Peningamál - 01.03.2004, Blaðsíða 37

til verðbólgu og kaupmáttarrýrnunar. Áföll við slíkar
aðstæður gætu leitt samtímis til gengislækkunar og
tímabundið aukinnar verðbólgu og lækkunar íbúða-
verðs, a.m.k. að raunvirði. Íslenskum heimilum kem-
ur hins vegar til góða að meginhluti skulda þeirra er
á föstum vöxtum.
Í bili virðist raunhækkun íbúðaverðs á höfuðborg-
arsvæðinu hafa stöðvast. Eins og fyrr var getið er þó
of snemmt að fullyrða hvort einungis er um tíma-
bundið hlé að ræða sem tengist óvissu á vinnumark-
aði og fyrirhuguðum breytingum á lánum Íbúðalána-
sjóðs. Ef hjöðnun íbúðaverðs er óhjákvæmileg gæti
verið heppilegra að hún hæfist meðan sæmilegur
þróttur er í efnahagslífinu fremur en á samdráttar-
skeiði sem gæti fylgt í kjölfarið. Það myndi hamla
gegn þensluáhrifum þeirrar bylgju stórframkvæmda
sem framundan er og draga úr hættu á að verðfall
húsnæðis magni samdrátt að framkvæmdatímabilinu
loknu.
Dregið hefur úr heildarvanskilum, en alvarlegum
vanskilum fjölgað
Heildarvanskil einstaklinga við banka og sparisjóði
sem hlutfall af útlánum náðu hámarki í lok þriðja
36 PENINGAMÁL 2004/1
Mynd 5
4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
2000 2001 2002 2003
0
20
40
60
80
100
(%)
0
2
4
6
8
10
12
(%)
Vanskil einstaklinga við banka og
sparisjóði 2000-2003
Heimild: Fjármálaeftirlitið.
Stöplar: Hlutfall vanskila hvers tímabils af heildarvanskilum.
Línur: Heildarvanskil sem hlutfall af stöðu útlána í lok sama tímabils, tafið um eitt ár.
0-1 mánuður
1-3 mánuðir
3-6 mánuðir
6-12 mánuðir
Eldri en 12 mánuðir
Vinstri ás (stöplar) Hægri ás (línur)
Öll vanskil
Öll vanskil, tímatöf
Tafla 1 Nokkur tímabil eignaverðbólgu og -hjöðnunar í ýmsum löndum
Meðalhækkun Uppsöfnuð Lækkun 4 árum Hlutfall hækk-
húsnæðis- raun- eftir upp- unar sem gekk
Tímabil Fjöldi ára verðs (%) hækkun (%) sveiflu (%) til baka (%)Land/svæði
Írland ......................... 1996-1999 4 16,1 189 ? ?
Ísland ......................... 1997-2003 7 5,5 45 ? ?
Finnland..................... 1987-1989 3 16,3 57 -46 127
Noregur...................... 1985-1987 3 13,0 44 -31 102
Danmörk.................... 1983-1986 4 10,4 48 -26 81
Svíþjóð ...................... 1987-1989 3 10,5 35 -26 98
Bretland ..................... 1986-1989 4 14,1 69 -25 62
Japan.......................... 1986-1990 5 11,9 76 -25 571
New Hampshire......... 1984-1988 4 14,6 72 -25 60
Connecticut................ 1983-1988 6 11,8 95 -24 50
Massachusetts............ 1983-1987 5 15,3 104 -19 38
New Jersey ................ 1984-1989 5 12,6 81 -19 42
Rhode Island.............. 1985-1988 4 16,1 82 -17 38
Spánn......................... 1986-1991 5 18,4 133 -16 27
New York................... 1982-1988 7 10,2 98 -13 26
Ítalía........................... 1989-1991 3 14,9 52 -12 36
1. Þess ber að gæta að mun stærri hluti hækkunar japansks fasteignaverðs hefur nú gengið til baka, enda hefur landverð lækkað í níu ár samfleytt.
Heimildir: Ireland: Selected Issues and Statistical Appendix, IMF Staff Country Report No. 00/99 og Seðlabanki Íslands.