Lögmannablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 11

11
þeir séu að láta fjölmiðla fá gögn. Það er hins
vegar óþolandi fyrir lögmenn að þegar gögn rata
til fjölmiðla eftir einhverjum óljósum króka-
leiðum séu þeir grunaðir um „glæpinn“ eins og
aðrir sem aðgang hafa að þeim.
Frumskylda lögmanna samkvæmt 1. grein
Codex Ethicus er að efla rétt og hrinda órétti.
Þetta leggur strax þá skyldu á herðar lögmanna að
koma ekki fram í fjölmiðlum með valkvæðar
upplýsingar um afdrif einstakra mála hjá yfir-
völdum þar sem skautað er yfir þau atriði sem nið-
urstaða málsins byggist á. Sem betur fer eru þau
tilvik afar sjaldgæf enn sem komið er en hafa þó
komið upp. Alvarlegast er þegar lögmaður, sem er
ósáttur við dómsniðurstöðu, ákveður að koma
fram í fjölmiðlum og flytja málið þar á nýjan leik.
Finna má dæmi þess að lögmaður komi fram í
fjölmiðlum með einhliða málflutningi þar sem
ekki er getið um mikilvægar staðreyndir og máls-
ástæður gagnaðila svo og forsendur dómsins sem
niðurstaðan byggist á. Með slíkri háttsemi verður
að telja að vegið sé að dómsvaldinu með alvar-
legum hætti. Þannig hlýtur almenningur oft á
tíðum að taka meira mark á því ef starfandi lög-
maður tjáir sig með þessum hætti um vinnubrögð
dómstóla heldur en þegar einstaklingur sem tapað
hefur máli tjáir sig. Það er eðlileg krafa til lög-
manna að þeir passi upp á að sýna dómstólum
fulla tillitssemi og virðingu í ræðu, riti og fram-
komu, eins og 19. grein Codex Ethicus segir til
um.
Mikilvægi fjölmiðla
Flestir eru sammála um að fjölmiðlar hafi mik-
ilvægu hlutverki að gegna í lýðræðisríki og séu
aðhald fyrir ákæruvaldið og dómstólana. Af þeirri
ástæðu er m.a. meginregla réttarfars sú að þing-
höld skuli vera opin og einungis í undantekningar-
tilvikum heimilað að meðferð dómsmála sé lokuð.
Ekki er síður mikilvægt það hlutverk fjölmiðla að
upplýsa almenning um meinbugi sem eru til
staðar í þjóðfélaginu. Þar af leiðandi er umfjöllun
fjölmiðla um lögfræði, lögreglurannsóknir og
dómsmál vissulega nauðsynleg en þarf að vera
vönduð, sanngjörn, málefnaleg og byggð á virð-
ingu fyrir viðfangsefninu. Hér eins og alls staðar
gildir reglan: Aðgát skal höfð í nærveru sálar.
„Það er ekki frétt hver hafi komið eða ekki
komið til lögmanns“ sagði reyndur hæstaréttar-
lögmaður við greinarhöfund er hann var að stíga
sín fyrstu skref í lögmennskunni. Þetta eru gömul
sannindi og góð áminning til allra lögmanna þegar
kemur að fjölmiðlaumfjöllun um einstök mál
umbjóðanda lögmanna. Þetta á sér einnig stoð í 6.
grein siðareglna lögmanna sem kveður á um að
upplýsingar sem lögmaður fái í starfi skuli haldið
frá óviðkomandi, þótt lögboðin þagnarskylda
banni það ekki. Hins vegar kann það að vera í
breyttu umhverfi fjölmiðlaumfjöllunar að lög-
menn þurfi að tjá sig um málefni umbjóðanda
sinna sama hversu lítið þeir kæra sig um það.
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
» Margir fjölmiðlamenn fjalla mjög vel um dómsmál
og vilja vanda umfjöllun sína. Að sjálfsögðu getum
við ekki ætlast til að þeir skrifi um dómsmál eins og
útlærðir lögfræðingar með margra ára starfsreynslu
úr lögmennsku eða dómarastörfum. Það eru hins
vegar margir fjölmiðlamenn sem vilja vanda sig og
afla sér réttra upplýsinga. Þess vegna er mikilvægt
að þegar fjölmiðlamenn hringja í lögmenn til að afla
upplýsinga um mál, þá taki lögmenn þeim vel og
veiti þeim upplýsingar eftir því sem lögmönnum er
heimilt að fjalla um mál skjólstæðinga sinna.
Lögmaður