Peningamál - 01.07.2008, Page 60

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
8
•
2
60
Viðauki 4
Horfur um fjölgun evruríkja á komandi
árum
Þann 1. maí 2004 gengu tíu ríki, Eistland, Kýpur, Lettland, Lithá-
en, Malta, Pólland, Slóvakía, Slóvenía, Tékkland og Ungverjaland, í
Evrópu sambandið (ESB). Tæpum þremur árum seinna, 1. janúar árið
2007, bættust Búlgaría og Rúmenía í hópinn. Samkvæmt Maastricht-
sáttmálanum ber ríkjum sem ganga í ESB að taka upp evru þegar
nægilegum efnahagslegum stöðugleika hefur verið náð, þ.e.a.s. sam-
leitniskilyrðin (e. convergence criteria) eru uppfyllt. Aðeins tveimur
ríkjum, Danmörku og Bretlandi, hefur verið veitt formleg undanþága
frá því. Því ber nýjum ESB-ríkjum auk Svíþjóðar að taka upp evru við
fyrsta tækifæri.
Maastricht-skilyrðin
Mikill undirbúningur þarf að eiga sér stað áður en unnt er að taka upp
sameiginlegan gjaldmiðil. Aukin efnahagsleg samleitni þátttökuríkja
Efnahags- og myntbandalags Evrópu (EMU) er talin nauðsynleg for-
senda þess að unnt sé að taka upp evru með árangursríkum hætti.
Til að tryggja þessa samleitni þurfa þátttökuríkin að uppfylla ákveð-
in efnahagsleg skilyrði, gjarnan kölluð Maastricht-skilyrðin.1 Skilyrðin
lúta að meginþáttum efnahagsmála: verðbólgu, vöxtum, stöðugleika í
gengismálum auk afkomu hins opinbera og skuldum þess.
1. Kennt við borgina Maastricht í Hollandi en sáttmálinn sem inniheldur upplýsingar um þau
skilyrði sem ríki skulu uppfylla til að eiga kost á aðild að EMU var undirritaður þar.
Tafl a 1 Maastricht-skilyrðin
Skilyrði Lýsing
Verðstöðugleiki Verðbólga skal ekki vera meira en sem nemur 1,5 prósentu
meiri en í þeim þremur ESB-löndum er hafa hagstæðustu
verðbólguþróunina.
Vaxtamunur Nafnvextir langtímaskuldabréfa skulu ekki vera meira en 2
prósentum hærri en langtímavextir í þeim þremur ESB-lönd-
um er hafa hagstæðustu verðbólguþróunina.
Stöðugleiki í Ríki skal hafa verið aðili að gengissamstarfi Evrópu (ERM II)
gengismálum í a.m.k. tvö ár án gengisfellingar. Gjaldmiðill ríkisins má ekki
sveifl ast um meira en ±15% í kringum það miðgildi sem
ákvarðað er í ERM II.
Afkoma hins opinbera Halli á rekstri hins opinbera má ekki vera meiri en sem nemur
3% af vergri landsframleiðslu (VLF).
Skuldir hins Skuldir hins opinbera mega ekki vera meiri en sem
opinbera nemur 60% af VLF eða að skuldahlutfallið stefni nægilega
hratt að því marki ef það er hærra en 60%.