Peningamál - 01.05.2000, Síða 34

… en eiginfjárhlutföll lækka áfram
Eiginfjárhlutfall viðskiptabanka var 9,7% í heild,
sparisjóða 11,6% og fjárfestingarbanka 12,9%. FBA
hefur verið að lækka hlutfall sitt til að bæta arðsemi
hlutafjár en staðan hefur styrkst hjá hinum fjárfest-
ingarbönkunum. Hlutföll viðskiptabankanna hafa
verið nokkuð stöðug undanfarin ár en hjá sparisjóð-
unum er um samfellda lækkun að ræða allt frá árinu
1994. Að víkjandi lánum slepptum hafa eiginfjár-
hlutföll lækkað verulega á síðustu árum eins og sjá
má í töflu 1 á bls. 29.
Ein afleiðing áframhaldandi útlánaþenslu er
lækkun eiginfjárhlutfalla sem gefur minna borð fyrir
báru í ágjöf. Sterk eiginfjárstaða skiptir miklu máli
við mat á lánshæfi sem ekki síst er mikilvægt fyrir
lánastofnanir sem í vaxandi mæli eru háðar fjár-
mögnun á erlendum sem innlendum mörkuðum. Góð
afkoma síðustu árin hefur ekki megnað að vega á
móti þeirri þenslu í umsvifum sem íslenskar lána-
stofnanir hafa kosið að hafa.
Mat markaðarins er …
Þegar staða íslensku bankanna er skoðuð er gagnlegt
að hafa til hliðsjónar lánshæfismat erlendra mats-
fyrirtækja. Allir íslensku viðskiptabankarnir ásamt
FBA eru flokki fyrir neðan ríkissjóð samkvæmt mati
Moody's með A-3 einkunn vegna langtímaskuld-
bindinga og P-2 vegna skammtímaskuldbindinga.
Þetta mat breyttist ekki á árinu.
Jafnframt er áhugavert að skoða mat hlutabréfa-
markaðarins. Eins og áður segir hækkaði verðvísitala
aðallista Verðbréfaþings Íslands um 45% á liðnu ári
en vísitala hlutabréfa fjármálafyrirtækja og trygging-
arfélaga gerði gott betur og hækkaði um 70%. Skráð-
ir bankar voru með 99 ma.kr. markaðsvirði í árslok
sem er 2,5-falt innra virði (V/E-hlutfall).
… vanmetnar eignir og …
Ein skýring á þessum mun á markaðsvirði og innra
virði eru vanmetnar eignir í reikningum bankanna.
Opinberlega hefur komið fram5 að eigið fé einstakra
skráðra banka hafi verið vanmetið um allt að 40% í
lok liðins árs. Slíkt vanmat má einnig rökstyðja fyrir
óskráðu fjárfestingarbankana og sparisjóðina. Þá er
verið að meta til markaðsvirðis eignarhluta í öðrum
félögum og óuppfærð verðbréf í veltu- og fjárfesting-
arbók. Slíkt mat kemur ekki fram af uppgjörum og er
mjög háð sveiflukenndu söluvirði eigna.
Við mat á bönkunum hefur til þessa skipt máli
skattalegt hagræði vegna framreiknaðs taps og arð-
greiðslna fyrri ára. Vegna mikils hagnaðar á liðnu ári
er skattalega hagræðið uppurið þar sem það hefur átt
við, þ.e. í Landsbanka, Íslandsbanka og FBA, og
munu því allir bankar og sparisjóðir greiða skatta að
fullu á þessu ári.
… væntingar um hagræðingu og aukinn hagnað
Þessar miklu hækkanir á verði hlutabréfa í viðskipta-
bönkunum og FBA á liðnu ári endurspegla væntingar
um hagræðingu og aukna arðsemi. Hagnaður banka
og sparisjóða hefur aldrei verið meiri í krónum talið
en á síðasta ári en samt býst hlutabréfamarkaðurinn
við meiru. Í því felst trú á áframhaldandi góðæri með
hagræðingu í rekstri án óvæntra útlánatapa eða ann-
arra áfalla í rekstri. Ef reiknað er út frá núverandi
gengi hlutabréfa í bönkunum er krafa markaðarins sú
að hagnaður þeirra aukist um 15-20% árlega á næstu
5-8 árum. Slíkar væntingar fela í sér hugmyndir um
ávinning af endurskipulagningu og sameiningu.
PENINGAMÁL 2000/2 33
5. Fjármálaráðgjöf LÍ, Kynningarfundur Landsbanka Íslands hf. 10. mars
2000.
Eiginfjárhlutföll banka og sparisjóða 1999
Mynd 3
Lands-
banki
Búnaðar-
banki
Íslands-
banki
FBA Kaup-
þing
Samvinnu-
sjóður
Spari-
sjóðir
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
%
Blái hluti súlunnar er eiginfjárhlutfall án víkjandi lána
Heimild: Fjármálaeftirlitið.