Peningamál - 01.05.2000, Side 8

PENINGAMÁL 2000/2 7
tekjutengingu og réttur foreldra til fæðingarorlofs
aukinn. Síðasttöldu breytingarnar eru raunar í sam-
ræmi við fyrirheit sem gefin voru í stjórnarsáttmála
ríkisstjórnarinnar og fela því ekki í sér frávik frá fyrri
áætlunum.
Ekki var gert ráð fyrir svo mikilli hækkun per-
sónuafsláttar á fjárlögum og því fela aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar í sér nokkra slökun frá samþykktum
fjárlögum, eða sem nemur 1,3 ma.kr. árið 2000.
Tekjutap ríkissjóðs verður þó að meta í ljósi þess að
hækkun skattleysismarka um sl. áramót var töluvert
minni en sem nemur hækkun verðlags og vafamál er
að hækkun þeirra á næstu árum muni halda í við
verðlag. Á heildina litið er framlag ríkisstjórnarinnar
vegna kjarasamninga því fremur hóflegt og minna en
í kjarasamningunum 1997. Svigrúm til að beita skött-
um í hagstjórnarskyni er einnig mun meira nú en þá.
… en gætu samrýmst lækkandi verðbólgu skv. nýrri
verðbólguspá
Þótt kjarasamningar tefli stöðugleika verðlags í
nokkra tvísýnu eru eigi að síður horfur á að verð-
bólga muni heldur hjaðna þegar líða tekur á árið og
enn frekar á næsta ári, verði ekki meiri háttar um-
skipti að því er áhrærir gengisþróun. Hjöðnun verð-
bólgu verður þó líklega mun hægari en æskilegt væri.
Frá janúar 1999 til janúar sl. hækkaði vísitala neyslu-
verðs um 5,8%. Seðlabankinn spáir nú að á þessu ári
muni vísitalan hækka um 5% og um 4% á árinu 2001.
Það felur í sér að meðalhækkun verðlags á milli ár-
anna 1999 og 2000 verður 5½% og 4½% á milli
áranna 2000 og 2001.
Í janúar sl. spáði Seðlabankinn að vísitala neyslu-
verðs myndi hækka um 3,8% yfir árið 2000. Að hluta
til stafar mismunurinn af verðhækkunum sem þegar
hafa orðið, en horfur um verðlagsþróun til loka ársins
hafa einnig versnað töluvert. Verri horfur má rekja til
þess að ýmsar forsendur spárinnar hafa breyst til hins
verra. Í fyrsta lagi er nú sýnt að hækkun launa mun
verða töluvert meiri en gert var ráð fyrir í janúar-
spánni. Í janúar var reiknað með 6½% hækkun launa-
kostnaðar á árinu 2000, en forsenda þeirrar spár sem
hér birtist er að launakostnaður hækki um tæp 8%
árið 2000 og um 5½% árið 2001. Gert er ráð fyrir að
laun á almennum vinnumarkaði muni í meginatriðum
fylgja því fordæmi sem samningar SA og Flóabanda-
lagsins og VMSÍ settu. Til viðbótar er gert ráð fyrir
2½% launaskriði árið 2000 og 1½% launaskriði árið
2001. Forsenda um þróun framleiðni á yfirstandandi
ári er óbreytt eða 2% og mun meiri launakostnaður
því koma fram í verðlagsþróun að fullu. Gert er ráð
fyrir að framleiðni aukist um 1½% á næsta ári. Hin
meginbreytingin á forsendum spárinnar er að horfur
um þróun innflutningsverðs hafa versnað nokkuð. Í
janúar var búist við 2% hækkun innflutningsverðs í
erlendri mynt, en nú er gert ráð fyrir að það hafi
hækkað með 3,5% árshraða fyrstu 3 mánuði yfir-
standandi árs en muni hækka með 2% árshraða eftir
það. Á móti kemur að gengi krónunnar sem lagt er til
grundvallar spánni hefur hækkað um 2,1% frá því að
janúarspáin var gerð. Í spánni er gengið út frá því að
gengi krónunnar haldist stöðugt miðað við gengi 25.
apríl. Áhrif breyttra forsendna á verðbólgu sem spáð
er á yfirstandandi ári eru því meginskýring hækkunar
hennar og nema tæplega 1% af 1,2%.
Gengisþróun á spátímabilinu er eins og ævinlega
einn helsti óvissuþáttur spárinnar. Að venju er gert
ráð fyrir óbreyttu gengi krónunnar frá spádegi. Ýmis-
legt bendir til þess að gengi krónunnar haldist
stöðugt eða hækki jafnvel á næstu mánuðum vegna
Tafla II Verðbólguspá Seðlabanka Íslands
Ársfjórðungsspá
Breyting
Ársfjórðungs- frá sama
Spáð % Vísitölu- breyting á ársfjórðungi
breyting gildi ársgrundvelli árið áður
1999:1 0,6 185,2 2,6 1,5
1999:2 1,5 188,0 6,3 2,4
1999:3 1,7 191,1 6,8 4,4
1999:4 1,4 193,9 5,9 5,4
2000:1 1,1 196,0 4,3 5,8
Ársbreytingar (%)
Ár Milli ára Yfir árið
1996 2,3 2,0
1997 1,8 2,2
1998 1,7 1,3
1999 3,4 5,8
Skyggt svæði sýnir spá.
2000:2 1,4 198,7 5,7 5,7
2000:3 1,3 201,3 5,5 5,3
2000:4 1,3 203,8 5,1 5,1
2000 5,5 5,0
2001 4,5 4,0