Skáldskaparmál - 01.01.1994, Page 109

Skömm er óhófi œvi
107
of the First International Saga Conference University of Edinburg 1971, ed. by Peter
Foote, Hermann Pálsson, Desmond Slay (Viking Society), pp. 411—434.
Valla-Ljóts saga 1956. In Eyfrðinga sögur, ed. byjónas Kristjánsson. ÍF 9:231-260.
Wallace-Hadrill, J. M. 1962. TheLong-HairedKingsandOtherStudies in Frankish History
(London).
Whitelock, Dorothy 1952. The Beginnings ofEnglish Society (Oxford).
Ágrip
Þeir lesendur sem trúa á vondan Hrafnkel líta fram hjá mörgu í sögu hans. í þessari
grein er litið á byggingu sögunnar í ljósi hugmynda Julien Greimas um hlutverk
einstakra byggingareininga fyrir heildarmerkingu skáldverka. Sagan er byggð úr
tólf hlutum sem allir gegna sínu hlutverki. Sé einn þeirra fjarlægður gjörbreytist
sagan en hægt er að breyta einstökum atriðum innan hvers hluta án þess að raska
heildarmerkingu sögunnar. Sé þetta rétt dregur byggingin fram að sagan blandi
saman góðum, vondum og hlutlausum „Hrafnkelum“ og gæti það skýrt hinar
ólíku túlkanir sem fram hafa komið. Spurt er: Hvernig liti sagan út ef Hrafnkell
væri alvondur svo að lesendur samþykktu einum rómi að hann væri vondur frá
upphafi til enda? Og svarið er að til þess þyrfti að umskrifa söguna frá grunni.
Stutt tilraun í þessa átt sýnir hvernig mætti gera það. En því er haldið fram að of
margir hlutar sögunnar birti góðan Hrafnkel og hlutlausan. Þá er reynt að sýna
hvernig hlutarnir falla saman og skýrt af hverju sagan hefur fengið núverandi
form. Við verðum að líta á hana sem hefðbundna sögu sem höfundurinn fékk í
arf úr skriflegri eða munnlegri hefð, nema hvort tveggja sé, en ekki sem frumlega
nýsköpun. Þannig geri höfundurinn sitt besta til að sýna okkur að Hrafnkell hafi
bætt ráð sitt eftir víg Einars og að víg Eyvindar verði eingöngu skilið í ljósi
átakanna í sögunni.
(íslensk þýðing G.S.)