Öldrun - 01.02.2001, Page 17

Öldrun - 01.02.2001, Page 17
17ÖLDRUN – 19. ÁRG. 1. TBL. 2001 Ísland og mannfjöldaspár Ef við skoðum þróunina á Íslandi má sjá að hún gerist á svipaðan hátt og í nágrannalöndunum en er þó seinna á ferð sbr. hærri fæðingartíðni. Fjöldi 70 ára og eldri hefur tvöfaldast frá því um miðja öldina. Þó ekki sé um marga einstaklinga að ræða sem fylla öldina, þá er aukningin þó margföld. Á síðasta ári voru eftirlif- endur 100 ára eða eldri 24 (1.des.), og eftir 25 ár er áætlað að þeir verði orðnir 81. Einna áhugaverðast er að skoða breytinguna á fjölda 80 ára eldri, sem helst þurfa að nýta sér umönnun og þjónustu. Þeim fjölgar hlutfallslega úr 2.73 % í 3.65% á næstu 25 árum. (Sjá töflu 3) Mannfjöldi á Íslandi 1. des. 2000 var 282.845, sem er tvöföldun frá því á 5. áratugnum. Á síðasta ári var heildarfjölgun 1,48% fjölgun frá fyrra ári. Meðaltals- fjölgun á ári sl. 20 ár er rúmt prósent (1.04) Fólksfjölg- unin hefur sterk áhrif hér eins og annars staðar og hlutfall útgjalda til félags- og heilbrigðismála og eftir- launagreiðslur munu aukast. Hlutfall af útgjöldum 1997 til félags og heilbrigðismála var 27.8% í málaflokk aldraða. 4,5 Þeir sem höfðu félagslega heimaþjónustu í Reykjavík, 67 ára og eldri, voru 25 % af heildarfjölda árið 1998 og meðalaldur var 79,7 ár. Rekstrarútgjöld Reykjavíkurborgar til málaflokksins voru nálægt 315 milljónum. 3 Viðbrögð hérlendis eru í svipuðum anda og annars staðar (sjá hér á eftir). Töluvert vantar enn á í uppbygg- ingu hjúkrunarþjónustu fyrir aldraða og hafa nágrann- aþjóðirnar þar forskot sem við eigum eftir að vinna upp. Hérlendis eru hins vegar aðstæður til þess að afnema aldursbundin starfslok líklega með besta móti. Atvinnuástand er mjög gott, atvinnuleysi er með því lægsta sem gerist og atvinnuþátttaka hæst á Norður- löndum, eða 90 % hjá körlum á vinnumarkaði og 83,2 % hjá konum. Næst á eftir er Noregur, með 85,5% og 76% þátttöku. Í aldurshópnum 65-74 ára er atvinnuþátttakan einnig mjög há: 50,1 % meðal karla en 27,3% meðal kvenna. 4 Forvarnarverkefni – að stefna á gott líf á efri árum Meginákvörðunarþættirnir um heilsufar á efri árum eru lífshættir á ævinni, mataræði, hreyfing, reyk- ingar, áfengisneysla, félagsleg staða, félagsleg virkni og sjálfsmynd. Við vitum að stór hluti aldraðra býr við tiltölulega góða heilsu og að sá hópur getur farið stækkandi með fyrirbyggjandi aðgerðum, áherslu á heilbrigði og heilsusamlegt líferni, líkamsrækt og hollu mataræði. Æ fleiri búa við tiltölulega góða heilsu og sjálfsbjargar- getu framundir níræðisaldur og er aldurshópurinn 85 ára og eldri því að verða megin notendur umönnunar- þjónustu. Verkefni á vegum Öldrunar og heilsuáætlunar (Ageing and Health Programme) Alþjóða heilbrigðis- stofnunar SÞ (WHO), eru einmitt annars vegar víðtæk verkefni með áherslu á virkni og þátttöku aldraðra (t.d.The Global Embrace 1999) og tóbaksvarnarverk- efni. Höfðað er til ábyrgðar fólks á eigin lífsháttum yfir ævina og lögð áhersla á alhliða heilsuvernd er nær til líkamlegrar heilsu, andlegrar heilsu og félagslegrar virkni. Í verkefnum Sameinuðu þjóðanna er einnig lögð rík áhersla á að höfða til þeirra er sjá um stefnumótun í stjórnmálum og ákvarðanatöku er varða vellíðan fólks. Ef verulegur árangur næst í þessum efnum mun það bæði skila sér í betra lífi viðkomandi einstaklinga og verulega bættum efnahag. Þarna er því um að ræða aðferðir sem miðast við ábyrgð á heilsu og forvarnir en ekki meðhöndlun eftirá. 12, 15 Íslensk heilbrigðisáætlun, sem lögð var fram árið 1999 og nær til ársins 2005 tekur mið af stefnu Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar. Meginmarkmið er varða aldraða eru að dregið verði úr biðtíma eftir hjúkrun- arrými, að 70% þeirra sem eru 80 ára og eldri búi við nægilega góða heilsu til að þurfa ekki stofnanarými, og að mjaðma- og hryggbrotum fækki um 25%. 17 Tafla 3 Framreikningur mannfjölda 60 ára og eldri, ásamt hlutfalli af heild Ár Alls 60+ % 70+ % 80+ % 90+ % 100+ % 1801 47,240 5,169 10.94 2,163 4.58 478 1.01 38 0.08 - 1901* 78,470 7,661 9.76 3,082 3.93 513 0.65 45 0.06 - 1950 143,973 15,552 10.80 7,231 5.02 2,157 1.50 249 0.17 - 2000 282,845 42,471 15.02 23,230 8.21 7,724 2.73 1,117 0.39 24 0.01 2025 317,319 73,986 23.32 36,639 11.55 11,588 3.65 2,058 0.65 81 0.03 (* ótilgreindur aldur 280) ( Framreikningar miðast við gögn frá 1995) 4

x

Öldrun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Öldrun
https://timarit.is/publication/1137

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.