Ægir - 01.11.2007, Qupperneq 22

22
menn stofnfundinn og var þar
samþykkt að stofna umrætt
hlutafélag. Ákveðið var að fé-
lagið skyldi bera nafnið Síld-
arvinnslan og var sú nafngift í
góðu samræmi við það hlut-
verk sem því var ætlað að
gegna.
Á stofnfundinum var sam-
þykktur stofnsamningur fél-
ags ins og einnig voru lög fyrir
félagið samþykkt með öllum
greiddum atkvæðum. Sam-
kvæmt lögunum var tilgangur
félagsins að eiga og reka síld-
arverksmiðju, síldarverkun og
annan skyldan atvinnurekstur
í Neskaupstað. Stofnsamning-
urinn kvað á um að hlutafé
skyldi vera 500.000 kr. og á
stofnfundinum höfðu verið
gefin loforð fyrir 455.000 kr.
Ákveðið var að taka á móti
hlutafjárframlögum til 1. jan-
úar 1958.
Aðalhluthafinn í Síld-
arvinnslunni í upphafi var
Sún með 300.000 kr. eign-
arhluta eða 60% hlutafjárins.
Bæjarsjóður lagði fram 50.000
kr. og Dráttarbrautin hf.
40.000 kr. Afgangurinn,
65.000 kr., skiptist á 32 hlut-
hafa sem hver um sig átti eitt
þúsund til fimm þúsund
króna hluti.
Á stofnfundinum var
ákveðið að ráðast í byggingu
síldarverksmiðju eins fljótt og
auðið væri en markmiðið var
að hún gæti hafið vinnslu á
næstu síldarvertíð. Stjórn hins
nýja félags var falið að
ákveða stærð verksmiðjunnar
og standa fyrir framkvæmd-
um við byggingu hennar.
Bygging síldarverksmiðju
Viku eftir stofnfund Síld-
arvinnslunnar hf. ákvað stjórn
félagsins að síldarverksmiðjan
sem áformað var að byggja
skyldi geta brætt allt að 2400
málum á sólarhring. Þegar var
hafist handa við undirbúning
framkvæmda og útvegun
lánsloforða og ríkisábyrgðar.
Vélsmiðjunni Héðni í Reykja-
vík var falið að gera teikning-
ar af verksmiðjunni og í mars-
mánuði 1958 lágu teikningar
fyrir. Þá hafði verksmiðjunni
verið valinn staður í fjörunni
innan við fiskvinnslustöð Sún
og skyldu steinsteyptar hrá-
efnisþrær byggðar austan
verksmiðjuhússins.
Samið var við Vélsmiðjuna
Héðin um að reisa verksmiðj-
una og koma fyrir öllum vél-
búnaði en verksmiðjuvélarnar
voru keyptar frá síldarverk-
smiðjunni á Dagverðareyri.
Síðan var samið við bygg-
ingafélagið Snæfell hf. á Eski-
firði um byggingu hráefn-
isþróa. Gert var ráð fyrir því
að framkvæmdum verktak-
anna yrði að fullu lokið hinn
15. júlí um sumarið.
Í byrjun aprílmánaðar hóf-
ust framkvæmdir við bygg-
ingu verksmiðjunnar og
gengu þær vel. Vélar og tæki
frá Dagverðareyri voru flutt
austur auk mikils gufuketils
sem skip dró frá Hafnarfirði
til Neskaupstaðar. Gufuketill-
inn var keyptur úr togaranum
Venusi sem lá í Hafnarfjarð-
arhöfn.
Flatarmál verksmiðjuhúss-
ins var 955 fermetrar og hrá-
efnisþrónna 800 fermetrar.
Ákveðið var að byggja ein-
ungis helming þróarrýmisins í
fyrstu og rúmaði hann tíu
þúsund mál eða um 1360
tonn.
Að morgni 17. júlí árið
1958 hófst móttaka síldar í
hina nýju verksmiðju. Þessi
dagur markaði tímamót í at-
vinnusögu Neskaupstaðar og
Síldarvinnslunnar og átti starf-
semi verksmiðjunnar eftir að
leggja grunn að öflugu fyr-
irtæki.
Grunnur lagður að öflugu
fyrirtæki
Frá því að síldarverksmiðja
Síldarvinnslunnar tók til starfa
árið 1958 og allt til ársins
1963 var starfstími hennar ár
hvert fremur stuttur eða yfir-
leitt frá því í byrjun júní og til
ágústloka. Verulegar breyting-
ar urðu hins vegar á rekstr-
inum árið 1964 þegar haust-
veiðar hófust á síldarmið-
unum úti fyrir Austfjörðum og
barst þá meira hráefni til
verksmiðjunnar en áður og
árlegur starfstími lengdist um-
talsvert. Við þetta lengdist
starfstími verksmiðjunnar og
hún tók að skila enn meiri
arði en áður. Árið 1965 hófst
til dæmis vinnsla í verksmiðj-
unni 11. júní og lauk ekki fyrr
en 29. janúar árið eftir.
Strax á árinu 1963 hófust
umræður um að útvíkka starf-
semi Síldarvinnslunnar. Í lok
þess árs hafði stjórn fyrirtæk-
isins borist erindi frá Sún þar
sem þess var farið á leit að
Síldarvinnslan aðstoðaði Sún
við öflun hráefnis fyrir fisk-
vinnslustöð félagsins yfir vetr-
armánuðina. Í erindinu fór
Sún fram á að Síldarvinnslan
kannaði kaup á nýju fiskiskipi
í þessu sambandi.
Að loknum umræðum um
erindi Sún tók stjórn Síld-
arvinnslunnar þá ákvörðun
að fyrirtækið skylda festa
kaup á 264 lesta fiskiskipi
sem smíða átti í Austur-Þýska-
landi og afhenda í nóvember
1964. Þá ákvað stjórnin að at-
huga með hvaða hætti fyr-
irtækið gæti stuðlað að hrá-
efnisöflun fyrir fiskvinnslu-
stöð Sún yfir vetrarmánuðina
fram að þeim tíma að nýja
skipið kæmi. Sú athugun
leiddi til þess að fyrirtækið
tók vélbátinn Gullfaxa á leigu
frá áramótun til miðs maí-
mánaðar 1964.
Ekki voru allir sáttir við að
Síldarvinnslan hygðist hefja
útgerð. Nokkrir útgerðarmenn
í Neskaupstað rituðu stjórn
fyrirtækisins bréf þegar
ákvörðunin um að hefja út-
gerð lá fyrir og mótmæltu á
þeirri forsendu að stjórnin
S A G A N
Þannig auglýsti stjórn Samvinnufélags útgerðarmanna hlutafjársöfnun vegna fyr-
irhugaðrar byggingu síldarverksmiðju í Neskaupstað. Auglýsingin birtst í viku-
blaðinu Austurlandi 29. nóvember 1957.
Fyrsta blaðsíða fundargerðar stofn-
fundar Síldarvinnslunnar hf. Fundurinn
var haldinn í bæjarþingsalnum í hús-
inu Sómastöðum 11. desember 1957.
Fundarstjóri var Jóhannes Stefánsson
framkvæmdastjóri Samvinnufélags
útgerðarmanna en fundarritari var
Axel V. Tulinius bæjarfógeti.
Síldarverksmiðja Síldarvinnslunnar sumarið 1965. Mynd: Hjörleifur Guttormsson.