Lögmannablaðið - 01.11.2008, Blaðsíða 14

14 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 3 / 2008
hælisleitendum? Þú hefur verið að
skoða það mál.
Lögmannsstofan Réttur hefur haft
nokkur afskipti af húsleitinni. Það
sem einkenndi hana var að ekki
beindist grunur að einstökum
hælisleitendum heldur voru rökin
fyrir húsleitarúrskurðinum þau að á
slíkum hópi manna hvíldu almennar
grunsemdir um að þeir kynnu að
hafa brotið íslensk lög. Það undar-
lega var að héraðsdómur féllst á
húsleitarbeiðni byggða á slíkum
lagarökum sem mér virðist vera
með öllu óheimilt. Þá gafst þeim
sem lögregluaðgerðirnar beindust
að ekki kostur á að hafa sér við hlið
verjanda að eigin vali en lögreglan
skýrði þó frá því að á staðnum hefði
verið verjandi. Sá verjandi hlýtur að
hafa verið valinn af lögreglunni og
verið á vegum hennar. Óhjákvæmi-
legt er að stjórn LMFÍ kanni það
mál og komist til botns í því hvernig
staðið var að ráðningu þess verjanda
og hvert var hlutverk hans. Verj-
endur mega aldrei láta misnota sig í
þeim tilgangi að gefa heimildar-
lausum lögregluaðgerðum yfirbragð
þess að þær séu löglegar. Um
skyldur verjenda gilda strangar
laga- og siðareglur og það myndi
grafa undan trausti almennings á
lögmannastéttinni ef verjendur
gættu ekki þeirra reglna.
Rangt að taka mið af
dómum um líkamstjón
Breiðavíkursamtökin?
Jú það er rétt að ég hef veitt Breiða-
víkur samtökunum lögfræðilega
aðstoð. Ríkisstjórnin hefur boðað
frumvarp til laga um bætur til handa
þeim sem vistaðir voru í Breiðavík.
Svo virðist sem að minnsta kosti í
upphafi hafi verið tekið mið af
dómum um líkamstjón þegar vegið
var og metið hvernig ákvarða skyldi
bætur til þeirra sem vistaðir voru í
Breiðavík þegar þeir voru börn. Ég
er ósammála þeirri aðferð. Ég tel
óhjákvæmilegt að taka tillit til þess
að drengirnir sem þar voru vistaðir
voru sviptir frelsi, þeir sættu
ómannúðlegri og vanvirðandi
meðferð í vistinni og lögboðinni
skyldu um skólavist var ekki gætt.
Þá voru þeir útilokaðir frá sam-
skiptum við fjölskyldur sínar og
þeim var ekki veitt nauðsynleg
aðstoð að lokinni vist. Ég tel að við
ákvörðun bóta beri að taka tillit til
allra þessa þátta og reyndar fleiri.
Endurskipulagning
dómstólanna brýn
Hver er skoðun þín á íslensku réttar­
kerfi?
Því verður ekki svarað með fáeinum
orðum. Þó er mér ljóst að Hæsti-
réttur Íslands ræður ekki við þann
málafjölda sem honum er ætlað að
leysa úr á hverju ári. Leiðir það
óhjákvæmilega til þess að máls-
meðferðin og rökstuðningur dóma
er ófullnægjandi og hætta á mis-
tökum eykst. Nú eru uppi hug-
myndir um nýtt millidómsstig á
sviði sakamála og er bót af því. Hins
vegar tel ég að það sé ófullnægjandi
til að leysa vanda Hæstaréttar. Ég
tel að millidómsstig, Landsréttur, sé
einnig nauðsynlegt á sviði einka-
mála. Einkamál í Landsrétti yrðu
dæmd af þremur dómurum og
settar yrðu reglur um hvaða dómum
yrði unnt að skjóta til Hæstaréttar
og hvaða skilyrði slík mál þyrftu að
uppfylla. Í málum sem rekin yrðu
fyrir Hæstarétti sætu fimm dómarar
eða jafnvel sjö hverju sinni og
Hæstiréttur myndi kveða upp 50 til
60 dóma á ári í stað 590 dóma eins
og árið 2007. Jafnframt sé ég fyrir
mér verulega breytingu á því hvernig
staðið yrði að samningu forsendna
hæstaréttardóma. Ég legg til að við
látum af hinu danska fordæmi um
knappar dómsforsendur og leitum
frekar fyrirmyndar annars staðar svo
sem í dómum Hæstaréttar Noregs
eða Mannréttindadómstóls Evrópu.
Ég efast ekki um að gæði dóma
Hæstaréttar myndu stóraukast við
slíka endurskipulagningu dóm-
stólanna. Dómstóllinn hefði miklu
rýmri tíma til að semja dóma og
gæti þar af leiðandi kafað dýpra en
nú er gert og velt fyrir sér for-
dæmisáhrifum einstakra dóma svo
og ummæla í dómsforsendum. Þá
þarf hugsanlega að gera þá
breytingu á málsmeðferðinni að
greinargerðir lögmanna málsaðila
verði ítarlegri en nú er og jafnvel er
hugsanlegt að hinn skrif legi
málflutningur fari fram í tveimur
umferðum. Verði sú leið farin er að
sjálfsögðu unnt að stytta tímann til
munnlegs málflutnings. Eins og
málum er nú háttað eru miklar
takmarkanir á hinum skriflega
málflutningi og jafnframt leggur
Hæstiréttur hart að málflutnings-
mönnum að hafa hinn munnlega
málflutning sem allra stystan. Þetta
getur leitt til þess að málflutnings-
mönnum gefist ekki kostur á að
reifa málin nægilega fyrir Hæsta-
rétti.
Um réttarkerfið að öðru leyti þyrfti
ég að hafa svo mörg orð að þau
komast ekki fyrir í þessu viðtali.