Lögmannablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 19

19
fest bann við slíkum myndatökum. Hann taldi að
ef ekki yrði breyting á háttarlagi fjölmiðla varð-
andi myndatökur og myndbirtingar mætti búast
við að hugað yrði að löggjöf þar um.
Sigurður Tómas ræddi að því búnu um meðferð
sakamála í dómskerfinu og þá gagnrýni sem það
fengi oft á tíðum vegna einstakra dóma. Hann
lagði áherslu á að til þess að dómstólar gætu gegnt
hlutverki sínu sem einn af máttarstólpum lýðræð-
islegs þjóðfélags væri mikilvægt þeir nytu trausts.
Það traust kæmi m.a. í gegnum fjölmiðla sem
hefði áhrif á skoðanamyndun almennings og því
væri mikilvægt að umfjöllun fjölmiðla væri
vönduð. Dómstólum væri óhægt um vik að halda
uppi vörnum þegar þeir væru gagnrýndir en þeir
ættu að aðstoða fjölmiðla með því að veita þeim
sem greiðastan aðgang að þeim upplýsingum sem
á annað borð væri heimilt að veita. Milli dómstóla
og fjölmiðla yrði að ríkja gagnkvæmt traust.
Erfiður línudans fjölmiðla
Sveinn Helgason, fréttamaður á ríkisútvarpinu,
ræddi um ólík vinnubrögð ólíkra fjölmiðla.
Ágengir fjölmiðlar ættu að vanda sig og frétta-
menn þyrftu að nota dómgreind sína. Ágengir
fjölmiðlar eins og DV væru nauðsynlegir því þeir
þyrðu að taka á málum með öðrum hætti en aðrir
fjölmiðlar. T.d. biðu aðrir fjölmiðlar stundum eftir
því að DV hefði fjallað um málið áður en þeir
fjölluðu um það. Þetta væri hins vegar erfiður
línudans og stundum yrði mönnum á í messunni.
Sveinn sagði ennfremur að ekki væri til einhlítt
svar um hvar mörkin væru í umfjöllun um saka-
mál en ekki mætti skjóta sendiboða válegra tíð-
inda. Fjölmiðlamenn ættu að segja satt og rétt frá
og endurspegla það samfélag sem við byggjum í.
Niðurlæging sakborninga
Að loknum framsöguerindum voru pallborðs-
umræður og m.a. rætt um hvort huga þyrfti að
lagasetningu um birtingu mynda af sakborningum
eins og eru í Noregi og Danmörku. Ekki voru allir
á sama máli um það og m.a. var tekið dæmi af
myndatöku þar sem sakborningur var fluttur fyrir
dómara, berfættur í baðsloppi og sætti þannig
óásættanlegri meðferð lögreglu sem eftir opinbera
umfjöllun um málið breytti starfsháttum sínum.
Brynjar Níelsson lögmaður sagði að umfjöllun
sumra fjölmiðla miðaði oft að því að niðurlægja
og hæða sakborninga. Fjölmiðlar hefðu tekið að
sér hlutverk gapastokksins sem notaður var á
öldum áður í sama tilgangi. Fjölmiðlamenn sem
skrifuðu um sakamál væru oft þeir sem væru
yngstir og óreyndastir í starfi. Sum skrif þeirra um
viðkvæm mál einkenndust af skilningsleysi um
líðan fólks sem tengdust málunum og báru jafnvel
keim af hreinni mannvonsku oft á tíðum.
Brynjar taldi nauðsynlegt að ákveðnir fjöl-
miðlar sýndu meiri nærgætni í umfjöllum um við-
kvæm sakamál og ekki yrði gengið lengra í slíkri
umfjöllun en eðlilegt og nauðsynlegt væri.
Óvönduð og óþörf fjölmiðlaumræða væri oft
þungbærari sakborningum en fangelsisvist. Lög-
menn kæmust ekki hjá því oft á tíðum að vera í
hlutverki sálgæsaluaðila fyrir sakborninga og fjöl-
skyldur þeirra, sérstaklega þegar sakborningur
væri í einangrunarvist, og þyrfti þá lögfræði-
menntunin að duga til að sinna því starfi.
Flest spjót beindust að umfjöllun DV á saka-
málum en Kristján Guy Burgess, fréttastjóri, sagði
DV skilgreina sig sem ágengan fjölmiðil sem þó
hefði hugmyndir um hversu langt mætti ganga í
umfjöllun mála. Stundum næði blaðið árangri
með ágengni sinni og stundum ekki. DV væri ungt
blað sem verið væri að þróa áfram og hefði kosið
að gera sínar eigin siðareglur með þá grunnhug-
mynd að fjölmiðlar væru ólíkir.
EI
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Pallborðsumræður. F.v.: Kristján
Guy Burgess fréttastjóri DV, Sr.
Halldór Reynisson fjölmiðlafræð-
ingur og verkefnisstjóri Biskups-
stofu, Bogi Nilsson ríkissaksókn-
ari, Ólöf Pétursdóttir dómstjóri
og Brynjar Níelsson lögmaður
en hann var fulltrúi LMFÍ á mál-
þinginu.