um
þetta mál og hafa Bandaríkin helst lagst gegn því.
Alþjóðasamtök neytenda fagna þessum mikilvæga áfanga enda eru merkingar forsenda þess að
neytendur geti tekið meðvitaða ákvörðun. Þá er einnig mikilvægt að neytendur geti fylgst með
því hvort neysla á erfðabreyttum mat hafi einhver óæskileg áhrif í för með sér og komið slíkum
upplýsingunum áfram til yfirvalda.
Á Íslandi hefur verið sett reglugerð um merk ingar á erfðabreyttum mat en inn leiðingu henn ar
var frestað á síðustu stundu.
22 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2011